Inspiratie en ontmoeting

‘We proberen in de wintermaanden, naast de kerkdienst, elkaar op een andere manier te ontmoeten of op een andere manier zingeving te beleven.’ Aan het woord is Annemarie Vriesen. Zij werkt mee aan de samenstelling van het jaarprogramma voor de Protestantse Gemeente Roermond, de Protestantse Gemeente Maasbracht en de Jonge Kerk te Roermond.

Maasbracht en Roermond zijn kleine maar actieve protestantse gemeentes en de Jonge Kerk is een basisgemeente met katholieke wortels. Het zijn alle drie kleine gemeenschappen. Annemarie: ‘Samen bereiken we meer publiek en kunnen we andere (duurdere) sprekers vragen.’ Voor hun activiteiten wordt geen entree gevraagd. ‘Dat is een punt. We zeggen dat een vrijwillige bijdrage welkom is en mensen zijn dan best genereus.’

Uitstraling

Ik complimenteer Annemarie met het mooie programmaboekje onder de titel S’Amen. Annemarie: ‘De Werkgroep maakt dat nu een paar jaar. Het vorige boekje was wat passé. Dit heeft een meer glossy uitstraling en dat maakt het ook toegankelijk voor mensen buiten onze gemeenschappen. Dat merken we. Door corona lag veel stil – we hadden geen online activiteiten – maar langzamerhand komen de mensen weer.

‘We vinden het prettig om elkaar te spreken, om op een andere manier kerk te zijn’

Het boekje ligt bij het VVV-kantoor, bij de bibliotheek, in buurthuizen, in kloosters en parochies van de Rooms-Katholieke Kerk. De onderwerpen zijn ook interessant voor wie geïnteresseerd is in spiritualiteit en ze worden vermeld op de verschillende websites.’

Samenwerking

De Werkgroep, die niet langer Vorming en Toerusting heet maar Inspiratie en Ontmoeting, komt twee keer per jaar bij elkaar. Dan worden ideeën ingebracht, een deel bestaat uit tips over een goede lezing of spreker. Er zijn vaste activiteiten zoals de maandelijkse Fair Trade lunch van de Jonge Kerk, Meet & Eat van Roermond (één keer in de zes weken), Stuif in voor de jeugd in Maasbracht. Incidenteel worden er activiteiten georganiseerd zoals startzondag, een kerstactiviteit en een oecumenische pinksterviering.

Naast maaltijden en lezingen zijn er wandelingen en is er regelmatig een film met discussie na afloop. Ik vraag of er nazorg is, of mensen later nog individueel met iemand kunnen praten. Annemarie: ‘Dat komt niet zo vaak voor. Onze gemeente heeft een pastoraal medewerker en we kunnen mensen met iemand in contact brengen.’

De lezingen worden goed bezocht. Veel publiek trok het verhaal van Heino Falcke over sterrenkunde en geloof. Ook de avond met Theoloog des Vaderlands 2021 Thomas Quartier en de recente lezing van schrijfster en columniste Pia de Jong over wonen, werken en religie in de Verenigde Staten waren een succes.

Annemarie: ‘De samenwerking met de Jonge Kerk is interessant. Hun aandacht ligt meer op het grensvlak, minder geloof, meer spiritualiteit en levensvragen buiten de kerk. Wat drijft mensen, wat drijft hen uit de kerk, of zoeken ze toch naar zingeving? In die zin hebben we elkaar ook gevonden. Bij de pesachmaaltijd van de Jonge Kerk waren veel gasten uit de protestantse kerk aanwezig. De rooms-katholieke parochies doen – nog – niet mee.’

Viering

Het accent van het programma ligt op ontmoeten. ‘We vinden het prettig om elkaar te spreken, om op een andere manier kerk te zijn. Mensen die op zondag niet naar de kerk komen, zien we dan soms wel. We beginnen en eindigen niet met gebed. Het gaat meer over samen het leven vieren.’

Op dit moment heeft geen van de drie gemeenschappen een voorganger. Wordt de predikant gemist? Annemarie: ‘De activiteiten van de Werkgroep liepen altijd al buiten de dominee om. Hij of zij gaf soms tips of informatie of leidde het gesprek na de film. Dat doen we nu zelf.’

