In gesprek over Jezus

Wie is Jezus voor u, voor jou? In mijn ervaring spreken we in onderlinge gesprekken niet vaak over Jezus. Wat de ander vindt over kerk en eredienst weten we vaak wel een beetje van elkaar. Maar in gesprek gaan over Jezus gebeurt veel minder. Het mooie is dat de kinderen in de kindernevendienst, club en catechese met regelmaat spreken over wie Jezus is. De verhalen over zijn geboorte, zijn daden, zijn sterven en opstaan zijn ingebed in de jaarlijkse feesten waar kinderen vaak uitgebreid mee bezig zijn. Zij hebben vaak een duidelijk beeld over wie Jezus is.

In de jaren erna, in het verdere leven ontstaan er vaak nieuwe, andere beelden en woorden voor wie Jezus is. En dan is het soms zoeken om die beelden en ideeën te vangen in woorden die passen bij het nu. Jezus gebruikte tijdens zijn leven in al zijn verhalen en lessen veel voorbeelden, beeldspraak en symboliek. Hij stelde veel vragen en deelde wat hem bezighield. Hij reageerde op wat er om hem heen gebeurde. Als wij zoeken naar woorden en in onze antwoorden beelden en beeldspraak gebruiken, dan gaan we in zijn voetsporen verder. Met elkaar zoeken hoe we met het gebruik van voorbeelden, verhalen en symboliek de ander deelgenoot kunnen maken van wat we bedoelen.

Er zijn veel mooie werkvormen om met elkaar in gesprek te gaan over wie Jezus is voor ons. Ze zijn te gebruiken als bezinnings- en ontmoetingsgesprek in een (kerkenraads-) vergadering. Daarnaast kan het ook een mooie introductie of invulling zijn voor een gesprekskring voor jong en oud.

Werken met beelden

Door de eeuwen heen hebben kunstenaars op heel verschillende manieren laten zien wie Jezus voor hen was. Waar ze door geraakt werden, waar ze vragen bij hadden.

Kijken: Leg op tafel foto’s van iconen en afbeeldingen van Jezus neer. Vraag iedereen om in stilte deze afbeeldingen te bekijken. (5 min.)

Kiezen: Laat na deze ronde van in stilte kijken iedereen een afbeelding kiezen die weergeeft wie Jezus is voor hem of haar. (3 min.)

In gesprek: Afhankelijk van de tijd en groepsgrootte zijn er verschillende mogelijkheden voor een vervolg. Als er minder tijd beschikbaar is, ga dan met elkaar in gesprek over de foto’s. Maak een korte gespreksronde waarbij verhalen gedeeld worden met elkaar. Bij die verhalen en de vragen aan elkaar ontstaat een gesprek waarbij men met elkaar deelt wat men ziet en ervaart bij deze foto. (10-15 min.)

Als er meer ruimte in de tijd is, of de groep verdeeld kan worden in kleine groepen van 4-5 personen dan kunnen er verschillende gespreksronden gemaakt worden. Waarbij de eerste ronde gereserveerd is voor het vertellen waarom men deze afbeelding gekozen heeft. Er mogen alleen vragen gesteld worden die helpen om het verhaal van deze persoon duidelijk te krijgen. In een tweede ronde voeren we het gesprek met elkaar over wat de gekozen afbeeldingen oproepen, wat opvalt, wat verbaast. Waarom spreekt juist deze afbeelding aan? En in een derde ronde: Wat zegt deze afbeelding, deze keuze over jou? (40 min.)

Eventueel kan in een laatste ronde iedereen een beeld kiezen dat hem/haar juist niet aanspreekt. Een beeld dat misschien wel weerstand oproept of als niet passend ervaren wordt. En dan is er opnieuw de vraag naar wat je raakt in deze afbeelding. (10 min.)

Namen en titels van Jezus

Jezus wordt met veel verschillende namen en titels aangesproken. Al die namen vertellen elk een eigen stukje van wie Jezus is. Welke namen kennen we, waar komen ze vandaan en wat zeggen deze namen ons?

