De smartphone is in ons leven, bij alles wat we doen en laten, niet meer weg te denken. In dit artikel eerst een inleiding, en verder concrete tips voor hoe een eigen app de kerk kan helpen beter kerk te zijn.

Twaalf minuten. Zo lang kun je zonder je mobiele telefoon. Althans, als je een gemiddelde persoon bent, want een minderheid van één op de tien mensen geeft aan dat ze iedere vier minuten hun telefoon ‘checken’. Sterker nog: bijna de helft van de mensen zou het liever een dag zonder stem doen dan zonder mobiele telefoon.

Het zouden werkelijk totaal ongeloofwaardige statistieken zijn, totdat ik kijk naar de plek van mijn iPhone in mijn eigen leven. Mijn wekker gaat erop af. Dus na mijn vrouw is de telefoon het eerste wat ik zie ’s morgens en het laatste voordat ik ’s avonds ga slapen. Ik ben niet de enige. 97% van de mensen checkt binnen 15 minuten na het wakker worden zijn of haar smartphone. Zonder dat ding in onze broekzak zouden we de weg niet meer vinden, onze bankzaken niet meer regelen en geen flauw idee hebben hoe ver we nou eigenlijk hardgelopen hebben. Hoe je het ook wendt of keert: de smartphone is in toenemende mate aanwezig in ons leven.

Na de opkomst van de drukpers is dit één van de grootste communicatierevoluties

We leven tijdens één van de grootste communicatierevoluties die de mensheid gekend heeft. Plotseling staan we altijd in verbinding met elkaar. Daar kunnen we natuurlijk van alles van vinden en deze ontwikkeling positief of negatief waarderen. Feit is dat de verandering aanwezig is en dat je je daar ook als kerk toe zal moeten verhouden. Vergelijk het met de laatste grote omslag in communiceren die we meemaakten: de opkomst van de drukpers. Natuurlijk zijn er sinds de uitvinding van de drukpers enorm veel boeken gedrukt met een uiterst bedenkelijke inhoud. Maar de ontwikkeling op zichzelf is een gegeven en laat nou juist déze ontwikkeling een enorme impact hebben gehad op de kerk zoals wij die vandaag nog kennen.

Ook voor de kerk van vandaag liggen er grote kansen door de komst van de smartphone. Bij Donkey Mobile heb ik er mijn werk en missie van gemaakt om kerken te helpen deze kansen te gebruiken. Twee-en-een-half jaar lang was ik dag in, dag uit bezig om retailers te vertellen hoe ze zoveel mogelijk geld konden verdienen door middel van een goede mobiele strategie. Ik leerde waarom bepaalde dingen wel werkten en andere dingen niet en belangrijker nog: ik kon het ook onder woorden brengen. Beetje bij beetje ging ik de visie van Highstreet Mobile-oprichter Thijs van Schadewijk beter begrijpen. Die visie is samen te vatten als: om succesvol te zijn op een mobiele telefoon moet je de gebruiker een ervaring bieden die net zo soepel is als die van de populaire apps die hij/zij dagelijks gebruikt. Zoals bijvoorbeeld Spotify, Instagram, Uber of Runkeeper.

Op hetzelfde moment doen vrijwilligers in mijn kerk, de Utrechtse Jacobikerk, hun stinkende best om de kwaliteit van communicatie op een goed niveau te houden. En hoewel ik al dat werk enorm waardeer, valt me vaak een gapend gat op. Aan de ene kant zie ik de manier waarop mobiele technologie en apps gebruikt worden in de wereld waarin ik iedere dag werk – en aan de andere kant de manier waarop ze dezelfde middelen gebruiken in de kerk waarvan ik lid ben. Om mij heen hoor ik dat mensen dat vanzelfsprekend vinden: ‘Ja, van de kerk kun je niet verwachten dat ze iets van kwaliteit hebben.’ En, misschien nog wel irritanter: ‘Dat moet je accepteren, daar gaat echt nooit iets aan veranderen.’

Langzamerhand ontstond in mijn hoofd het idee om te werken aan een kwalitatief zeer hoogwaardige mobiele oplossing voor kerken. ‘Mijn droom is een app die zo goed werkt dat gebruikers zeggen: “Wauw, is dit van mijn kerk?”’ Als ik in de kerk zit, zie ik de mogelijkheden één voor één voorbij komen: Een vriend vraagt of hij kleingeld mag lenen voor de collecte, want dat heeft hij nooit meer bij zich. De bloemengroet gaat naar een mevrouw van wie ik graag zou willen dat ik snel het gezicht erbij kon zoeken. Situaties die soepeler kunnen.

Mijn droom is een app die zo goed werkt dat gebruikers zeggen: ‘Wauw, is dit van de kerk?’

Maar er is meer dan alleen de puur praktische toepassing. Betrokkenheid op elkaar en het delen van inspiratie kun je zoveel makkelijker maken. Dat is de reden dat ik geloof dat de kerk aanwezig moet zijn op de smartphone en deze kansen deel ik graag met u/ jullie.

1. Een veilige communicatie-omgeving

De grootste kans voor een app zit hem in de communicatie. Het mooie aan de smartphone is dat het een enorm persoonlijk toestel is. Iedereen zit er in als zichzelf. Een voorbeeld: als je de bankieren app van ING opent omdat je daar klant bent, zie je niet de algemene informatie van de ING website. Nee, je ziet jouw saldo, jouw bankafschriften en kunt uit eigen naam zaken met de bank regelen.

