Menu

None

Hoe pas je kindertheologie toe in de praktijk?

Theologisch drieluik

Dit is deel 3 van een drieluik over kindertheologie, geschreven door Maartien Hutter.

Lees ook deel 1 over samen ontdekken, deel 2 over de theorie en de reactie van Irma Pijpers-Hoogendoorn.

Maartien Hutter

(foto: Carla Manten)

Schep ruimte voor momenten waarop kinderen en de Bijbel je verrassen en je met nieuwe ogen laten kijken.”

Theologisch drieluik: kindertheologie (deel 3)

Kindertheologie is een open en gelijkwaardige, actieve en ontdekkende manier van omgaan met kinderen en de Bijbel en geloof. In het eerste deel van dit Theologisch drieluik heb je kennisgemaakt met kindertheologie, in deel twee las je over de theoretische achtergronden ervan. In dit derde deel geef ik je graag vijf ‘sleutels’ om zelf aan de slag te gaan.

Wanneer je aan de slag gaat met kindertheologie, is het goed om je bewust te zijn van de openheid en gelijkwaardigheid die in kindertheologie zo belangrijk zijn. Daar kun je over denken en vorm aan geven aan de hand van drie rollen die je als volwassene, als opvoeder, hebt. Dit zijn de eerste drie sleutels die je toegang geven tot kindertheologie.

Wanneer je met kinderen en de Bijbel en geloof aan de slag gaat, bereid je je daar meestal op voor. Twee andere sleutels die dan behulpzaam zijn, zijn het geloofsgesprek en de ‘rijke omgeving’ waarin voor kinderen van alles te beleven, ontdekken en leren is.

Je drie rollen als opvoeder

Als opvoeder heb je in de kindertheologie drie rollen. Elke rol staat voor een ander stuk van de ontmoeting tussen kinderen, de Bijbel en geloof, en jou. Ik noem de drie rollen hier los van elkaar, maar eigenlijk vinden ze altijd tegelijkertijd en in samenhang plaats.

Als opvoeder ben je een aandachtige waarnemer, een betrokken reisgenoot en inhoudelijke gids

De aandachtige waarnemer

De rol waar het in de kindertheologie steeds mee begint, is die van de aandachtige waarnemer. Kijk en luister goed naar de kinderen. Dat is de eerste sleutel. Het gaat om met aandacht kijken en luisteren en zo het kind écht waarnemen. Op deze manier kom je de eigen ideeën en vragen van kinderen op het spoor. En hun eigen nieuwsgierigheid, vermoedens en denkkracht.

Bovendien krijg je zo oog en oor voor wie dit kind is. Wie heb je voor je? Waar is dit kind in diens ontwikkeling? En wat is diens eigenheid?

De betrokken reisgenoot

De rol van betrokken reisgenoot is wezenlijk voor het kindertheologisch proces. De tweede sleutel is dan ook: ga samen met de kinderen ‘op reis’. Om in dat beeld te blijven: Soms huppelt of rent het kind voor je uit en roept je om je iets te vertellen of te laten zien. Soms loop je naast elkaar, kijk je samen om je heen en deel je wat je ziet. En soms ga jij voorop, kijk je vooruit en zoekt een pad voor jullie samen.

Jouw rol staat voor het samenspel van ruimte geven aan de kinderen én hen begeleiden. Zo kom je samen verder.

De inhoudelijke gids

In de kindertheologie staat het eigen denken van kinderen heel centraal. Maar soms komt dat denken aan een grens of stokt het. Dan kun je in je rol van inhoudelijke gids de kinderen verder helpen door hen op nieuwe inhoud te wijzen. Zo geef je ‘opstapjes’ die nieuwe betekenisvolle ontdekkingen mogelijk maken.

Verwoord als derde sleutel: reik kinderen wanneer dat nodig is, nieuwe kennis aan. Bijvoorbeeld in de vorm van weetjes over de Bijbel. Maar het kan ook met een lied waarin iets van wie God is klinkt. Zo ben je voor kinderen een inhoudelijke gids.

Beschouw kinderen als gelijkwaardige gesprekspartners in een open gesprek

Praten over de Bijbel en geloof

Kindertheologie valt niet samen met het geloofsgesprek. Maar praten over de Bijbel en geloof heeft er wel een belangrijke plaats in. De vierde sleutel, en de sleutel die hier bij hoort is: beschouw kinderen als gelijkwaardige gesprekspartners in een open gesprek.

Tips voor een gelijkwaardig en open gesprek met kinderen over de Bijbel en geloof zijn:

  • creëer een vertrouwde, veilige en open sfeer;
  • neem de tijd;
  • luister en kijk goed naar elkaar;
  • probeer vragen zo te stellen dat ze niet in een bepaalde richting sturen;
  • geef kinderen en hun vragen alle ruimte;
  • moedig kinderen aan om ook vragen aan elkaar te stellen;
  • en zoek echt samen de weg en ga op ontdekkingstocht!

Een rijke omgeving om te beleven, ontdekken en leren

Gesprekken zijn van belang, maar het gaat in de kindertheologie om het totaal van beleven, ontdekken en leren. Dat kan spontaan, maar meestal ga je bewust aan de slag en bereid je dat voor. De vijfde sleutel is dan ook: creëer een krachtige en ‘rijke’ omgeving waarin volop variatie is en die uitnodigt om actief aan de slag te gaan.

Zo’n ‘rijke omgeving’ is alles wat je doet om samen met kinderen de Bijbel en geloof te ontdekken. Bijbelverhalen zijn daarbij heel belangrijk, samen met een rijkdom aan manieren om actief met die verhalen en geloof aan de slag te gaan. Steeds met oog voor déze kinderen: hun vragen, hun denken, hun ontwikkeling en hun eigen voorkeuren. Zodat je bij hen kunt aansluiten en er daadwerkelijk een ontmoeting kan ontstaan tussen de kinderen hier en nu en de verhalen van de Bijbel en geloof.

Creëer een krachtige en ‘rijke’ omgeving waarin volop variatie is en die uitnodigt om actief aan de slag te gaan

Met de ogen van een kind

Kindertheologie is een uitnodiging om in beweging te komen en op ontdekkingstocht te gaan. Samen met kinderen. Voor kinderen. En voor jezelf. Ga stap voor stap op weg – je hoeft echt niet in één keer alles anders te doen – en maak je kindertheologie zo meer en meer eigen. En schep zo ruimte voor gouden momenten. Momenten waarop kinderen en de Bijbel je verrassen en je met nieuwe ogen laten kijken. Want met een onbevangen blik en met een kind naast je, ontdek je meer.

Met steeds in gedachten dat Jezus zei: “Laat die kinderen bij me komen. Gods nieuwe wereld is er juist voor hen. Je moet openstaan voor Gods nieuwe wereld. Net zoals een kind dat doet.” Jezus sloeg zijn armen om de kinderen heen. Hij legde zijn handen op hen en zegende hen. (naar Marcus 10:14-16, Bijbel in Gewone Taal)

Welke kinderen gaan jou voor in Gods nieuwe wereld?

Maartien Hutter is theoloog en pedagoog. Ze is werkzaam als specialist Kind & Bijbel bij het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap. In juli 2021 publiceerde zij samen met Henk Kuindersma het boek Nooit meer een kleurplaat.

Wellicht ook interessant

Nieuwe boeken