Meer vrouwelijke penningmeesters en meer mannelijke ambtsdragers

We blikken terug op drie jaar Theologencolumn. Deze week reageert Saskia van Meggelen op Monique van Dijk-Groeneboers ‘Internationale Vrouwendag en vrouw in de kerk.’

„Ik zou zo graag meer mannelijke ambtsdragers hebben.”

Saskia van Meggelen

De afgelopen vijf weken volgde ik in de rooms-katholieke parochie in Bussum de cursus ‘Geleid door de Geest,’ naast mij nog een protestantse deelnemer en voor het overige leden uit de parochie, het merendeel vrouwen. Het waren stuk voor stuk inspirerende ontmoetingen waarin we ervaringen deelden, over hoe wij de Geest aan het werk zagen in ons leven, in de wereld – en ja, ook in de kerk.

Vrouwen in de rooms-katholieke kerk

Ik luisterde goed en proefde bij verschillende leden hun moeite met hoe het eraan toegaat in de parochie; voor de diepgang in preken ging een deelnemer soms shoppen in een protestantste gemeente. Een ander vond ook dat de vieringen wat meer doorleefd mochten zijn. Rituelen zijn belangrijk, maar het mocht wel wat persoonlijker en geïnspireerder. Anderen lieten merken tevreden te zijn met hoe het ging. De vieringen waren juist de laatste tijd beter geworden en meer mensen vonden weer de weg naar de kerk – ook jonge mensen. Dat zag je in onze groep terug. Het waren niet alleen maar ouderen: ook een dertiger, veertiger en een paar vijftigers waren er.

Ik heb bewondering voor de werkers in de parochie, en dan vooral de vrouwelijke, die met veel toewijding voor God, de Kerk en mensen bezig zijn. Ze organiseren ontmoetingen rond het rozenkransgebed, pastorale gesprekken en ook deze cursus over de Heilige Geest.

Ja, in de rooms-katholieke kerk is het ambt voorbehouden aan mannen. Verschillende deelnemers zouden het graag anders willen, in de Protestantse Kerk in Nederland kan het immers ook. Voor anderen, juist die paar jongere vrouwen, is het geen issue; ze respecteren de lijn van de Kerk. Ik weet niet of dat exemplarisch is.

In de top van de PKN zijn nog altijd meer mannen dan vrouwen vertegenwoordigd.

Een van de deelnemers aan de cursus was de Chileense Ignacío, diaken, die in mei tot priester gewijd zal worden. Als het gaat om arbeidsmigratie in Nederland is de rooms-katholieke kerk een grote speler. Bij gebrek aan Nederlandse priesterroepingen worden (aspirant) priesters ingevlogen uit alle delen van de wereld, vooral uit Zuid-Amerika en Oost-Azië. Hoe anders zou het beeld zijn geweest wanneer ook vrouwen priester mogen zijn?

Nu wordt een priester vooral besproken om zijn verstaanbaarheid, en ik heb zelden iemand zo goed Nederlands horen spreken als Ignacío. Ik herinner me hoe ik vlak voor een oecumenische dienst in Breda oefende met een Filipijns priester: hoe spreek je dit uit? hoe dat? Hij deed zijn best, maar de taal leren viel hem moeilijk. De aanwezigen konden hem niet volgen.

Ik kan het pleidooi van Monique van Dijk-Groeneboer invoelen: de wens van vrouwen binnen de rooms-katholieke om serieus genomen te worden in hun gesprekken, in hun organiseren en in hun geloof. Ik heb inderdaad beluisterd in onze groep, dat vrouwen dat missen.

Vrouwen in de Protestantse Kerk in Nederland

Nu een observatie uit mijn kerk. In de Protestantse Kerk in Nederland zijn er in de top van de kerk (de Generale Synode en de leiding van de Dienstenorganisatie) toch nog altijd meer mannen dan vrouwen vertegenwoordigd. In de plaatselijke gemeente zitten de mannelijke ambtsdragers vooral in de organen van rentmeesterlijk beheer. Daar zouden wat mij betreft meer vrouwen in mogen participeren. In de overige organen zijn er voornamelijk vrouwen ambtsdrager. We zijn in mijn kerk in Bussum blij als er weer eens een man dienstdoet in de kerk; de kerkenraad wordt voor het overgrote deel gevormd door vrouwen.

Ik vind dat een onwenselijke situatie. Ik zou zo graag meer mannelijke ambtsdragers hebben. Alleen vrouwen, is geen goede afspiegeling en voor mij geen goed signaal naar de buitenwereld – alsof geloven een vrouwending is. De kerk moet geen vrouwenbolwerk worden. En dat zeg – nota bene – ik, die in mijn tocht door de kerken gevoeld heb dat mannen toch een streepje voor hebben op vrouwen; dat een mannelijke predikant vanzelfsprekender gezag wordt toegekend dan een vrouwelijke.

Het was bijzonder dat ‘een vrouwelijke voorganger’ zo goed kon preken; mij kon je een knuffel geven, waar men dat een man nooit zou doen. Als vrouwelijke voorganger lig je toch een beetje onder een vergrootglas. Het wordt steeds beter, dat wel. Er is bewustwording in de kerk van seksisme. Ik voel me in mijn huidige gemeente gewaardeerd om de manier waarop ik mijn ambt invul.

Rolpatronen

De rol van vrouwen en mannen… Is organiseren en financieel beheer de rol van mannen en pastoraat die van vrouwen? Je kunt zeggen dat vrouwen en mannen nu eenmaal niet gelijk zijn – wel gelijkwaardig, maar niet gelijk. Goed als ieder diens gave inzet?

Met alleen maar mannen of alleen maar vrouwen ontstaat er toch een eigen cultuurtje, bijvoorbeeld te zakelijk of te gezellig – ik heb er niet helemaal de woorden voor: het is een gevoel. Beiden zijn nodig, vrouwen en mannen, het blijft belangrijk het over ieders rol, gave en plek te hebben. Kijk bij de vormgeving van het pastoraat ook eens naar een man, zou ik zeggen. Denk bij het college van kerkrentmeesters ook eens aan een vrouw!

Het belangrijkste is echter dit. Tijdens de secularisering zijn de kerken in Nederland gaan krimpen. De rooms-katholieke parochie en de protestantse gemeente in Bussum maken dat ook mee, maar worden op dit moment gevormd door vrouwen en mannen die geloven in de boodschap van het Evangelie.

Ze kiezen bewust voor hun geloof, voor deelname aan de geloofsgemeenschap, voor het oppakken van een taak of ambt. Ze zetten zich met hart en ziel in en ervaren op veel momenten voldoening en vreugde, in het samen delen in vieringen, gespreksgroepen, in de communie of het avondmaal, in hun toewending naar de samenleving en hun hartelijk welkom heten van herintreders en nieuwelingen. Gedreven door de Geest vinden zij wegen om hun geloof te belijden en hun Kerk te dienen. Ik ben er dankbaar voor!