Jezelf vergeven?

Vergeving is iets wat je moet krijgen. Acceptatie is iets wat je jezelf kunt geven.

Als zestienjarige heb ik na een dansavond eens een meisje onheus seksueel benaderd. Door haar reactie werd ik mij bewust dat ik te ver was gegaan. Ik verspeelde toentertijd de kans om haar om vergiffenis te vragen en ben haar uit het oog verloren. De gedachte dat ik toentertijd nog zo onervaren was in mijn mannelijkheid, pleit me maar ten dele vrij. Ook na zoveel jaar voelt deze gebeurtenis nog steeds als een kleine doorn in mijn vlees.

Vergeving is een geschenk

In therapie gaat het vaak over ‘jezelf vergeven’. Maar is het diepste verlangen niet om vergeven te wòrden? Door iets of iemand buìten mijzelf? Dat wil niet zeggen dat mijn leven niet helemaal meer vol kan (of màg) geleefd worden na een ernstige fout. Zo’n gebeurtenis maakt me namelijk ook wijzer, vastbesloten om het beter te gaan doen.

Maar de schuld blijft staan. Totdat de ander (of God) me vergeving schenkt. Verontschuldiging is daarbij niet op zijn plaats. Paul van Tongeren schrijft over dit onderscheid: ‘Wie om vergeving vraagt, doet iets anders dan degene die zich verontschuldigt. Wanneer ik mij verontschuldig, verwacht ik begrip. Ik kom te laat voor een afspraak en zeg dat ik in de file heb gestaan. Het is als het ware niet mijn schuld dat ik te laat ben. Ik had eerder van huis kunnen gaan, maar ik verwacht dat de ander mij niet aanrekent dat ik dat niet heb gedaan. (…) Wie om vergeving vraagt, geeft toe dat de ander wel degelijk het recht heeft om hem een verwijt te maken. Maar hij hoopt desondanks bevrijd te worden, misschien niet zozeer van iets, maar eerder tot iets: terwijl de verontschuldiging probeert iets weg te nemen, is de vergeving een gave, een geschenk.’

Voetsporen

Mezelf ‘accepteren’ komt daarom dichter in de buurt van de ervaren werkelijkheid dan mijzelf ‘vergeven’. Als ik zonder uitvluchten mijn daden onder ogen zie en daarvoor de volle verantwoordelijkheid neem. Vanuit de gedachte dat gebeurtenissen en mijn reactie daarop feiten zijn en misschien wel onmisbare onderdelen van mijn mens-wording.

Zoals Dai Haying het verwoordde: ‘Iedere stap die ik heb gezet, was mijn eigen keuze. De keuze was niet altijd een uitdrukking van mijn gevoelens en wil en stuitte me soms zelfs zeer tegen de borst, maar weerspiegelde uiteindelijk wel mijn kennis van het leven. Ik wil mijn voetsporen niet uitwissen en ze ook niet door anderen voor mij laten bedekken. Die voetsporen bedroeven en beschamen me, maar juist daardoor koester ik ze.’