Korte Metten: “Geweld is zelden zwart-wit”

‘Twee maanden geleden had Sam een buil op zijn hoofd, zo groot als een duivenei,’ getuigt Jonas Uytterhaeghe in de Belgische krant De Morgen. ‘Kimberley had een bord op zijn kop kapotgeslagen. In drie jaar tijd heb ik meer bloed uit zijn hoofd zien komen dan liefde.’

Niet veel later werd Sam De Pourck (33) dood gevonden in zijn appartement in Gent. Zijn vriendin, Kimberley L., werd aangehouden op verdenking van doodslag.

Mannelijke slachtoffers van partnergeweld blijven structureel onderbelicht

Een tragisch verhaal, maar geen uitzondering. Bij partnergeweld denken we nog vaak in stereotype beelden: vrouwen als slachtoffers, mannen als daders. De werkelijkheid is echter complex.

Volgens het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid is in zo’n 40 procent van de gevallen van huiselijk geweld sprake van een man die wordt mishandeld. Jaarlijks gaat het in Nederland om ongeveer 80.000 mannen. Toch doet slechts een fractie daarvan aangifte. Mannenmishandeling is nog te vaak omgeven door schaamte, spot en ongeloof.

Jaarlijks worden in Nederland zo’n 80.000 mannen mishandeld. Toch doet slechts een fractie daarvan aangifte

‘Een vent die zich laat slaan? Dan verdedig je jezelf toch,’ klinkt het vaak. ‘Je bent toch zeker geen mietje?’ Slachtoffer Kevin, die onlangs zijn verhaal deelde op social media, kreeg dan ook lacherige reacties te verduren. De teneur: het zou wel aan hem liggen.

Huiselijk geweld binnen de LHBTIQ-gemeenschap

Ook binnen de LHBTIQ-gemeenschap rust er een hardnekkig taboe op partnergeweld, meldt het Nederlandse Ministerie van Volksgezondheid. Vaak wordt gedacht dat relaties tussen homo’s en lesbiennes gelijkwaardiger zijn, en dus minder gewelddadig. Maar die veronderstelling doet slachtoffers tekort. Brits onderzoek toont dat één op de vier homo’s te maken krijgt met fysiek of psychisch geweld binnen een relatie. Ook daar is schaamte, ongeloof en isolement een realiteit.

Waarom blijven mensen in een gewelddadige relatie?

Je kunt je afvragen: waarom blijven mensen in zo’n situatie? Het antwoord is gecompliceerd. Geweld sluipt erin. Eerst denk je: dit was een incident. De tweede keer: misschien lag het ook aan mij. Daarna komen de verwarring, de angst, de schuldgevoelens. Het constant op eieren lopen, het bagatelliseren van geweld — want ze kan immers ook zo lief zijn.

Hoe zo’n sluipend proces werkt, wordt treffend beschreven in het boek De verborgen narcist van Hans Peter Roel. Huiselijk geweld is zelden zwart-wit. Het begint subtiel, groeit langzaam, en voordat je het door hebt, komen er barsten in je gevoel van eigenwaarde.

De dunne grens tussen een passie en terreur

Ook in België blijven explosieve relaties nog altijd grotendeels onder de radar. In de Vlaamse krant De Morgen doorbreekt dichter en columnist Delphine Lecompte het taboe: ’Ik heb iets manisch. Er zit een soort kwaadheid in mij. (..) Helaas word ik dan soms wel gewelddadig. Ik ben dan zo kwaad, tot op het psychotische af.’

Haar partner, voormalig vrachtwagenchauffeur Frank Van de Casteele, reageert: ‘Wanneer ze zo kwaad is, zoekt ze ruzie en dan klap ik dicht. (..) Ik heb het idee dat wat ik ook doe of zeg, ik haar woede alleen maar erger maak en dat ik dus maar beter mijn mond houd. Vaak ben ik dan ook gewoon aan het einde van mijn Latijn. Eén keer heeft ze een verkeerspaal tegen mijn raam gegooid. Toen heb ik de politie moeten bellen.’

De grens tussen een vurige relatie en een onveilige thuissituatie is soms flinterdun

Ruzies, dreigende taal, emotionele uitbarstingen — de grens tussen een vurige relatie en een onveilige thuissituatie is soms flinterdun. Wat begint als passie, ontaardt gemakkelijk in psychische terreur of geweld. Dat is een grens die om zorgvuldige bewaking vraagt.

Kwetsbaarheid kan zelfs de sterkste overkomen

De Vlaamse politie benadrukt dat mishandelde mannen ‘geen mietjes’ of uitzondering zijn. Psychisch geweld — vernedering, dreiging, manipulatie — komt vaker voor dan fysieke klappen, zeker bij mannen. Dat dit vaak onder de radar blijft, heeft alles te maken met hardnekkige ideeën over mannelijkheid.

Sterk zijn, je niet laten kennen, altijd overeind blijven: ondanks alle gesprekken over gelijkheid is dat nog steeds het script dat veel mannen opgelegd krijgen. Ook binnen kerken en geloofsgemeenschappen. Maar werkelijk liefhebben vraagt om méér dan de buitenkant. De Bijbel roept op tot recht, compassie en bescherming van wie kwetsbaar is — en dat kan zelfs de sterkste overkomen.

Durven we verder te kijken, voorbij het masker? Ook mannen kunnen slachtoffer zijn van huiselijk geweld. Wie wegkijkt, laat mensen zoals Sam of Kevin in de kou staan.

Tijd om het stilzwijgen te doorbreken.

Over de auteur