Verzamelen: Als eerste stap is er het inventariseren welke namen van Jezus de groep weet op te noemen. Hang een groot vel papier op. Laat de groep zoveel mogelijk verschillende namen van Jezus opschrijven op dit papier. Let wel: zonder Bijbel en/of internet te gebruiken. Welke namen weet je met elkaar te verzinnen? (5 min.) Als extra stap kan je er voor kiezen om wel de Bijbel en internet erbij te gebruiken om te kijken welke namen er nog meer zijn (5 min.).

Onderzoeken: Na deze inventarisatie wordt de groep in kleine groepen of tweetallen gesplitst. De namen van het grote vel papier worden verdeeld over deze kleine groepen. Dit gaat het makkelijkste door met verschillende kleuren de namen te markeren of cirkels rondom een groep namen te zetten. Alle groepen krijgen zo een aantal namen en de vraag om de achtergronden van deze namen uit te zoeken. Waar komt de naam vandaan, in welk bijbelgedeelte komt deze naam voor? En wat betekent deze naam? Alle groepen schrijven naam – achtergrond – betekenis op een groot vel. (afhankelijk van de digitale zoekvaardigheid en de hoeveelheid namen: 10-15 min.)

Reageren: Iedereen bekijkt / leest voor zichzelf de grote vellen papier met namen – achtergronden en betekenissen van de andere groepen. Alle deelnemers mogen twee keer een hartje zetten bij de naam die hen raakt. Twee keer een uitroepteken bij een naam en/of betekenis die minder bekend of onbekend was. En vraagtekens bij namen en betekenissen die vragen oproepen. (5 min.)

In gesprek: De ene groep zal hierna uitgebreid met elkaar in gesprek gaan over de namen en wat deze ons wel of niet zeggen. Hoe word je geraakt door een naam, welke is je dierbaar of roept juist afstand op? Een andere groep zal even stil staan bij de verschillende symbolen en dit gesprek afronden. (10-30 min.)

Beeldspraak

Jezus maakte in zijn tijd ook gebruik van voorwerpen en voorbeelden. Denk aan het muntje van de keizer; ‘geloven als een kind’, of de vergelijking die Jezus maakt met de lelies in het veld en de mussen op het dak. Maar er zijn ook beelden te bedenken die aansluiten bij ons hier en nu. Welke beeldspraak past bij de mensen in deze groep? Dit is geen makkelijke opdracht en vergt creatief denken. Maar het kan wel heel boeiende beelden opleveren die passen in het hier en nu.

Samen lezen: Begin met een aantal van bovenstaande voorbeelden te benoemen of samen te lezen. Zo ontstaat er ruimte om op zoek te gaan naar creatieve beelden van nu. (5 min.)

Open vraag: welke beeldspraak ken je vanuit preken of literatuur die voor jou duidelijk maken wat Jezus bedoelt? Voorbeelden: Een ouderwetse, degelijke, zware De Waard-tent en een pop-up tentje als voorbeeld voor ‘je huis bouwen op het zand’. Maar ook het beeld van een brandende kaars: Jezus als het licht in de duisternis. Of een computer als beeldspraak voor de antwoorden die ik bij Jezus vinden kan. (tijdsduur is volledig afhankelijk van reacties)

Wat helpen kan: deze abstracte vraag is te vertalen met behulp van fotokaarten over allemaal verschillende onderwerpen uit het dagelijks leven. Welke foto zegt voor jou iets over Jezus en waarom. Door concrete foto’s voor je te zien wordt het opeens een stuk eenvoudiger om in beelden te denken en deze foto’s te vertalen naar iets wat voor jou een link heeft met Jezus. (5 min.)

In gesprek: Afhankelijk van de tijd en de groepsgrootte is een gesprek mogelijk in de hele groep of in kleinere groepen. Deel met elkaar de beeldspraak die de foto oproept. (15 min.)