En ‘activistische’ onderwerpen? ‘De slavernij kwam ter sprake met de herdenking van Keti Koti tijdens de zondagsdienst. Ook duurzaamheid en milieu zijn thema’s die in de kerkdiensten worden genoemd. Die onderwerpen kunnen ook in ons programma heel goed aan bod komen. Het kan allemaal.’

Rust en bezinning

Mirjam van der Vegt is auteur en stiltetrainer. Ze is enthousiast over het werk in Roermond. ‘Het mooiste is als kerken bij hun aanbod goed kijken naar de behoefte van mensen.’ In haar eigen zoektocht heeft ze vooral behoefte aan rust en bezinning.

Die zoektocht werd verhevigd na haar burn-out. ‘Mijn inspiratiebronnen in mijn eigen zoektocht zijn de schepping, de Bijbel en de rituelen in vele kloosters wereldwijd. De Bijbel is een tijdloze bron, daar kom ik altijd weer bij terug. Ook kunst inspireert mij.’

Ze is auteur van diverse boeken over rust, geeft vanuit haar eigen bedrijf lezingen, trainingen en individuele coaching en organiseert retraites, ook voor leidinggevenden. Haar innerlijke zoektocht begon na een burn-out. ‘Ik moest opnieuw leren leven. Veel vond ik in de schepping. Natuur vertelt alles wat je nodig hebt. Bomen leren je bijvoorbeeld veel over wederkerigheid en begrenzing. Die metaforen gebruik ik in mijn werk. Natuurkundige verschijnselen zijn prachtig om als kerk op aan te haken.

Ik ben dus niet verbaasd dat een avond over het sterrenstelsel in Roermond goed liep. De tijdgeest vraagt om activiteiten die aansluiten bij lichaam, ziel en geest. Er is behoefte aan rust en aan lichaamsgerichte activiteiten, zoals wandelingen. Toerusting hoeft niet altijd met je hoofd te zijn. Hoe brengt de natuur ons weer terug bij God? Wat leren we van Gods rust?

Genade

In mijn boek De kracht van rust heb ik hoofd, lijf en wetenschap bij elkaar gebracht. Dit leidde tot enorm veel gesprekken met niet-gelovigen. De honger naar Gods genade is groot. Er kwamen mensen tot geloof.

Mijn retraites worden door een gemengd gezelschap bijgewoond, uit verschillende kerken en veel niet gelovigen. Ik werk graag met rituelen, krachtige gebeden uit de kloostertraditie en lectio divina, de meditatieve manier om bijbelteksten te lezen. Daarin wordt niets opgelegd, geen dogmatische uitleg. Protestanten ontdekken dat door die rust de Bijbel voor hen opnieuw opengaat.

Ja de kerk is verantwoordelijk voor bezinning. Dat kun je uitbouwen vanuit rust en ruimte. Heel veel is niet nodig. De allergrootste kunst is om te leren dat de redding ligt in genade. Genade is vaak een ondergeschoven kindje in de kerk, we weten niet zo goed wat het werkelijk is. Tegelijk is het de basis van de kerk. Door genade komen dingen in een ander licht te staan. Het gaat om ontdekken dat het al goed ís, om de ontdekking van de genade en van de eigen waardigheid.

Verwondering

Ik heb veel waardering voor gemeenschapsstichtende activiteiten, voor community building. Daar moet het gebeuren, daar wordt het echt en daar ontdek je ook elkaars kwetsbaarheid. Dan red je het niet met alleen workshops maar gaat het om samenleven en verbinden. Je hoeft niet altijd veel te organiseren, je kunt ook rust inbouwen. Ga samen eten en ontspannen. Laat rust voor je werken.

De natuur leert ons verwondering en ontzag. Ook van kunst houd ik, dat biedt verwondering op een ander niveau. We zijn gemaakt als creators, als kunstenaars. Rust en stilte kunnen dat aanwakkeren.

Ik zie graag meer kunst in de kerk. De kerk heeft een oubollig imago maar de thema’s zijn door de tijd heen hetzelfde gebleven. Daar is de kerk voor bedoeld, voor bezinning. En de drempel voor niet-christenen wordt lager als de bezinning niet als antwoord wordt gepresenteerd. In plaats daarvan kan de kerk mensen meenemen op een pelgrimstocht. Dan neemt ze mensen mee op hun eigen zoektocht.’