Preekschets 4e advent – Zacharia 9:9
‘Zie, uw Koning zal tot u komen, rechtvaardig, en Hij is een Heiland, arm, en rijdend op een ezel, op een ezelsveulen, het jong van een ezelin.’
Schriftlezingen: Zacharia 9 en Matteüs 21: 1-11
Zie ook:
Het eigene van de zondag
Deze preekschets maakt deel uit van een reeks van vier schetsen. In vier Bijbelgedeelten die over de Christusverwachting gaan valt op dat ezels een (bij)rol spelen. Ze vertellen ons iets over de Messias en zijn rijk.
Met advent staat de verwachting van de Messias centraal. We kijken terug naar de eerste komst van Christus, waarvan de Schrift getuigt. Tegelijk vinden we in het Oude Testament ook het uitzien naar de tweede komst, verbeeld in de schildering van het vrederijk waarin Christus zal regeren. In deze vierde schets gaat het om de wijze waarop de Koning zijn entree maakt in deze wereld. De intocht blijkt een omkering van onze verwachting, zoals dat ook met het Kerstfeest duidelijk wordt. Thema: ‘Een gouden zadel maakt geen ezel tot paard’.
Uitleg
Moedeloosheid zou op de loer kunnen liggen in de prediking van Zacharia. Zo voorspoedig ging immers de tempelbouw niet. Naast de haperende opbouw van de stad en de tempel is ook het morele herstel van het volk nauwelijks zichtbaar in de toewijding aan Adonai. Past de veel bescheidenere tempel wel bij de grootsheid van deze God over Wie getuigd wordt vanwege de roemruchte daden in het verleden?
Moedeloosheid kenmerkt niet de prediking van Zacharia. Hij roept op tot diepe vreugde vanwege de komende Koning. De tempel en de stad krijgen hun allure slechts door de komende Messias in Wie alle vreugde te vinden is vanwege zijn rechtvaardigheid. Er klinkt dus een vreugdekreet midden in de moedeloosheid.
Deze Koning laat zich niet definiëren op het niveau van Tyrus’ rijkdom of de vestingen van de Filistijnen (genoemd worden Askelon, Gaza en Ekron). Hun koningen zullen beschaamd worden vanwege de komst van deze Messiaanse Koning. Trots en schone schijn verbleken bij het licht van de heerlijkheid die deze Koning in zijn eigen tempel en huis brengen zal (Zacharia 9,14). Wie is Hij? Zacharia ziet er in eerste aanleg de komst van Alexander de Grote. Maar achter de komst van deze koning verschijnt met Psalm 21 een heerlijker Vorst.
Zacharia tekent deze Koning met twee karakteristieken:
-
Rechtvaardig
Tijd om in te grijpen. Hij zag het met eigen oog (vers 8)! Tegenover de Filistijnen die het bloed nog tussen hun tanden hebben lopen (vers 7) regeert deze Koning als een Tsaddiek. Zijn woorden zijn betrouwbaar wanneer Hij aan de volken vrede verkondigt (vers 10). Hij bevrijdt wie gevangen zit (vers 11 en 16) en schenkt een nieuwe toekomst.
-
Bescheiden
Hij laat zich daarbij niet voorstaan op zijn macht. Integendeel, Hij is een Geneesheer. Waar Hij zijn entree maakt daar stopt de polarisatie der volken. De strijdboog wordt weggenomen. Tegenover de paarden en strijdwagens (vers 10) plaatst de Koning zijn ezel. Een ezelsveulen is genoeg om Hem naar de Davidische troon te rijden. Hij komt in alle nederigheid (een betere vertaling dan ‘arm’).
De Goddelijke Strijder die de volken schrik aanjaagt en Israël bevrijdt, blijkt zich niet te bedienen van uiterlijk vertoon. Pas als Hij komt, is de Verlossing compleet. Juist de ezel laat zien dat Hij niet uit is op militair machtsvertoon.
In zijn rechtvaardigheid en bescheidenheid bewerkt deze Koning een complete ommekeer. Niet de revolutie of het wapengeweld maar zijn verschijning blijkt genoeg om het getier van de volken te stoppen. In vers 11 spreekt Hij over het ‘bloed van het verbond’ dat de reden is waarom gevangenen bevrijd worden. Het ligt niet ver weg van de reden waarom eeuwen later de Koning van de Joden op een ezelin binnenrijdt (Matteüs 21). Jezus zelf citeert de profeet en gebruikt dan het woord zachtmoedigheid. Als Hij verschijnt, raakt de stad in opschudding.
Let op de manier waarop deze Koning de stad binnenkomt. Matteüs tekent Hem ons als de rechtvaardige. De eigenaar van de ezelin zal bewilligen in het gebruik van zijn eigendom. Er wordt door deze Koning niets ontroofd; het was al van Hem. Tegelijk komt Hij nederig. Op de ezelin rijdt Hij binnen en maakt zijn entree in de tempel. Het lijkt een gebeurtenis op een achternamiddag, maar de heilsgeschiedenis zal bij zijn tweede komst uitwijzen dat het de eerste stappen waren naar Davids troon. Die gaan echter wel via Golgota. Er kan geen ezel bij de kribbe staan die niet eerst langs kruis is gelopen.
