Met kinderen op ontdekkingstocht in de bijbel

“Wow. Wat een kick-ass vrouw is dat!” Ik schiet in de lach, maar kan de elfjarige Jochem geen ongelijk geven. Het is inderdaad een stoere tante; Jaël uit Rechters 4 die ijskoud de vijandelijke generaal haar tent inlokt, hem in slaap sust en vervolgens een tentpin door zijn hoofd jast. Bijbellezen met kinderen, het is een leerzame ontdekkingstocht.

Woensdagavond is clubavond. Een groepje van zo’n tien jongens en meiden uit groep zeven en acht stormt de jeugdruimte binnen. Heel gewone kinderen, en toch ook weer niet. Vrijwel iedereen zit op een christelijke school en heeft ouders die een christelijke opvoeding belangrijk vinden. Dat is niet vanzelfsprekend. Niet in de kerk, en al helemaal niet in Nederland. Een voorrecht én een verantwoordelijkheid. Elke woensdagavond is een kans om samen met deze kinderen te ontdekken wat het betekent om volgeling van Christus te zijn.

Ontsluiten

De Bijbel is een vast onderdeel in deze ontdekkingstocht. Het boek dat op allerlei manieren laat zien wie onze God is en hoe God een weg met mensen wil gaan. Dat de Bijbel een belangrijke bron is om jonge generaties het christelijk geloof te leren, is niet verrassend. Maar hoe je die bron ontsluit op zo’n manier dat kinderen begrijpen welke betekenis die eeuwenoude verhalen voor hun leven nu hebben, is best ingewikkeld.[1] Tijd om terug te gaan naar Jochem en hoe hij tot zijn enthousiaste uitroep over Jaël kwam.

Aansluiten

Welke vragen hebben jullie aan God? En over welk bijbelverhaal zouden jullie meer willen weten? Over welke onderwerpen zouden jullie het tijdens de club willen hebben? Een gezamenlijke ontdekkingstocht in geloof en bijbel begint met interesse, bij het aansluiten waar een kind is. De reacties zijn open en verhelderend.

Elke woensdagavond is een kans om samen met de kinderen te ontdekken wat het betekent om volgeling van Christus te zijn

“Ik vind geloven mooi, maar ook moeilijk.” “Ik wil wel weten hoe de Bijbel is ingedeeld.” “Alle bijbelboeken uit mijn hoofd leren.” Mooie antwoorden, die passen bij de geloofsontwikkeling van 10- tot 12-jarigen.[2] Ook de bijbelverhalen die ze graag willen ontdekken, sluiten bij deze ontwikkeling aan. Graag een stapje spannender en dieper dan de kinderbijbelverhalen! Kom maar op met Rechters en Openbaring.

Perspectief

En dus kiezen we deze avond voor Rechters 4, het verhaal van Debora en Barak. Een leuke uitdaging, ook om als leiding zelf weer eens in dit wat obscure gedeelte uit de bijbel te duiken. Voordat we met elkaar gaan lezen, schets ik wat context over Israël in de tijd van dit verhaal en het centrale thema in het boek Rechters, zodat de kinderen deze gruwelijke geschiedenis iets beter kunnen plaatsen.

Vervolgens krijgen de kinderen een luisteropdracht mee, een perspectief. Eén groepje let extra op Debora. Wat voor persoon is dit? Wat is haar rol in het verhaal? Wat vind je van haar? Ook Barak en Jaël krijgen een eigen luistergroepje. Alle kinderen zoeken – met wat hulp – het bijbelgedeelte op in een Bijbel in Gewone Taal en een van de volwassenen leest het zo spannend mogelijk voor.

De echte held, dat is kick-ass vrouw Jaël!

Kleerkast

Na een eerste reactie ronde, lopen we de drie hoofdpersonen langs. Barak? Dat is een kleerkast met een klein hartje, concluderen de kinderen. Wel tof dat hij hulp durft te vragen! En Debora is wijs, een vrouw die gerespecteerd wordt en door wie God spreekt. Maar de echte en onverwachte held, dat is kick-ass vrouw Jaël!

Er volgt een levendig gesprek over tentpinnen en hamers. Maar ook over hoe God juist mensen inzet die als zwak of minderwaardig gezien worden. En hoe de Bijbel ons leert dat in Gods koninkrijk de wereld soms op z’n kop lijkt te staan. De brug naar onze tijd is snel gemaakt. Ook nu is er nog genoeg onrecht. En gelukkig zijn er ook nog onverwachte helden, bijvoorbeeld kinderen die durven op te komen voor anderen.

Stop motion

Genoeg gepraat! Met elkaar het geloof ontdekken omvat zoveel meer dan verbale en cognitieve vormen. De kinderen kiezen uit verschillende verwerkingsopdrachten. Er wordt een stop-motion-filmpje gemaakt met Playmobil en teams overwinnen een hindernisbaan waarbij ‘Debora’ een geblinddoekte ‘Balak’ de weg wijst.

Aan het eind van de avond ga ik verwonderd naar huis over de kracht en universaliteit van een drieduizend jaar oude tekst. Ik bedenk me hoe actueel de angst en terreur van machthebbers op zoveel plaatsen is. Hoezeer we nog steeds Debora’s nodig hebben, mensen die ons leren met Gods ogen naar de werkelijkheid te kijken. Ik bid voor de kinderen en dank voor hun openheid en inzichten. De kerk kan een stimulerende omgeving zijn. Als het veilige plek is, waar kinderen en jongeren leerstof krijgen aangereikt die aansluit bij hun belevingsruimte én ruimte krijgen om te exploreren.[3]

Ik bid dat de kerk een plek mag blijven waar we samen op ontdekkingstocht kunnen gaan, om te leren hoe we gelovig kunnen leven als kinderen en volwassenen samen.

Noten

[1] Kindertheologie geeft inzicht in en handvatten bij hoe je samen met kinderen de verhalen uit de Bijbel en het geloof ontdekt en hoe de wereld van Bijbel en de wereld van kinderen elkaar kunnen ontmoeten. Maartien Hutter schreef hierover een Theologisch drieluik: https://www.theologie.nl/artikelen/met-kinderen-de-bijbel-en-geloof-ontdekken/.

[2] Lees meer over geloofsontwikkeling van kinderen op de website van de Protestantse Kerk in Nederland. https://protestantsekerk.nl/verdieping/geloofsontwikkeling-van-kinderen/.

[3] Lees meer over hoe jongeren geloven in ‘Dat je groeien mag,’ een initiatief van de Protestantse Kerk in Nederland, de Protestantse Theologische Universiteit en Hogeschool Windesheim. Vanuit een uitgebreide casestudy wordt antwoord gegeven op de vraag hoe jongeren leren geloven. Jongeren en opvoeders noemen hierin een vijftal groeibevorderende factoren. https://protestantsekerk.nl/nieuws/nieuw-onderzoek-geeft-antwoord-op-de-vraag-hoe-jongeren-leren-geloven/