Ben ik ‘u’ of ben ik ‘jij’…
Lieve Toos
Een rubriek met prangende vragen en accurate antwoorden, dat is Lieve Toos. Heeft u ook een pijnlijke of een prangende vraag waar u graag een accuraat en adequaat antwoord op krijgt? Stuur het naar de redactie van Woord & Dienst (redactiewoordendienst@kokboekencentrum.nl).
Lieve Toos,
Als predikant in een nieuwe gemeente zit ik met een lastig dilemma: laat ik me wel of niet tutoyeren door mijn kersverse gemeenteleden? Ik merk dat het mij stoort wanneer mensen mij zomaar met ‘jij’ en mijn voornaam aanspreken, alsof ik een vriendschappelijke relatie met hen zou hebben. Het komt ook wat neerbuigend over soms.
Ondanks het feit dat we ‘broeders en zusters in de Heer’ zijn, vind ik een zekere vorm van afstand en respect wel op zijn plek. In een winkel of restaurant vind ik het overigens ook irritant wanneer mensen meteen beginnen te tutoyeren.
Ook in de kerkenraad kan het ongemakkelijk zijn, met name als ik mij ergens over uit wil spreken. Dan lijkt het mij belangrijk dat ik dat op een onpartijdige manier doe, en vanuit een positie waarin men een basisvorm van respect heeft voor mij en voor mijn genoten opleiding als theoloog.
Dus: welke aanspreekvorm adviseert u mij? En: kan ik veranderen naarmate ik ergens langer ben?
Uitge-jou-wde voorganger
Beste uitgejouwde voorganger,
Mag ik u even met ‘jou’ aanspreken? Uiteraard mag je mij ook tutoyeren, graag zelfs. Want als ik ergens een hekel aan heb, dan is het aan ge-’u’. Ja, omdat ik me dan oud voel maar vooral omdat het zo’n afstand schept tussen die ander en mij.
Ik weet het: enige afstand is soms niet verkeerd maar zeker in de kerk lijkt me dat helemaal niet nodig en zelfs uit den boze. Wie noemt nu zijn of haar broers en zussen niet bij de voornaam of spreekt een zusje of broertje aan met ‘u’?
In Christus zijn we toch allemaal gelijk, en staat de voorganger niet op een voetstuk. Integendeel: als voorganger ben je in de eerste plaats dienend bezig, en daar past geen ‘u’ of ‘meneer’ of ‘mevrouw’ bij. Wat mij betreft gaan we nog wat verder want je weet vast wat Jezus heeft gezegd: ‘Laat je geen heer noemen.’ Dus heel die titel ‘dominee’ moet eigenlijk aan de wilgen gehangen worden.
Zeker in de kerk lijkt afstand me uit den boze
Respect en gezag kun je niet afdwingen maar alleen verkrijgen met je gedrag. Als tiener was ik te gast bij een vriendin en haar broer schold zijn vader (predikant in een ‘zware kerk’) uit met ‘Weet u wat u bent? U bent een vreselijke klootzak!’ Dat zal ik nooit vergeten. 😉
Geen ‘u en jou’
Nog even iets anders: ik erger me vreselijk aan van die ‘dominee-dominees’ die de hele tijd de gemeente aanspreken – in de kerkdienst, het kerkblad en op andere plekken – met ‘u en jou’. Ik ben er echt allergisch voor: ‘Hoe is dat voor u en jou?’ ‘Voor u en jou de zegen van onze Heer.’ ‘We wensen u en jou gezegende feestdagen.’ Dat klinkt toch nergens naar. Dat hoor je nergens behalve in kerkelijk Nederland. Dus mocht je dat ook doen: houd daar alsjeblieft mee op!
Tot slot nog een woord van Paulus: ‘Hoe graag zou ik nu bij je willen zijn en op een andere toon met je spreken, want ik maak me ernstig zorgen over jou …’ (Gal. 4:20)
