Menu

Premium

Preekschets Romeinen 11 – Israëlzondag

Israëlzondag wordt sinds jaren 2 oktober gehouden in de kerk, om de onlosmakelijke verbondenheid van de kerk met het Joodse volk. In deze preekschets n.a.v. Romeinen 11 van Jan-Henk Soepenberg komt de golfbeweging van het heil als een rivier met een hoofd- en een bijstroom aan de orde. Lezenswaardig!

Als God, toen zij afvallig werden, de wereld met zich heeft verzoend, zal Hij zeker, wanneer zij opnieuw aangenomen worden, leven schenken uit de dood!

Romeinen 11:15

Schriftlezing: L: Romeinen 9: 1-5,30–33 + Rom 10:1-4 + Rom 11: 1-2a,11-24 

Liturgisch kader

Thema: Valt er nog iets te verwachten voor het Joodse volk? (En voor ons?)

Op de eerste zondag van oktober wordt in veel kerken aandacht gegeven aan verbondenheid met het Joodse volk. Ook deze preekschets staat in dat kader. De Israëlzondag is een mooie aanleiding om aandacht te geven aan het brede onderwijs van Paulus over de (ver)houding van de kerk (die vaak bestaat uit heidenchristenen) tot het Joodse volk. Paulus’ onderwijs zet ons stil bij Gods verlangen, dat de kerk een rol speelt in de bekendmaking van Christus onder het Joodse volk. De kerk kreeg van dit volk het evangelie. De roeping van de kerk is het ook het evangelie aan dit volk terug te geven.  

Liedsuggesties: Ps. 87, Ps. 100, Ps 122, Ps 133, Ps 146a:2, Ps 146:1,3,4,7, Ps. 147:1,7, ‘hine ma tov’.

Uitleg

Het is van belang te letten op de situatie van de geadresseerden in deze brief. 

Paulus was niet in Rome geweest. Het gaat bij deze christenen om een pioniersgemeente, mogelijk door evangelisatiewerk van Priscilla en Aquila ontstaan. De gelovigen bestaan uit heidenen, niet-Joden die tot geloof in Jezus Christus zijn gekomen, zoals blijkt uit 11:13 (zo: NBV21, HSV, versus NBV). Later zou Paulus wel naar Rome toegaan, nadat hij zich op de keizer had beroepen. Het boek Handelingen eindigt met contacten die hij – vanuit een situatie van huisarrest – legt met de leiders van de Joodse gemeenschap ter plaatse. Rome herbergde in die tijd een grote Joodse gemeenschap. Op het moment van de brief staan de christelijke pioniersgemeente en deze Joodse gemeenschap vermoedelijk geheel los van elkaar. 

Paulus laat in dit hoofdstuk zien: God is nog niet klaar met dit volk. De HEER heeft Zijn volk niet verstoten (Rom. 11:1). Geen vervangingstheologie dus, die stelt dat de kerk in de plaats van Israël is gekomen. Paulus komt met een andere, verrassende benadering. God volgt wonderlijke wegen om zijn einddoel te bereiken. Dat is waar de tekst op doelt. Paulus baseert zich hierbij op eigen ervaring. Op zijn zendingsreizen legde hij altijd eerst contact met zijn Joodse volksgenoten. Het was voor hem een principiële keuze: het evangelie is eerst voor de Jood, dan voor de Griek (Rom. 1:16b). Steeds weer getuigde Paulus tegenover zijn volksgenoten, dat Jezus de beloofde Messias van Israël is, vervulling van Mozes, de Psalmen, de profeten. Jezus is de hoop van Israël. 

Helaas, veel Joden wezen dit goede nieuws af. Ze beschuldigden Paulus ervan een misleider te zijn met het verhaal van die gekruisigde Messias. Zal de Messias niet het vrederijk op aarde brengen? Meermalen is Paulus mishandeld en verjaagd door zijn volksgenoten. Die afwijzing op grote schaal raakte hem diep. Paulus ziet de barmhartige Redder zijn handen uitstrekken naar zijn volk, maar die handen worden niet aangepakt.    

Intussen, de afwijzing door de meerderheid van het Joodse volk bracht iets heel goeds. Zo ontstond ruimte om het evangelie aan heidenen bekend te maken. Er ontstonden overal gemeenten van Jezus Christus. De verstopping van de heilsrivier voor het Joodse volk leidde tot een brede vertakking van de heilsrivier voor de volken. Vandaar vers 15: ‘En God verzoende zich met de wereld, toen zijn eigen volk Hem verwerp…’

En dan komt Paulus tot zijn punt tegenover heidenchristenen in Rome. God is nog niet klaar met de golfbeweging van heil. De afwijzing door het Joodse volk bracht het evangelie naar de heidenen. Maar nu is het de taak van die christenen uit de heidenen om Joodse mensen te trekken tot Christus, een rebound of herkansing voor het volk van Abraham zogezegd. 

