Bestaan? Dat heeft sinterklaas toch niet nodig?

Toen ik nog in Sinterklaas geloofde was ik, (we schrijven begin jaren zeventig), niet erg met hem bezig. Geen bedplassen of anderszins grote ontroering in elk geval.

Ik nam aan dat hij gegronde redenen had om mij op 5 december wat cadeautjes te geven en ik stelde vast dat hij het niet kon laten er wat belerende versjes bij te doen over mijn doen en laten. Zijn uiterlijk, parafernalia en achtergrond lieten mij koud. Ik geloof dat de naam Myra mij pas iets ging zeggen nadat ik Kruistocht in spijkerbroek gelezen had, tien jaar later.

Op mijn zevende begreep ik ineens dat hij niet bestond. Dat plotselinge inzicht schokte me niet. Het was net als wanneer je op de Albert Cuypmarkt een horlogebandje koopt voor een tientje dat een dag later al knapt. Je denkt meteen: ik had het kunnen weten.

Vanaf het moment dat hij was doodverklaard ging Sinterklaas pas voor me leven, want in het vrijzinnige milieu waarin ik opgroeide was Sinterklaas een intellectuele hoogmis, in de vorm van een jaarlijkse afrekening. Het ging natuurlijk niet om de cadeaus maar om de gedichten. Daar was ik weken van tevoren al mee in de weer. Jan ter Gouw, die in de vorige eeuw een nog altijd boeiend boek schreef over volksvermaken, noemt dat aspect helemaal niet, maar zonder Sinterklaasgedichten ben je gauw klaar op pakjesavond. Je kunt niet urenlang cadeautjes uitpakken en snoep naar binnen schuiven.

Ik schreef ‘afrekening’ want dat behoort een goed Sinterklaasgedicht te zijn. Over trekjes en incidenten uit het voorgaande jaar die nog eventjes op vileine wijze benoemd moeten worden. Het Sinterklaasgedicht is dé uitlaatklep voor alle opgekropte ergernis, in een milieu waar die niet met een vuist op tafel geuit mag worden.

Nalatigheid, ijdelheid, luiheid, drankzucht… als ik teruglees wat er allemaal over mij bij elkaar gedicht is – Sinterklaasgedichten gooi je immers niet weg – heb ik een aardig beeld van mijn tekortkomingen.

Dus Sinterklaas lééft. Of hij ook bestaat is een tweede, maar, om Gerard Reve te parafraseren: ‘Bestaan? Dat heeft Sinterklaas toch helemaal niet nodig?’