‘Het is ook mijn God’ (Flamy Grant)

In de media was er vooraf veel aandacht voor de komst van een dragqueen naar het Graceland Festival. Rikko Voorberg evalueert. Wat laten de reacties na afloop zien?

Bij het publiek sprongen de tranen in de ogen, vrijwel meteen bij het eerste liedje. Het veld werd stil. Op het Bospodium van het Graceland Festival, editie 2024, stond een flamboyante verschijning.

Er was wat controverse geweest rond haar komst. Het Nederlands Dagblad had er een groot portret aan gewijd en had mij, als artistiek leider van het festival, er stevig op bevraagd. Inclusief de vraag of een dragqueen wel oké is voor kinderen.

Niet dat de journalist of de krant zelf het idee had dat de queer-gemeenschap en kinderen uit elkaar gehouden moesten worden. Maar dat is toch wat sommige mensen zeggen? Zo’n vraag tekent wel de controverse rond de komst van Flamy Grant naar Graceland Festival 2024. Andere opvallende namen waren theoloog Brian McLaren, activist en schrijver, zoals hij zichzelf noemt. En David de Vos.

In het boek Rauw gaat het over zijn kritische beschouwing van de eigen evangelische traditie en zijn afscheid van een bepaalde manier van doen en denken. Dat heeft nogal wat stof doen opwaaien. Toch gingen veel vragen over Flamy.

Zochten we ophef? Of ging het om iets anders? En wat hebben we geleerd als we terugblikken op haar komst, de gesprekken eromheen en de impact die ze had op het publiek?

Veilige plek

Ze stond op Graceland Festival vanwege het thema ‘Heel de Tijd’ dat de rode draad vormt van het festival en alle andere activiteiten van Graceland door het jaar heen. ‘Heel de Tijd’ gaat over de verbondenheid van de mens in alle tijden en generaties, over het ritme van de tijd, over geboorte en sterven en rouw en over de vraag hoe we helpen de tijd te helen. En wie deel wil zijn van het heelmaken van de tijd, moet bij de pijn zijn. Flamy Grant, de kleurrijke liedjesschrijver, adresseert op een niet mis te verstane, liefdevolle, onverzettelijke manier pijn van de tijd.

Het beetje online controverse degradeerde tot zachte achtergrondruis

Of het om de controverse en de ophef ging? Want dat is lekker rebels of goed voor de clicks? ‘We leven in een heel gepolariseerde samenleving,’ antwoordde ik de journalist vooraf aan het festival, ‘een tijd waarin vaak weinig plek is voor goed gesprek. Mensen worden snel in hokjes en vakjes geplaatst. Ik denk dat het op het Graceland Festival wel goed komt, want dat is een veilige plek. Het gesprek eromheen, en hoe mensen zich uitlaten op sociale media kan echter wel spannend zijn.’

Boodschap

En óf het goed kwam op het festival! De mensen die op het veld stonden, met tranen in de ogen, waren queer en hetero, nieuwsgierig of fan. Maar niemand kon om de impact heen van deze dragqueen. Dat haar album op nummer 1 stond in een christelijke hitlijst in Amerika, was een leuk haakje, fijn voor de communicatie.

Maar er gebeurde op het festival iets wat het beetje online controverse tot zachte achtergrondruis degradeerde. Flamy bracht een boodschap van verbinding, van omarming van de uitgeslotenen, van diepe erkenning van de verscheidenheid van ons allemaal.

Iemand zei achteraf: ‘Ik dacht dat ik naar een show ging luisteren waarin ik zou voelen hoe het voor een ander was om uitgesloten te worden. Ik werd echter diep geraakt omdat ze er stond voor iedereen die er vanwege veelkleurigheid, eigenzinnigheid, creativiteit of om wat voor reden dan ook, niet in de hokjes past.’ Flamy zegt dit over de queergemeenschap en de kerk:

Zovelen hebben ervaren hoe hun vragen en twijfels en verkenningen er niet mogen zijn. Omdat het geloof dat niet zou kunnen verdragen. Terwijl God álles verdragen heeft, zo leren de bijbelse boeken, en dan nog de armen spreidt en mensen welkom heet.

Hij vond er iets wat wij niet konden programmeren

We denken dat de mensen die uitgesloten worden, welkom zijn als ze vergeving vragen. Maar misschien geldt het ‘Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen’ wel vooral voor hen die uitsluiten, die hun traditie en geloofsidentiteit bedreigd zien worden en daarom uit angst maar de deuren sluiten (Luc. 23:34).

Barmhartigheid

Ik hoopte van tevoren dat er, tussen alle juichende Flamy-fans, ook mensen op het veld zouden staan bij haar concert met de gedachte: het zou mijn keuze niet zijn, maar ik snap dat het belangrijk is. Die hoop is meer dan uitgekomen. Alleen al als ik de woorden van een dominee lees op het conservatieve blog Cvandaag (22 augustus 2024).

Hij werd meegesleept door zijn vrouw naar het festival en wist echt niet wat hij kon verwachten. Hij vond er iets wat wij niet konden programmeren en wat een ‘controverse plannen’ niet zomaar oplevert. Hij schreef:

Luister naar de pijn

Ik krijg tranen in de ogen van dit soort teksten. Want je kunt Flamy op het podium zetten maar je kunt een cultuur van barmhartigheid niet organiseren, je kunt om de God van barmhartigheid alleen maar bidden en met je beste weten en geloven de voorwaarden creëren waarbinnen dat kan gebeuren. We zijn als festival Flamy eindeloos dankbaar, en net zo goed die God van genade.

En dit is de oproep aan onszelf en al die gemeenschappen van geloof: neem dat risico, sluit die outsider in, laat je inspireren door de momenten waarin Jezus van Nazareth zich ophoudt in de marges van de toenmalige samenleving, luister naar de pijn en probeer niet zozeer die ander te genezen – dan zul je mogelijk merken dat je zelf genezen raakt. Genezen van een pijn waarvan je wellicht jezelf nog niet eens zo bewust was.