Zintuiglijkheid

We leven in een cultuur waarin de zintuigen aan alle kanten geprikkeld worden. Zintuigen vormen de toegang tot onze beleving. Hoewel dit van alle tijden is, zien we in onze tijd dat de invloed van beelden veel groter is dan enkele decennia geleden. We leven in een beeldcultuur waarin televisie, internet, Facebook, YouTube een permanente stroom van beelden bieden. We kunnen niet zonder, ze vormen een onderdeel van onze belevingswereld.

De beeldcultuur staat echter niet haaks op het christelijke geloof. Vóór de Reformatie werd het geloof overgedragen door rituelen en symbolen, door verhalen, beelden en fresco’s op de muren van de kerkgebouwen. In de Reformatie kwam de nadruk te liggen op didactische communicatie, waardoor het zintuiglijke aspect geminimaliseerd werd. Ook in de rooms-katholieke liturgie is er sinds het Tweede Vaticaans Concilie (19621965) een overwaardering voor verstaanbare taal die ten koste kan gaan van het non-verbale en de zintuiglijkheid.

Zintuiglijke taal vinden we volop in de christelijke spiritualiteit: de geur van wierook, de smaak van brood, de zalving met olie, de woorden die gehoord worden, het licht dat gezien wordt. Christelijke spiritualiteit is zintuiglijkheid bij uitstek. In Jezus van Nazareth is God immers zichtbaar, tastbaar, hoorbaar als mens in onze wereld verschenen. In de eerste brief van Johannes staat het nog duidelijker: ‘Wat er was vanaf het begin, wat wij gehoord hebben, wat wij met eigen ogen gezien en aanschouwd hebben, wat onze handen hebben aangeraakt, dat verkondigen wij: het woord dat leven is (1 Johannes 1,1). God is voor ons mensen slechts op zintuiglijke wijze te ervaren en via onze zintuigen komen wij tot een ontmoeting met de Eeuwige.

De redactie heeft afscheid genomen van Wim Reedijk. We danken hem hartelijk voor zijn grote inzet en betrokkenheid.