Thema: de betekenis van het boek Job en het lijden

Job was een rijk man van wie alles werd afgenomen na een hemels gesprek tussen Satan en God. Het boek spreekt erg tot de verbeelding. Wie was Job precies en hoe zit het boek in elkaar? Gertjan Oosterhuis schreef er een boek over voor Bijbelstudies. Wij verzamelden 7 feiten over Job uit zijn boek.

Om meer dan een reden is het boek Job een uitzonderlijk geschrift in de Hebreeuwse Bijbel. Er wordt een groot en algemeen menselijk probleem aan de orde gesteld. Het gehele dichtwerk draait om de vraag of God de wereld wel rechtvaardig regeert. We worden gedwongen mee te denken over de oorzaak en de oorsprong van het lijden in de schepping. Het is ook moeilijk nog een ander bijbelboek te noemen dat zich zo langdurig in één onderwerp vastbijt. Het boek Job is daarom een van de meest uitdagende en intrigerende boeken van de joods-christelijke bijbel.

.

Het bijbelboek Job heeft een centrale plek in het theologisch denken over de theodiceevraag en dient daarvoor als klankbord tot in onze laatmoderne cultuur. Dit tweeluik verkent eerst vanuit bijbels-theologisch perspectief elementen die een rol spelen in de Schriften omtrent de vraag naar het kwaad, zoals in het boek Job (Archibald van Wieringen), en staat vervolgens vanuit cultuur-theologisch perspectief stil bij de doorwerking ervan via het boek Job (Frank Bosman).

Leven en lijden is onlosmakelijk verbonden bij elkaar. We hoeven maar naar het nieuws te kijken en het lijden dringt zich meteen aan ons op. Maar soms is het ook in ons dagelijks leven een groot thema. Het lijden is ook één van de belangrijkst thema’s in de Bijbel. Het begint al in Genesis, met de beschrijving van de intrede van het kwaad en de dood in de schepping. In Prediker, Spreuken en Job is te lezen over de zinloosheid van het bestaan en aan onverdiend lijden. In Psalmen kunnen we lezen hoe mensen in alle eerlijkheid uitschreeuwen naar God in hun ellende. Ook in het boek Job heeft men het dus over lijden. Job is een man die alles had. Toch werd alles van hem afgenomen. Job kan ons hierover veel leren. Hier volgen 5 lessen over lijden.

Met hoofdstuk 42 eindigt het boek Job. Een oosters volksverhaal over een aanzienlijk en vermogend man die kwijtraakt wat hij bezit als hij door rampspoed wordt getroffen, heeft gediend als proloog van het boek Job (hst. 1-2). Hier, in het laatste hoofdstuk vanaf Job 42,7 krijgt dat oude volksverhaal zijn vervolg: Job krijgt het dubbele van wat hij eerder bezat (Job 42,10). Dat kan in de Bijbel twee dingen betekenen: wat hij ontvangt komt ofwel in de plaats van wat hij is kwijtgeraakt, ofwel is twee keer zo veel als wat hij ooit bezat.

In deze tijd van mobieltjes en andere mobiele apparaten, van continue communicatie en virtuele aanwezigheid weten we nooit waar de ander is. En om de een of andere reden willen we dat wel weten – een evolutionair restant, misschien, uit de tijd waarin fysieke aanwezigheid verschil maakte. Dus: de vraag van onze tijd bestaat uit drie woorden: Waar ben je?

In het bezoekwerk klinken soms moeilijke geloofsvragen, zoals ‘Waar is God?’ en ‘Waarom laat hij het lijden toe?’ Hoe reageer je als ouderling of bezoekmedewerker op deze vragen? Welke antwoorden kun je wel en niet geven?

Auschwitz staat symbool voor het leed dat mensen is aangedaan tijdens de holocaust. In de Tweede Wereldoorlog zijn meer dan zes miljoen joden vermoord door de nazi’s. Een kwart van deze slachtoffers stierf in Auschwitz, het concentratiekamp dat speciaal voor vernietiging was ingericht. Woorden schieten tekort om het absurde hiervan te beschrijven, laat staan het raadsel te verklaren. Ooitwerd een rabbijn de vraag voorgelegd: Hoe kunt u na Auschwitz nog in God geloven? Deze jood antwoordde slechts met een tegenvraag: Hoe kunt u na Auschwitzniet in God geloven?