Dat is ook de kans van een kerk-app, iedereen zit er in als zichzelf en kan als zichzelf communiceren. De dominee kan berichten plaatsen ter voorbereiding op de preek, maar de koster kan ook hulp vragen bij het klaar zetten van de avondmaalstafels. En het mooie is: je hoeft daarvoor niet nog een keer een beheerder er tussen te hebben. In de app kan iedereen zelf berichten plaatsen en reageren.

Vaak zien we dat het een bloeiende community wordt die op elkaar betrokken is

Vaak zien we dat het ook echt een bloeiende community wordt die op elkaar betrokken is. Degene die de bloemen afgelopen week heeft ontvangen bedankt eventjes door zelf een foto te plaatsen in de kerk-app. De ouders die de kindernevendienst organiseren, plaatsen een berichtje met een oproep om tijdschriften mee te nemen, want ze willen collages gaan maken. Een nieuw gemeentelid wordt van harte welkom geheten en kan in de digitale gemeentegids alvast kennis maken met de foto’s van de nieuwe gemeente. De app is echt een gemeenschapsapp, die gedownload wordt door loyale kerkgangers en mensen uit de randgroep.

Belangrijk is ook dat je niet afhankelijk bent van derde partijen die bijvoorbeeld veel data uit de kerkganger trekken. Of waar de veiligheid te wensen overlaat. Facebook en Whatsapp leven van advertentieinkomsten en iedere interactie op het platform levert data op die zij gebruiken om door te verkopen aan adverteerders. Daar komt bij dat op dit soort platformen je nooit weet tussen wat voor ruis je boodschap belandt. Een eigen app van de kerk geeft je de kwaliteit van de grootste sociale media, maar wel onder eigen beheer, AVG-proof en heel belangrijk: te combineren met andere praktische mogelijkheden zoals bijvoorbeeld agenda en collecteren.

2. Digitaal collecteren, nooit een kille transactie

In de kerk wordt gecollecteerd. Maar tegenwoordig zijn de meeste mensen gewend geraakt aan digitaal betalen. Daarom biedt een app een grote kans als digitaal alternatief. Maar het is te plat om dat te zien als een kille transactie, nee, je geeft aan een doel. Een goed doel. De kracht van een app is dat het je in staat stelt om niet alleen te geven, maar daar ook over te communiceren. Een app stelt je in staat verschillende functies samen te ballen om één groot loyaliteitskanaal te creëren. De plek die mensen gebruiken om iemand op te zoeken in de ledenlijst, gebruiken ze ook om te collecteren. Niet fragmentatie van allerlei verschillende tools die je nodig hebt in de kerk, maar één plaats waar je het grootste gedeelte van je kerkzaken kunt regelen. Bij de 170 kerken die nu een app hebben op het Donkey Mobile-platform zien we dat de functies elkaar versterken. Doordat je op de tijdlijn aandacht kan vragen voor een collecte, wordt er ook meer en bewuster gegeven aan de collecte.

Bijvoorbeeld de zendingscollecte waarbij een filmpje wordt gemaakt door de zendingswerkers. Doordat dat in de app geplaatst wordt, zijn mensen bereid meer te geven aan de digitale zendingscollecte en wordt er meer opgehaald.

Daarnaast wordt een app per definitie het meest gedownload door loyale kerkgangers. Ga maar na bij jezelf: alleen zaken waarmee je een bepaalde band hebt, geef je een plek op je telefoon. Alleen van de bank waar jij klant bent download je de app. Zo geldt dat ook voor kerken, de meest loyale kerkgangers zullen als eerste de app downloaden. Het zou dom zijn om precies van die mensen transactiekosten te vragen. Zij zullen immers bijna wekelijks bijdragen aan de collecte en dus wekelijks die kosten moeten voldoen. Om dat probleem op te lossen biedt de app de mogelijkheid te werken vanuit een saldo. Vergelijkbaar met de ouderwetse collectebonnen, maar dan zonder dat je ze zelf hoeft te tellen. Eenmalig je saldo opwaarderen en uit het opgewaardeerde tegoed kun je wekelijks geven aan de collecte. Het voordeel? Je bespaart op die manier de transactiekosten die een iDEALtransactie kost.

En zo zijn weer 5 minuten leestijd voorbij. De kans is groot dat je binnen nu en de resterende 7 minuten van de 12 minuten die je zonder je telefoon kan, je schermpje gaat zien oplichten door een binnenkomend whatsappje van familie, de agenda-melding dat je je moet voorbereiden voor de vergadering van vanavond of een push-bericht van de NOS over wat er in de wereld om je heen gebeurd is.

Door op de tijdlijn aandacht te vragen voor een collecte, wordt er meer en bewuster gegeven

De kerk heeft net als in het echte leven een plek tussen al deze zaken. Dat is de uitgelezen kans van een app. Goede communicatie op de mobiel, óók voor in de kerk. Of beter gezegd: júist in de kerk, omdat we ook in deze gedigitaliseerde tijd geloven dat we een boodschap verkondigen die de moeite waard is.