Dat vraagt om een respectvolle houding voor wat je als heidenchristenen aan het Joodse volk te danken hebt. Hoogmoed is uit den boze. Bescheidenheid, liefde en dienstbaarheid wordt gevraagd. Ga je niet verheffen op Joden, die Jezus afwijzen, want zij zijn afkomstig van de edele olijf, zelfs als ze afgekapt zijn. Terwijl christenen uit de volken wilde loten zijn, door Gods genade geënt op de zegenrijke wortel van Abraham. 

Het is de taak van christenen uit de heidenen om Joden jaloers te maken op de liefde van Jezus Christus. Dat kan ook, want zijn zij niet de dragers van Gods liefde, blijdschap en vrede in hun hart? (Rom. 5). Ook kennen ze de zekerheid, dat niets hen kan scheiden van Gods liefde in Jezus Christus, ervaren ze de levenveranderende kracht van de Heilige Geest en mogen ze met God omgaan als ‘Abba Vader’ (Rom. 8). Alle reden om de Joodse gemeenschap nieuwsgierig maken naar het geheim van Jezus Christus, als de vervulling van de wet en de profeten. 

Hoe wonderlijk zijn Gods wegen, roept Paulus uit aan het eind van dit hoofdstuk. Geen mens verzint het. Door verwerping van het evangelie (door het Joodse volk) bereikt God de heidenvolken. En door christenen uit de heidenvolken doet God weer een appel op Zijn volk. Hij wil niet, dat Israël blijvend ten val komt! Hij verlangt ernaar hen opnieuw aan te nemen, hen leven te schenken uit de dood. Dan is het dubbel feest. God krijgt zijn complete volk uit Joden en heidenen.  

Aanwijzingen voor de prediking

De visie op Israël (land, staat, volk, politiek, heilsbeloften) – het roept in christelijke kring altijd weer felle discussies op. Hoe duid je de oprichting van de staat Israël in 1948? Gaan aloude beloften voor onze ogen in vervulling? Is het land voor eeuwig voor de Joden bestemd? En de Palestijnen dan? Hoe zit het met de sabbat?

Bij alle discussies is het goed om te luisteren naar het primaire onderwijs van Paulus over Gods heilsplan: er is hoop voor Israël en de volken.  

Paulus had het zwaar met de brede afwijzing van het goede nieuws door het Joodse volk. In dit hartzeer opent God een verrassend nieuw perspectief. Hij lanceert een golfbeweging van heil. De afwijzing van nu hoeft niet voor altijd te zijn. Heidenchristenen mogen de kracht van het christelijk geloof voorleven, als een permanente uitnodiging aan Joden om alsnog Jezus als Verlosser te aanvaarden.

Zou dit Bijbelgedeelte in een tijd van veel secularisatie ook ons nieuwe moed en kracht kunnen geven? Voor het Joodse volk lijkt alles vast te lopen, geen hoop meer. Ook wij kunnen dat zo voelen. Als mensen die je lief en dierbaar zijn Jezus Christus afwijzen, doet dat pijn. Waarom ziet die ander niets in deze Redder? Je bidt veel maar ziet niets veranderen. Blijf geloven in een God van verrassende wendingen. Een God die trouw is en nooit opgeeft. Die ook mensen die in eerste instantie ‘nee’ zeggen, terug kan winnen. 

Juist in dit kader is het een troostrijke belijdenis of doxologie: Gods wegen zijn ondoorgrondelijk (waarmee Romeinen 11 eindigt). God creëert namelijk onverwacht nieuwe wegen. De golfbeweging van heil stopt niet. Ondanks massale verwerping toont Hij opnieuw zijn grote genade. Zou voor de HEER iets te wonderlijk zijn?Ook vandaag wil God Joden bereiken, die nog onwetend zijn van het evangelie of die  een negatief beeld hebben van christendom en kerk. De HEER is bij machte afgekapte loten weer te enten. Er valt veel van Hem te verwachten. Niet minder dan een opstanding uit de dood. Het gebeurt ook vandaag, dat Joden de weg naar Jezus vinden. Alleen in de staat Israël zijn de laatste decennia naar schatting ruim 10.000 joden tot erkenning van Jezus als Messias gekomen. Denk ook eens na hoe je zelf in deze golfslag van Gods reddingswerk iets mag betekenen. Kan het zijn door gebed? Kan het zijn door diaconale ondersteuning? Door het ondersteunen van het getuigenis van Jezus Christus onder het Joodse volk?

 

Jan-Henk Soepenberg werkt als predikant in de Protestantse Kerk Assen. Hij schreef ook een een andere preekschets voor Israëlzondag over Mattheus 27:25.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken