Feest op het eiland aan de overkant

Duizend deelnemers. Een gevarieerd programma van het krieken van de dag tot middernacht. Voorstellingen, wandelingen, presentaties, workshops, concerten, debatten, meditaties. Welkom op het tweejaarlijkse Inspiratiefestival op Terschelling (20 t/m 22 oktober 2023). Mathilde de Graaff, predikant op het eiland, coördineert, vertelt en nodigt uit.

Het vierde Oecumenische Inspiratiefestival wordt gehouden in de uitnodigende ambiance van het Waddeneiland Terschelling. Mathilde de Graaff is daar werkzaam voor de Protestantse Gemeente ET-10.

De Graaff: ‘ET-10 is een kerkgebouw, midden op het eiland, met een rijke traditie in recreatiewerk. Gisteravond stond ik nog tot laat pofkes te bakken voor onze gasten. Dat is een eilander specialiteit tussen pannenkoek en oliebol.

Wij bieden hier programma’s aan rond bezinning en recreatie. Wandelingen, labyrint lopen, inspirerende spelen, dromen bovenop een hoog duin, wandelen langs de eb- en vloedlijn van het leven.’

Waarom dit Inspiratiefestival?

‘Er gebeuren in Nederland heel veel mooie, inspirerende dingen, overal waar we zingeving en geloof met elkaar delen. In de kerk en daarbuiten: kunst, creativiteit, vieringen, muziek. Mensen zoeken naar gelovige taal voor vandaag.

Daar lees je over, bijvoorbeeld in Woord & Dienst. En je denkt: ik zou het graag meemaken maar agenda of afstand laten het niet toe, of je zou het met veel meer mensen willen delen. Was er maar een plek waar je al dat moois met anderen kon delen!

Die plek is er, dit jaar voor de vierde keer: een festival voor alle mensen die mooie, inspirerende dingen doen en iedereen in de kerk die er graag kennis mee wil maken. Op één plek, dit prachtige eiland, alles op loop- of fietsafstand.

Het is een groot feest van herkenning en inspiratie, waarna je begeesterd weer terug naar huis gaat. Daar deel je het uit, ga je aan de slag met een leuk idee van een andere gemeente, organiseer je de voorstelling die je hier zag, verspreid je de inspiratie verder.’

Het programma loopt nog door als de laatste boot de haven verlaat

De kerk viert een feest van inspiratie in een lastige tijd.

‘Je kunt niet ontkennen dat de kerk te maken heeft met krimp. Vrijwilligers moeten vaak een extra tandje bijzetten om de zaak draaiend te houden. Daar word je soms moe van, de krimp komt niet zonder kramp.

Des te belangrijker is het om van tijd tot tijd een mooi feest te vieren. Om vrijwilligers gastvrij te onthalen en ze een mooi programma aan te bieden. Even niet zelf aan de slag gaan, tijd nemen om je te laten inspireren en terug te keren met een rugzak vol ideeën.

Zo werkt het ook. Er zijn gemeenten die hun gemeenteleden een “inspiratiereis” aanbieden. Zij huren een of meer huisjes en nodigen gemeenteleden uit, op kosten van de gemeente, naar Terschelling te gaan. Ook nog eens goed voor de opbouw van de gemeente.’

Kunt u een tipje van de sluier van het programma oplichten?

‘Er zijn circa honderd programmaonderdelen op diverse locaties op het eiland. In zeker zes kerken, in het kleine theater West-End, aan zee of aan het wad, in de duinen, in schuurtjes en de Boshut. En zelfs op een schip in de haven van West-Terschelling.

Daar kun je in het programma Cooking Grace rond de tafel oude geloofswoorden opnieuw proeven met Andreas Wöhle, president van de Lutherse synode. Nog meer luthers: een voorstelling met de cellosuites van Bach en verteltheater over Luther. Dit jaar haken de lutheranen binnen de Protestantse Kerk bij het festival aan.

Christian Climate Action komt en de Thuisgevers uit Kampen. Op de vroege zaterdagochtend kun je naar de Boschplaat, waar jonge eilanderboeren hun verhaal vertellen. Daar is de Protestantse Theologische Universiteit bij betrokken, vanuit een project rond grond en theologie, en mensen van natuurorganisaties. Een zeer actueel thema.

Ook na het programma gaat het feest door. Op vrijdag wordt er tot middernacht gedanst. Op zaterdag gaat het dak eraf in een groot klezmerconcert door musici van Di Gojim. En dan hadden we ’s middags al een groot gospelconcert van zangeres Jeannine La Rose.

De openingsviering is op vrijdagmiddag om half twee. De slotvieringen zijn op zondagochtend om tien uur, tegelijk in drie Terschellinger kerken. Daarna loopt het programma nog door totdat de laatste boot de haven verlaat.’

Een festival betekent ook: lekker eten.

‘Je kunt je eigen potje koken. Je kunt ook landen op een terras, het is namelijk prachtig weer in oktober, en genieten van een Inspiratiebuffet. Daar, of waar dan ook, ontmoet je andere festivalgangers. Je herkent hen aan het bandje rond hun pols of het vlaggetje aan hun fiets.

Je raakt in gesprek, deelt ervaringen en inspiratie. Ontmoeting is ontzettend belangrijk op dit festival. Hier merk je dat je er niet alleen voor staat. Ontmoetingen hier leiden zelfs tot duurzame contacten: mensen uit verschillende gemeenten die elkaar regelmatig bellen of appen om ideeën en ervaringen uit te wisselen.’

Wat hier gezien wordt, vindt vaak een weg naar de plaatselijke gemeente of parochie

Wie bezoeken het festival?

‘Het grootste deel zijn kerkelijke vrijwilligers, van jong tot ouder en vooral tussen de veertig en zestig jaar. Ook alle studentenpastoraten zijn benaderd die hun studenten proberen te interesseren. En er is een kinderprogramma.’

Ben je ook welkom als je op hele noten zingt?

‘Zeker. Je moet je er wel van bewust zijn dat het Inspiratiefestival een brede, open en oecumenische opzet heeft. Als dat je niet ligt, ga je je misschien een beetje ongelukkig voelen. Als je daar wel van houdt, als je benieuwd bent naar de ontmoeting met andere mensen, naar hun verhalen, naar nieuwe initiatieven en ontwikkelingen, dan ben je hier op de juiste plek.

Dat wil niet zeggen dat alle programmaonderdelen je even sterk aanspreken. Je maakt zeker dingen mee waar je vleugels van krijgt en blij van wordt. Je maakt misschien ook dingen mee waarvan je denkt: wat moet ik hiermee? Daar leer je van, al is het maar dat je er ’s avonds aan de bar over doorpraat met andere festivalgangers.’

Waarom op een eiland?

‘Kom naar het land aan de overkant, het is een bijbelse manier van in beweging komen. Terschelling is weliswaar geen beloofd land, wel een eiland met een beloftevol programma. Het eiland is klein en overzichtelijk, je komt elkaar overal weer tegen. Het heeft zelf veel inspirerende elementen: bos, zee, strand, duin.

Ontmoeting is het hart van het gebeuren

Hier op het eiland zijn we allemaal gasten. Wij maken een kleine pelgrimage en
maken tijd en onszelf vrij voor ontmoeting en inspiratie. Een eiland is daar een prachtige plek voor. Bovendien: zodra de boot wegvaart uit de haven van Harlingen is het avontuur begonnen.’

Waarin onderscheidt het Inspiratiefestival zich van festivals als Graceland of Opwekking?

‘Bij ons heeft niemand een etiket, het is een brede, open beweging. Het festival is ook van niemand. Wij zijn vrije vogels. Iedereen die zich in deze ruimte wil begeven, is hier op zijn of haar plaats.

Een ander onderscheidend element is dat wat hier door mensen beleefd en gezien wordt, vaak een weg vindt naar de plaatselijke gemeente of parochie. Het festival is dé plek waar nieuwe initiatieven, ideeën en voorstellingen gepresenteerd worden, om verder het land in te worden gedragen.

Zo komt bijvoorbeeld lieddichter Andries Govaart naar het festival met zijn nieuwe bundel. Intussen is een cantorij in Amersfoort druk aan het repeteren om zijn liederen hier te komen zingen. Hij vertelt over de teksten, de cantorij zingt, en wij zingen samen. Kom je ook nog eens met nieuw liedrepertoire thuis.’

Alles draait om inspiratie, wat is dat eigenlijk?

‘Ten diepste is het Pinksteren: uitblazen, opademen, verbondenheid voelen. Niet blijven zitten, in beweging komen voor een ontmoeting met de ander. En de Ander. Dat kan zomaar gebeuren, in een gesprek van hart tot hart. Dat je ziel ervan opademt, dat je vanbinnen iets voelt trillen, iets herkent in de poppetjes van de ogen van de ander. Er vonkt wat en we houden samen het vuurtje brandend, geven het aan elkaar door.

Dat kan overal en altijd gebeuren en we hopen dat het zeker op het festival gebeurt. Op de fiets, aan tafel of aan de bar. Wanneer je een eindje met iemand oploopt, als je in een voorstelling de diepste motieven van de makers herkent. Ontmoeting is het hart van het gebeuren. Als wij elkaar niet meer zien, als we de hartstocht in elkaars ogen niet meer lezen, als we dat niet meer ervaren in onze gezamenlijke inzet, zou dat het failliet van de kerk zijn.

Alle mensen die naar hier komen, zoeken naar het vuur, zoeken naar het vlammetje. Alle mensen die iets presenteren, laten zien waarin zij zelf geraakt zijn. Dat zit in dat lied, die voorstelling, die dans, die meditatie.

In een kerkdienst bidden wij om de aanwezigheid van de Geest. Zo bid ik ook dat de Geest in het festival aanwezig mag zijn. Het is niet alleen Pinksteren wanneer wij Pinksteren vieren. Elke dag, elke week moeten wij het van Pinksteren hebben. De bries voelen, de wind van de Geest die waait en je in beweging zet. Liever geen oktoberstorm, wel een heerlijke frisse wind.’

Het Inspiratiefestival wordt georganiseerd door de Protestantse Theologische Universiteit, de Protestantse Kerk in Nederland, de Evangelisch-Lutherse Kerk, de Raad van Kerken in Nederland en de gezamenlijke kerken van Terschelling.