Adagio Violente

Museum W is een klein gemeentelijk museum in het voormalige stadshuis van Weert. Door haar historische oorsprong heeft de collectie twee gezichten: regionaal en religieus. In 2020 is gestart met een grootschalige verbouwing waarbij de vernieuwde gevel, ontworpen door Maurice Mentjes, de blikvanger is.

De tijdelijke tentoonstellingen in het vernieuwde museum leggen tegenwoordig een relatie tussen die religieuze afbeeldingen van vroeger en moderne kunst. Deze zomer is er werk te zien van Frans Franciscus. Hij maakt herkenbare en figuratieve schilderijen op groot formaat, maar ook keramiek. Samen met Rienus Gündel Franciscus maakte hij daarnaast de fotografische portrettenseries After Memling en Pelgrimage.

In de vier zalen van het museum zijn al zijn kunstvormen te bewonderen. In elke zaal hangt een van de fotoportretten, een aantal schilderijen en keramisch werk. Met name in zijn schilderijen zijn bijbelse motieven herkenbaar.

Voorstellingen met een vraag

Hij begint zijn schilderijen in grisaille en kleurt ze later in. Frans Franciscus is niet christelijk opgevoed, zijn inspiratie komt vanuit de klassieke religieuze werken. Daardoor roepen zijn beelden soms – niet altijd – een duidelijke associatie op. Er staan twee mannen in een rivier, de een houdt een schelp met water boven het hoofd van de andere. Dat verwijst naar de doop in de Jordaan.

Maar er is iets vreemds aan het schilderij. Beide mannen zijn naakt. En de titel is anders: de naakten kleden. Maar waar is dan de kleding en waarom zijn ze beíden naakt?

Het mooiste schilderij vond ik Who is Without Sins. Het is het verhaal uit het Johannesevangelie. In het midden staat de vrouw, iemand schrijft op de grond, mensen lopen weg van de scène in het midden. Maar Frans Franciscus heeft een sneeuwlandschap geschilderd, er is kennelijk met sneeuwballen gegooid. En in de sneeuw tekent de Jezusfiguur een hartje. De mensen op het schilderij hebben modieuze kleren aan, en met hun slanke middel en lange benen lijken ze gemaakt te zijn door een modetekenaar. Hoe gaan mensen nu om met uitsluiting? Heel anders is het titelwerk van de tentoonstelling: rustig gewelddadig. Ook dit roept associaties op met klassieke voorstellingen maar onherroepelijk denkt de kijker aan de wereld van vandaag. Hoe rustig kunnen we zijn?

De Good Shepherd is een zwarte man met een geit (!). Hij heeft een koptelefoon op. Waar luistert hij (niet) naar? Curaçao Allegory is het verhaal van de binding van Isaak. Abraham is een witte man, de engel en Isaak zijn zwart. Frans Franciscus zegt daar zelf over dat dit de wereld is waarin hij leeft, waarin alle kleuren vertegenwoordigd zijn. Maar ook hier maakt zijn vormgeving het verhaal weer verrassend actueel.

Adagio Violente – op pelgrimage met Frans Franciscus is te zien tot en met 29 oktober. Museum W, Meikoel 2, 6001 EE Weert; www.museumw.nl