‘We zijn maar mensen’
Margreet Klokke, predikant van de Hooglandse Kerk in Leiden, bezorgde na Een brug van fluweel (2018) opnieuw een uitgave met gebeden van haar hand. Alida Groeneveld las het.
Een mooi boek, qua vormgeving en qua inhoud! Deze publicatie omvat zo’n veertig gebeden en meditatieve teksten, aangevuld met passende foto’s van Peter Bakker. Wat maakt het boek nu zo bijzonder? De gebeden zijn gestructureerd volgens een drieslag: onszelf, onze houding tot de naaste en onze relatie tot de wereld.
In het huidige hardvochtige tijdgewricht zijn de gebeden een weldaad voor de ziel
Klokke volgt de spiritualiteit van de seizoenen. Ze begint bij de herfst, over vallen en je laten opvangen. Dit jaargetijde gaat over onze menselijke kwetsbaarheid en sterfelijkheid. In de kerkelijke gang door het jaar komen in deze periode de zondagen waarop we onze geliefden herdenken. Klokke bidt:
En als wij soms onderuit gaan onder het gewicht van ons gemis o God, wees Gij dan ook de Éne die dit vallen oneindig teder in zijn handen houdt, zo bidden wij: Heer ontferm U (p. 31).
De winter is een tijd van inkeer en verstilling. Sneeuw – als dat valt – kan als witte deken dit gevoel versterken. Klokke reikt suggesties aan voor het geval het winter in je geloofs- en gevoelsleven is: zorg voor stille tijd, dagelijks een half uur, wekelijks een avond of een dag per maand. En laat los: iets minder sociale contacten, consuminderen en minder gedachten. Voor Oudjaar bidt zij:
… dankbaarheid voor al het goede dat ons ook in kleine dingen is toegevallen, (…) met spijt om al die momenten waarop we Uw oproep niet herkenden in het gelaat van de naaste op onze weg… (p. 55)
Verlangen is de ondertitel bij de lente. Verlangen gaat over verbindingen tussen mensen, een nieuwe wereld, over vervulling. Het is de tijd van Pasen: opstaan en opnieuw beginnen. Keer op keer opstaan is iets waarbij we elkaar nodig hebben. Klokke bidt:
Wij zijn maar mensen. Soms is er een naaste in verhouding met wie iets hapert: een ouder of een kind, broer of zus, vriend of vriendin. Hoe we ook nadenken over wat er mis ging, proberen een brug te bouwen over de kloof heen, onszelf oefenen in loslaten, of bidden om Uw zegen – het lukt niet. We zijn maar mensen, wat kan dat lastig zijn om te aanvaarden, daarom bidden wij: Heer ontferm U (p. 89).
De zomer is het seizoen van de grote zomer: vervulling en voltooiing. Het is het leven van de zevende dag, de rustdag, of misschien zelfs wel de achtste dag. In alle onzekerheid van het bestaan, is er één dragende grond. Klokke schrijft daarover:
Bij alles wat onzeker is en instabiel zijt Gij, Eeuwige, de bodem die ons draagt, de liefde die ons opvangt. Daarom bidden wij: Heer ontferm U (p. 117).
Het boek vraagt om steeds opnieuw ter hand genomen te worden. Misschien kan het een plaats krijgen op een meditatieplek thuis of in een kapel. In het huidige hardvochtige tijdgewricht zijn de gebeden een weldaad voor de ziel. Het zorgvuldige taalgebruik geeft ruimte voor eigen verbeelding en verwoording.
Alida Groeneveld is geestelijk verzorger.
Margreet Klokke, De spiritualiteit van de seizoenen. Meditatieve teksten en gebeden voor de seizoenen van het leven, 2024, € 28,25
