Kleur en klimaat

Waarvoor gebruikt het KNMI kleurcodes en zijn ze geloofwaardig? Weerman Reinier van den Berg legt uit. En waarschuwt…

Het KNMI hanteert kleurcodes om de maatschappij tijdig te waarschuwen voor weersverschijnselen die impact of gevaar kunnen opleveren. Code geel komt vrij vaak voor en heeft bijvoorbeeld betrekking op de kans op zware windstoten. Bij code oranje is de kans op een verschijnsel groter of is het verwachte verschijnsel intenser. Bij code rood spreekt men van een weeralarm. In die situaties wordt verwacht dat de impact op de samenleving groot zal zijn. Vaak wordt dan ernstig ontraden om zonder reden de weg op te gaan.

Over deze kleurcodes wordt soms gediscussieerd: is het nuttig, wordt er niet te vaak gewaarschuwd, kunnen mensen niet zelf op basis van de weersverwachting bepalen of ze naar buiten gaan?

Persoonlijk denk ik dat zeker het weeralarm, dat uitgegeven wordt bij een serieuze bedreiging door weersverschijnselen, een goed instrument is om mensen tijdig te waarschuwen. Van code oranje zie ik ook de toegevoegde waarde. Code geel is wellicht in veel gevallen min of meer overbodig.

Cynisch over klimaatwetenschap

Op wereldschaal is klimaatverandering gaande. Het staat vast dat de snelle opwarming van de wereld wordt veroorzaakt door de mens. De enorme uitstoot van broeikasgassen is daar debet aan. Zo snel mogelijk uitfaseren van fossiele brandstoffen (olie, kolen en gas) is noodzakelijk als we de volgende generaties willen beschermen tegen opwarming met onvoorstelbare grote gevolgen. Wat dat betreft is het code rood voor het klimaat.

Hoewel de wetenschap onverdeeld helder en duidelijk is over de oorzaak en de ernst van de opwarming, wordt er in de maatschappij en zelfs in de politiek soms openlijk getwijfeld aan (de oorzaak van) klimaatverandering. Dat is verwonderlijk want deze twijfelaars vertrouwen de wetenschap verder wel. Ze durven te vliegen en bij ziekte of ongeval leggen ze hun levenslot in handen van wetenschappers.

De reden van het wantrouwen heeft waarschijnlijk te maken met het ongrijpbare van klimaatverandering, en ook met de weerstand die het oproept als dit betekent dat ons gedrag moet veranderen: minder of niet vliegen, minder of geen vlees meer eten et cetera. Het leidt er ook toe dat mensen zich afzetten tegen weer- en klimaatberichten. Als ik een foto van een zware onweersbui post op de sociale media, komen er cynische reacties die een diepgeworteld wantrouwen in klimaatwetenschap blootleggen.

Weerkaarten

Van dezelfde strekking is de kritiek op weerkaarten waar in kleurzones de temperaturen worden weergegeven. Men zegt dan dat we tegenwoordig alles alarmerend in het nieuws brengen en dat de rode kleuren bij warm weer daar een uiting van zijn. Nu doen we dat al sinds de uitvinding van de kleurentelevisie. Als langst presenterende weerman in Nederland kan ik met zekerheid zeggen dat ik 35 jaar geleden ook al rode zones gebruikte op de kaart van Europa als het warm weer was.

De volgende generaties beschermen

Concluderend: ik vind het zinvol om te waarschuwen voor gevaarlijke situaties, ook als het gaat om extreem weer of verdergaande klimaatverandering. Daar kan het gebruik van kleur bij helpen. Immers, mensen zijn in het algemeen visueel ingesteld. Groen staat voor veilig, rood staat voor gevaar.