Aanwijzingen voor de prediking
Koningen laten zich vaak rondrijden in prachtige voertuigen. Presidenten staan soms te schreeuwen naast een draaiende motor van hun vliegtuig. En een enkele koning investeert belastinggeld in een draak van boot waar dan ook nog het trapje van ontbreekt zodat vrouwlief op de foto de hele wereld overgaat in een gênante pose. Het is nog niet zo makkelijk voor een machthebber om bescheiden te blijven. De verleiding van een gouden zadel.
Kan de komst van het Koninkrijk voortgang vinden als alles in de wereld gepolariseerd lijkt? Zitten de tegenstellingen in politiek, kerk en maatschappij de Messias niet in de weg om zijn entree te maken? Hij is geen Koning van het zwaard Die met een paar grote klappen het wereldtoneel inricht. Wij verwachten met Kerstfeest een nederige Koning. Een kribbe bleek voldoende voor Hem, maar wat zou Hij kunnen doen tegen vijanden?
In de situatieschets mag de machteloosheid ten opzichte van het geweld van de vijand centraal staan. Zonder Koning stellen je hoofdstad en je tempel weinig voor. Waar moet je je op laten voorstaan, hoe zul je vrij blijven van overheersing? Dat kan alleen door de koning die het verschil gaat maken op het wereldtoneel. In vers 8 belooft deze koning dat hij een wacht trekt rondom het huis (van Jakob).
Er klinkt een gebod. Geboden zijn in zichzelf niet populair omdat ze meestal een beperking van onze verlangens inhouden, maar dit gebod is anders. Het volk wordt opgeroepen om zich te verheugen! Juist in het gevoel van angst en verlatenheid kan juichen een verschil maken. De Messias kiest niet voor paarden (oorlogstuig), maar voor een eenvoudige ezel. Niet het gouden zadel, maar Hijzelf maakt het verschil. De sjalom die de Messias meebrengt mag nu alvast gevierd worden. Zo wordt Hij straks juichend door de menigte begroet.
In het leven van de hoorder komt Jezus precies op die manier binnen. Hij komt als Rechtvaardige, waar Hij verschijnt kan het zondige in ons leven niet blijven bestaan. De bloedschuld zal verzoend moeten worden door de overgave aan Hem als Koning. Hoewel het belang van die bekering nauwelijks te overschatten is plaatst de Koning geen koevoet tussen de deur. Hij is immers de Heiland. Zijn aanwezigheid is gezegend voor mensen die vast zijn gelopen in polarisatie en geweld. Zijn rechtvaardigheid maakt dat Hij in ons leven recht kan maken wat krom is, ja zelfs het kwade kan Hij ten goede keren.
Hij komt ook bescheiden. Op dit punt mag in de preek de pneumatologie niet ontbreken. Het is de Heilige Geest die licht geeft over zijn Koningschap, maar dan wel op een bescheiden wijze. Nooit dringt Hij deze Koning op. Er zal immers een gewillig volk zijn op de dag van zijn kracht (Psalm 110: 3). Hij komt nodigend ons leven binnen. De weg zal achter de ezelin aangaan op weg naar het kruis. Die weg kan alleen gegaan worden als de Koning in het zicht blijft. Onze statussymbolen sneuvelen aan de voet van dat kruis.
Het appel op de hoorder klinkt om zich het juichend Hosanna eigen te maken. Maar dan niet om van de persoonlijke vijanden af te zijn of af te rekenen met slechte heersers. De jubeltocht achter deze nederige Koning op zijn ezel leidt langs het kruis. Wie de nederigheid van de Koning lief krijgt die zal het geen probleem vinden om zelf de onderste weg achter Hem aan te gaan. De jubel zelf zal pas weerklank vinden voor de troon van het Lam (Openbaring 19:6).
Ideeën voor kinderen
De focus hoeft bij Jezus’ intocht niet te blijven steken bij het ‘Hosanna’ met takken en jassen. Een werkvorm kan erop gericht zijn om te ontdekken of kinderen meer opkijken tegen een heerser met een dure auto dan tegen de Messias die op zijn ezel binnenrijdt. Hoe taxeren ze zijn verschijning? Waarom zou je meer geloven in de heerschappij van Jezus dan die van een aardse president?
Liturgische aanwijzingen
In de wetslezing kan gekozen worden voor 2 Petrus 3 waar aandacht is voor de manier waarop de Messias voor de tweede keer de wereld binnenkomt. De belofte blijkt geen traagheid te zijn, maar alles hangt samen met het verlangen naar het behoud van zondaren. De psalmen 21, 89 en 118 wijzen op de entree van de Koning en de manier waarop Hij de troon zal bestijgen. In het NLB (Liedboek voor de kerken 2013) vinden we de gezangen 60, 120 en 121 als verwijzingen naar de intocht van Jezus. Opwekking 800 ziet uit naar de tweede komst van de Koning.
Slotnoot
Met Kerst kan Jesaja 1:3 van betekenis zijn. Er staat immers schorriemorrie (ossen en ezels= sjeor-we-chamor) in Betlehem naast de kribbe. Maar juist zij aanbidden als eerste.
