Schuurmomenten

Elke keer een omhelzing. Telkens wanneer je iemand voor het eerst ontmoet. Ongemakkelijk vond ik dat. Doe mij maar een hand. Bij een tweede ontmoeting wil ik je best drie zoenen geven.

Het was een van de kleine dingen waar ik in Brazilië tegen aan liep. Maar kleine dingen kunnen groot worden. Ik kwam afstandelijk over. Omdat het gewoon niet in me zat, die knuffelcultuur. Laatst ontmoette ik een Chileen in het studentenhuis van mijn zusje. Mijn zusje werd direct gezoend bij het voorstellen. Ik stak mijn hand uit. ‘O ja’, riep hij uit, ‘zo gaat dat in Nederland.’

Afstand en nabijheid. Wat is normaal? Waar voel je je prettig bij? Wonen en werken in een andere cultuur doet je beseffen hoe je in talloze kleine dingetjes geprogrammeerd bent door je eigen cultuur. Wat je lekker vindt, hoe laat je eet, hoe je iemand groet, wat ‘normaal’ is. Elke dag zijn er kleine schuurmomenten. Met de tijd worden die schuurmomentjes gladder. Maar hoe langer ik in Brazilië was, hoe meer ik me een Nederlander voelde. Omgekeerde integratie. Desintegratie. Een vreemdeling. Een vis op het droge.

Mijn gastvrouw Adriana, bij wie ik in het begin mocht logeren, snapte dat wel. Ik wás ook anders. En dat was oké. Maar hoe wonderlijk was het om nu een stukje samen op te lopen. We overbruggen een oceaan, we overbruggen een taal, we overbruggen onze context. Een wonder!

Wat een geduld werd mij getoond bij alles wat ik vreemd of vies vond. Mijn eigen context is een context van voorrecht, daar ben ik me nu maar al te bewust van. Brazilianen noemen Europa ‘de eerste wereld’. Op vragen naar de favelas in Nederland antwoordde ik: ‘Die hebben we niet …’

Hebben wij geduld met de mensen die vreemd in Nederland zijn? Die anders geprogrammeerd door de wereld gaan? Die aanschuren tegen alles wat opeens anders is? Durven we dan toch ook de schoonheid van de ontmoeting, het wonder van contact over grenzen heen te zien en te benoemen?

— Sietske Blok is theologe. Zij is voor Kerk in Actie van 2015 tot 2016 uitgezonden geweest naar Brazilië.