Zeggen en doen

Mooie woorden zijn prachtig, maar ze zijn niets waard als we ze niet waarmaken.

Een vader had twee zonen. ‘Kind,’ zei hij tegen de eerste, ‘ga vandaag in de wijngaard werken.’ ‘Ja, heer,’ zei de zoon. Maar hij ging niet. De vader vroeg aan de tweede zoon hetzelfde. ‘Ik wil niet,’ gaf deze ten antwoord. Maar later bedacht hij zich en ging alsnog.

‘Wat denkt u,’ vroeg Jezus, ‘wie van de twee deed de wil van de vader?’ ‘De laatste,’ zeiden de omstanders.

Zo kort als deze gelijkenis van Jezus is, zo fascinerend is hij ook. Het is de eerste gelijkenis in een serie van drie die gaan over ‘zeggen en doen’. Hoe eerlijk is het als je mooie woorden spreekt, maar daar vervolgens niets van laat zien? Dan zijn die woorden niets waard.

Eerlijk: de eer aan jezelf

Bij de eerste zoon in deze gelijkenis is dit het geval. Hij aarzelt niet, hij antwoordt zijn vader keurig en belooft te gaan. Maar hij gaat niet. Hij zegt wat wenselijk is, heeft misschien ook de intentie, maar het komt er niet van.

De tweede zoon heeft geen zin en zegt dat eerlijk. Hij wil niet. Maar later, om welke reden dan ook, besluit hij tóch te gaan.

De tweede zoon is eerlijk, ook al klinkt zijn antwoord misschien niet zo aardig. In ‘eerlijk’ zit het woord ‘eer’, in de zin van respectabel: je houdt de eer aan jezelf.

De eerste zoon geeft een wenselijk antwoord, maar kan het uiteindelijk niet waarmaken. Hij spreekt boven zijn macht. Hij belooft meer dan hij kan doen. Waarom? Omdat hij vindt dat het zo moet? Omdat hij het zo geleerd heeft? Omdat hij neerkijkt op mensen die nee zeggen en zich nergens iets van aan lijken te trekken?

Een bewust ja

Uiteindelijk is het dus niet wat het lijkt. Soms spreken mensen mooie woorden en doen ze prachtige beloftes, maar dragen ze niet bij aan Gods koninkrijk. Anderen lijken zich misschien weinig van God en zijn schepping aan te trekken, maar verrichten prachtig werk.

Spreken en handelen zijn twee dingen. Met alleen mooie woorden komen we er niet. In de wijngaard moet ook gewerkt worden. En dat is soms zoeken en helemaal niet eenvoudig.  Misschien is het wel begrijpelijk dat je soms ‘ik wil niet’ roept. Nico ter Linden schrijft: ‘Wie snel ja zegt heeft misschien de vraag niet goed gehoord. Het ja van een mens is anders wanneer het door een nee is heen gegaan.’ Als je eerlijk je weerstand onder ogen ziet, kun je misschien uiteindelijk toch ja zeggen. Dan zitten zeggen en doen op één lijn en wordt het een bewust en eerlijk ja.

[De gelijkenis van de twee zonen is opgetekend in Matteüs 21:28-31.]