Je kunt elkaar nooit genoeg vrede wensen

Aan het eind van een katholieke viering krijgt de kerkganger de vredegroet mee als opdracht: ‘Gaat nu allen heen in vrede.’ Daarnaast wensen de kerkgangers elkaar vrede tijdens de viering van de eucharistie. Zij wenden zich naar elkaar toe, geven de ander een hand en zeggen daarbij: ‘De vrede van Christus’.

Kerkvader Johannes Chrysostomos (349-407) noemt zes functies van de vredegroet binnen de liturgie. ‘Je kunt elkaar nooit genoeg vrede wensen,’ moet hij gedacht hebben. De Pax Romana functioneerde destijds als gewapende vrede. De Pax Christi, de vrede van Christus, ging daar ver bovenuit. De vrede van Christus bepaalt en doordringt alle dimensies van het mens-zijn. Christus zelf gaat aan het werk. Dat zien we ook gebeuren met Kerstmis: bij de geboorte van onze lieve Heer zingen de engelen vrede uit.

De Heer is aanwezig

De vredegroet was bijna verdwenen uit de liturgie. Sinds de liturgische vernieuwing van de afgelopen eeuw is de vredegroet terug; de groet is nu een zelfstandig onderdeel van de liturgie. In de katholieke kerk is de vredegroet een voorbereiding op het ontvangen van de eucharistie. De ‘vrede van de Heer’ is een gave van de verrezen Heer: midden in de gemeenschap is hij aanwezig. Jezus beloofde bij zijn afscheid: ‘Vrede laat ik jullie na, mijn eigen vrede geef ik jullie, een andere dan de wereld te bieden heeft’ (Johannes 14:27). Zo kent vrede een verticale dimensie bij uitstek.

Vrede doorgeven

Na de opstanding zoekt Christus contact met de bange leerlingen. Het eerste wat hij tegen ze zegt, is ‘vrede wens Ik jullie’ (Johannes 20:19-23). Het Hebreeuwse woord sjalom betekent verzoening, een herstelde harmonie tussen mensen en van de hele schepping. Sjalom wijst op de definitieve verbondenheid tussen God en mensen. In de Bijbel is deze diepe vrede iets wat alleen God tot stand kan brengen. Samen met deze vrede ontvangen de leerlingen de heilige Geest, zodat ze de verzoening, die ze zelf ontvangen, doorgeven.

Vrede is een geschenk van God. Daarnaast moeten we vrede doorgeven met het oog op een onderlinge gemeenschap waarop God zijn stempel drukt. Elkaar ‘de vrede van Christus’ toewensen is daarmee een sacramenteel gebeuren: een menselijk gebaar dat iets wil uitdrukken van Gods werkzame aanwezigheid. Laten we elkaar zo Gods vrede blijven toewensen. Dat het overal en altijd zijn werking mag hebben.