Aan woorden voorbij

Taal is meer dan alleen woorden. Muziek zegt ook iets over deze wereld. Minco Eggersman legt zijn muziek niet uit maar vertelt over het – wonderlijke – ontstaan ervan.

Als artiest en componist is mij de afgelopen dertig jaar bij tijd en wijle de vraag gesteld of ik een songtekst wilde toelichten of zelfs helemaal uitleggen. Blijkbaar is er een behoefte van de interviewer, de lezer of de luisteraar om mijn teksten uit te leggen.

Nu zijn mijn teksten misschien soms een beetje poëtisch en ietwat ongrijpbaar, maar de persoonlijke teksten van mijn liedjes die ik solo of met mijn band at the close of every day uitvoer, zijn een directe uiting van mijn gevoelens.

Daarmee wil ik niets meer of minder zeggen dan dat er staat. De woorden zijn bewust en met zorg gekozen en als ze niet zouden volstaan, zou ik iets anders gekozen hebben.

Meestal bedankte ik de journalist dus vriendelijk maar ging niet op het aanbod in, of ik koos de weg van de minste weerstand en gaf aan dat de teksten vrij te interpreteren zijn (waar ook een kern van waarheid in zit natuurlijk). De taak om de luisteraar complete opheldering te geven, laat ik graag aan mij voorbijgaan. Er wordt al genoeg uitgelegd in deze wereld, als je het mij vraagt.

Vaker instrumentaal

Inmiddels ben ik al vijftien jaar actief als filmcomponist voor nationale en internationale films en documentaires.

Ik werk veelal voor films uit Oost-Europa. In Nederland maak ik met enige regelmaat muziek voor de films van regisseur Jaap van Heusden. De bekendste hiervan zijn Win/Win, De Nieuwe Wereld en De Man Uit Rome. De laatste leverde mij afgelopen jaar op het Nederlands Film Festival een Gouden Kalf op voor beste muziek.

Daarnaast maak ik nog steeds soloalbums onder mijn eigen naam en interessant genoeg zijn die steeds vaker instrumentaal. Ik merk dat ik steeds meer kan vertellen met minder en heb daar ook steeds meer plezier in. De melodie, vaak gedragen door melancholische akkoorden, is het ‘verhaal’ en ik maak de songs in de context van een soloalbum in eerste instantie voor mezelf, soms als een vorm van ‘zelftherapie’.

Ik merk dat ik steeds meer kan vertellen met minder

Mijn muziek heeft vaak een troostende werking en heeft, gek genoeg, ook op mijzelf een positief effect. Met enige regelmaat krijg ik reacties van luisteraars dat mijn muziek hen troost, hen door moeilijke periodes heen helpt en hoop geeft. Dit is iets wat ik soms amper kan bevatten. Als autodidact kan ik eigenlijk weinig over de muziek vertellen. Ik heb geen idee hoe deze precies ontstaat en waar het vandaan komt, maar het is een wonderlijke gift die ik dankbaar aanneem en deel met wie er maar behoefte aan heeft.

De muziek kan op de meest diverse momenten in mij naar boven komen. Soms op een onhandig moment in de nacht maar vaak op een tijd of plek die mij raakt zoals tijdens de reis met mijn vrouw door Georgië jaren geleden. De rust en de ruimte, de ongerepte en groteske natuur, de orthodoxie en de mensen inspireerden mij. Op mijn ode aan dit geweldige land, genaamd KAVKASIA (2017), stonden uiteindelijk nog twee nummers met tekst.

UNIFONY

Maar met de komst van de albums van het UNIFONY-project die ik de afgelopen jaren samen met Theodoor Borger maakte, kwam daar een einde aan want alle tracks op de albums in deze serie zijn instrumentaal. Op ons laatste album werken we met de Noorse trompettist Nils Petter Molvaer en daarnaast werken we samen met Moya Brennan, de zangeres van Clannad.

Moya is natuurlijk bekend om haar prachtige Ierse (pop) muziek en dito teksten en zingt ook op ons album. Ze gebruikt echter op ons album geen woorden maar fluistert, neuriet of zingt de melodieën alleen. Aanvankelijk vond ze dit eigenlijk best spannend: Moya is inmiddels 71 jaar oud, heeft over de hele wereld met de allergrootste artiesten op diverse albums samen gezongen en had zoiets niet eerder gedaan.

Tegelijkertijd vonden wij het weer spannend om haar dit te vragen maar we lieten ons daardoor niet weerhouden.

Na een korte poging om ons toch van gedachten te doen veranderen, gaf ze deze manier van zingen gelukkig het voordeel van de twijfel en zong ze een stukje dat wij bedacht hadden, zonder het gebruik van woorden in.

Direct na het inzingen vroegen wij haar om bij ons te komen zitten achter de speakers. Dit om even wat afstand te nemen van het werk en onder het genot van een kop thee te luisteren naar het resultaat. We speelden de muziek af en Moya was er letterlijk even stil van. Ze had dit niet verwacht, maar het ‘verhaal’ viel op zijn plek en ontroerde haar. Het werkte namelijk fantastisch! Theodoor en ik waren als een kind zo blij en hebben de rest van de dagen genoten van een prachtige samenwerking waarin we op zoek gingen naar wat de muziek ons nog meer te vertellen had.

Stilte

Zo is UNIFONY III ontstaan. De afgelopen jaren (de opnames met Moya waren vlak voordat Covid uitbrak) hebben Theodoor en ik in alle rust het album afgerond in studio Klankzicht. Eind 2023 was de release van het derde album in de serie.

In een wereld die overloopt van woorden en waar velen om aandacht schreeuwen, proberen we met UNIFONY de stilte te raken. Theodoor en ik komen samen zonder vooraf iets gecomponeerd te hebben en laten ons leiden door het moment en door de jaren heen verzamelde vintage instrumenten. (Onze) Muziek is een reflectie van de ziel, geen beschrijving maar een directe uiting.

Het wonderlijke is dat deze muziek net zo goed tot onszelf spreekt als tot de luisteraar. Naast de bijzondere reacties van luisteraars over wat de muziek met hen doet, is en blijft het wonderlijk dat onze muziek ook tot onszelf blijft spreken.

(Onze) Muziek is een reflectie van de ziel

De muziek lijkt een uitnodiging om tot rust te komen, om de stilte op te zoeken en weg te dromen. Verwacht geen ‘esoterisch klankentapijt maar diepgang, melancholie, avontuur en intuïtieve muzikaliteit…,’ aldus de Volkskrant afgelopen najaar.

Onlangs hebben we Moya Brennan weer ontmoet op haar tour door Nederland en het eerste wat ze zei, is dat ze nog steeds vol verwondering met enige regelmaat luistert naar het album. Het inspireerde haar en ze is dankbaar dat ze aan dit album heeft mogen bijdragen, zo vertelde ze ons.

Voor ons was het werken met Moya op zichzelf al een fantasie en een droom die uit is gekomen. Haar bijzondere reactie daar backstage deed ons weer stilstaan bij de verwondering en de schoonheid van de muziek: nu waren wij zelf opnieuw even stil.