Menu

None

Bijbel met bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap

Cover van Bijbel met bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap.

Deze ‘wetenschapsbijbel’ is een uitgave van de NBV21 aangevuld met 21 artikelen van ongeveer vier pagina’s over thema’s zoals ‘Adam, Eva en het ontstaan van de mens’, ‘dieren en de Bijbel’ en ‘vrije wil en determinisme’. Ze zijn in een vaste regelmaat op dikker blauw papier verspreid geplaatst tussen de Bijbelboeken, zo mogelijk aansluitend bij de inhoud daarvan. Daarnaast bevat het ruim 50 ‘topics’ over ‘meer afgebakende’ onderwerpen (zoals ‘armoede, rijkdom en bezit’, ‘de mens als beeld van God’ en ‘de ziel’), aansluitend bij bepaalde Bijbelpassages. Ze worden op één pagina behandeld. Verder vindt men er zo’n tweehonderd korte toelichtingen bij specifieke Bijbelverzen, doorgaans vijf per Bijbelboek. Aan het slot van het boek is er studie- en werkmateriaal opgenomen bij een zevental ‘themaroutes’, ‘om zelf mee aan de slag te gaan, maar ook als basis voor een groepsgesprek’ en voor wie er nog verder op wil studeren zijn er vrij uitgebreide literatuurlijsten met degelijke wetenschappelijke literatuur.

De ruim zestig auteurs kan men zien als crème de la crème van wetenschappelijk theologisch Nederland, aangevuld met een aantal vooraanstaande gelovige natuurwetenschappers en filosofen. Zij staan zo garant voor de kwaliteit van de bijdragen. Ze vertegenwoordigen ook verschillende stromingen, van licht fundamentalistisch tot tamelijk vrijzinnig. Daarbij is het waarschijnlijk aan de redactie te danken dat de toon van de bijdragen irenisch is. Er is ruimte voor verschillende standpunten. Ze worden vaak naast elkaar genoemd zonder een oordeel uit te spreken. Belangrijker blijkt de wens om een relatie te leggen tussen de oude teksten en eigentijdse vragen. Zo wordt in het woord vooraf ook het doel van deze uitgave geformuleerd: ‘de lezer te helpen de kloof tussen het Bijbelse en het hedendaagse wereldbeeld te duiden en waar mogelijk te overbruggen’. Een en ander wordt in de inleiding heel voorzichtig geformuleerd. De Bijbel wordt niet gepresenteerd als het gezaghebbend woord van God. Deze meer normatieve benadering wordt heel terughoudend ter sprake gebracht door te wijzen op het gebruik van ‘geloofsgemeenschappen’ die samen komen ‘om een Bijbelpassage af te tasten op haar betekenis voor vandaag, zich openstellend voor de stem van God die er zomaar doorheen kan klinken’ (pagina 9). Deze gelovige lezers vormen duidelijk niet de enige doelgroep. Men hoopt met deze uitgave ‘iedereen die in de Bijbel geïnteresseerd is’ te bereiken, vooral ook de ‘zoekers’ die zich afvragen of er nog wel enige wijsheid en relevantie te vinden is in de oude teksten.

Dat is een heel brede maar ook tamelijk vage doelgroep. Dat maakt deze ‘wetenschapsbijbel’ lastig te plaatsen binnen het grote aanbod van doelgroepbijbels (zie hierover het artikel van Karin Neutel in Schrift 297, februari 2020). Aan de andere kant kan men het geen studiebijbel noemen. Die was er ook al bij de NBV. Er zijn er zelfs twee: de NBV Studiebijbel uit 2008 en de één jaar later gepubliceerde, wat conservatievere pendant daarvan: de Studiebijbel in perspectief. Dat zijn uitgaven met inleidingen bij alle Bijbelboeken en beknopte uitleg bij alle verzen die toelichting behoeven. Dat ontbreekt bij de ‘wetenschapsbijbel’. Men kan zich afvragen of zonder deze meer gedetailleerde Bijbelwetenschap het gestelde doel om meer begrip te kweken voor de Bijbel wel bereikt kan worden. Wie het meest gediend zullen zijn met toegevoegde artikelen zullen waarschijnlijk gelovige Bijbellezers zijn. Juist zij zullen zich geholpen weten door de goed onderbouwde pogingen om een brug te slaan tussen het oude wereldbeeld van de Bijbel en het moderne wereldbeeld. Men kan het een frisse vorm van apologetiek noemen, waarbij bijvoorbeeld de evolutietheorie voluit serieus genomen wordt. Soms wordt het echter ook wel tamelijk harmoniserend. Dat geldt dan zowel voor de Bijbelse theologie als voor het gesprek met het moderne denken. Dan wordt het soms ten onrechte zo voorgesteld alsof bepaalde Bijbelse voorstellingen – bijvoorbeeld over het leven na de dood – eenvoudig met elkaar in overeenstemming te brengen zijn. Er zou wel iets meer ruimte mogen zijn voor de meerstemmigheid binnen de Bijbel. Als het gaat om fundamentele vragen zoals over het bestaan en het handelen van God, dan wekken sommige bijdragen misschien al te snel de indruk dat we hier met enig theologisch-filosofisch denkwerk wel uit kunnen komen. Daar mis je dan toch de ongelovige tegenstem.

Hoe dan ook, deze fraaie uitgave zet je aan het denken en verdient een groot publiek van gelovige en niet-gelovige lezers en van alle ‘zoekers’ daartussenin.

Klaas Spronk is hoogleraar Oude Testament aan de Protestantse Theologische Universiteit Amsterdam en hoofdredacteur van Schrift.


Bijbel met bijdragen over geloof, cultuur en wetenschap. Redactie: K. van Bekkum, G. van den Brink, A.M. Schol-Wetter, A. Zwiep. Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap, Haarlem/Antwerpen, 2022. 1667 pp. € 58,- ISBN 9789089124128


Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken