Luchthavenpastor Marieke Meiring Snijder: ‘Ik ben de enige die nergens heen hoeft’

Reizen is bewegen, ontsnappen, ontmoeten. Of het nu om een verre vakantie gaat of een korte stedentrip — Schiphol is het kloppend hart van vertrek en aankomst. Maar tussen het geluid van rolkoffers en luidsprekers schuilt een andere wereld: een plek van troost, aandacht en stilte.

In de haast en drukte van aankomst- en vertrektijden schuilt een plek waar de tijd even stilstaat. Waar je mag rouwen, danken, hopen of simpelweg uitrusten. Schiphol is vluchtig, maar midden in de beweging begeleiden pastores een andere reis — die van het hart. We spraken met ds. Marieke Meiring-Snijder, luchthavenpastor, en vrijwilliger Ton Brinkman over hun werk bij het Luchthavenpastoraat.

Op 10 juni bestaat het Luchthavenpastoraat vijftig jaar. Eigenlijk begon het al eerder: in 1921, toen gestrande reizigers behoefte hadden aan een zondagsviering. De bisschop van Haarlem stuurde geestelijken. Inmiddels zijn er drie vaste pastores — één katholieke, één protestants en een vacant — en 25 vrijwilligers. Iedere dag van 9.00 tot 16.30 uur is er iemand aanwezig voor wie behoefte heeft aan rust, een gesprek of troost. Jaarlijks vinden meer dan 140.000 mensen hun weg naar de stilte- en meditatieruimte die zich bevindt in de wachtruimte achter de veiligheidscontrole. 

Pastoraat op de klok

De verhalen die zich hier ontvouwen, zijn intens en menselijk. Jaarlijks worden de pastores zo’n 350 keer opgeroepen bij incidenten of noodsituaties.

‘Het werk is onvoorspelbaar,’ zegt Marieke. ‘Je weet nooit wat je tegenkomt: een overlijden, iemand zonder papieren, een paniekaanval. Soms vraagt iemand of je mee kunt vliegen, maar dat gaat niet. Dan zeg ik: “Ik zal voor je bidden en steek een kaars aan. Er vliegt een beschermengel met je mee.”’

‘We zijn er vooral voor reizigers, hun families, maar ook soms voor medewerkers,’ vult ze aan. ‘Voor iedereen die steun zoekt, een ritueel nodig heeft, of gewoon even iemand die luistert.’

Ze vat het treffend samen: ‘Ik ben hier de enige die nergens heen hoeft. Geen vlucht, geen vliegtuig dat ik moet halen. Daardoor kan ik echt zijn. Kijken. Luisteren. Als ik zie dat iemand stil is, vraag ik: “Gaat het?” Soms volgt dan een levensverhaal.’

Het Luchthavenpastoraat is, zoals de pastores het zelf noemen, een ‘pastoraat op de klok’. Vliegtuigen wachten niet. Maar tussen vertrek en aankomst is er ruimte voor het menselijke, voor de ziel, voor het verhaal.

‘Op een dag kwam er een jongeman naar Schiphol. Hij was op bezoek bij zijn moeder, maar zij had zijn paspoort weggenomen toen hij terug naar huis wilde. Zonder dat document kon hij niet vliegen. En het was net Pasen — alles was gesloten. We schakelden de politie in zijn moeders woonplaats in. Die haalde het paspoort op, en KLM hielp ons om het per koerier hierheen te krijgen. Zo kon de jongen tóch gaan. En hij vroeg mij: “Je gaat toch niet weg?” Nee, natuurlijk niet. In zulke situaties blijf je.’

Het is een voorbeeld van de creativiteit, samenwerking en vasthoudendheid die nodig zijn in het Luchthavenpastoraat. ‘Soms is er geen standaardoplossing. Dan ga je buiten de lijnen denken, maar altijd binnen de regels. Mensen verdienen een menselijke benadering.’

Afscheid op de voorrijbaan

Ook in momenten van rouw is het Luchthavenpastoraat van betekenis. ‘Toen een collega plotseling overleed, mochten we binnen de veiligheidsregels op de voorrijbaan afscheid nemen. Collega’s legden rozen op de kist. De vluchten gingen door, maar wij stonden even stil. We huilden samen, deelden herinneringen.’

Soms overlijdt een passagier tijdens een vlucht. Dat zijn heftige situaties. ‘Een keer overleed een moslima. Haar man stond er alleen voor. Hij mocht volgens zijn geloof het gebed uitspreken, maar de rituelen moesten snel plaatsvinden. Ik ondersteunde hem daarbij. Aan het einde gaf hij me een pet als dank. Dat is een klein gebaar, maar zo veelzeggend.’

Bij crisis draait het om nabijheid

Schiphol wordt vaak een wereld in het klein genoemd, en dat is terecht. Religies, culturen, overtuigingen: alles komt voorbij. En in moeilijke momenten lijken we verrassend veel op elkaar. ‘Onze eigen tradities zijn belangrijk,’ zegt Marieke. ‘Maar bij crisis draait het om nabijheid. We bieden ruimte voor ieders geloof. Hier komen mensen die nog nooit een kerk vanbinnen zagen. Of moslims die meeluisteren bij een dienst. Alles mag, niets moet.’

‘Het is niet de vorm, maar de geest die verbindt. Mensen bidden met iconen, met stilte, met beweging. In de stilteruimte mag alles: kaarsjes branden, tai chi, gewoon zitten. En als het nodig is, schakelen we geestelijken van andere religies in.’

Schiphol is vluchtig, maar de verhalen niet

Vrijwilliger Ton Brinkman is al negen jaar betrokken. Bij aankomst op Schiphol staat hij bij het ontmoetingspunt met een boeket rozen. ‘Die zet ik straks in de stilteruimte.’ Hij vertelt over een vrouw die net had gehoord dat haar moeder was overleden. ‘Ze was in shock. We spraken lang. Ze wilde dat ik meeging, maar dat kon niet. Toch ging ze opgelucht verder. Dit werk geeft me energie. Schiphol is vluchtig, maar de verhalen zijn dat niet.’

Bij de ingang van de stilteruimte staat een donatiekistje. De opbrengst gaat naar een noodfonds voor reizigers die plotseling geld nodig hebben voor een ticket. ‘Zo hebben we al veel mensen kunnen helpen.’ Het is barmhartigheid in actie. 

Oefenplaats

De stilteruimte is voor velen een thuis in niemandsland. ‘Sommige reizigers vragen om een zegen. We bidden met hen. Anderen willen gewoon even zitten. Jong en oud, gelovig of niet — er ontstaat respect en vertrouwen.’

Een collega vatte het eens zo samen: ‘Deze plek is een oefenplaats voor vrede, ontmoeting en verbinding; een oefenplaats voor verdraagzaamheid.’ En dat is precies wat het Luchthavenpastoraat op Schiphol al vijftig jaar lang is: een ruimte waar stilte spreekt, waar verhalen welkom zijn, waar niemand hoeft te haasten.

Tussen de startbanen, roltrappen, paspoortcontroles en vertrekborden ligt een onverwachte plek — heilig in zijn eenvoud. Een vleugje hemel tussen alle drukte van aankomst en vertrek.