Nauwgezet Jezusonderzoek

Afgelopen jaar studeerde Norbert Nagy aan de PThU met een focus op het onderzoek naar de historische Jezus. Een onderzoek voor de toekomst van de kerk, voor voorgangers en samenleving.

Specialisatie

Aan het Protestant Theological Institute (PTI), een pastorale opleiding te Cluy Napoca (Roemenië) heb ik een bachelor en een master in de theologie gehaald. Daarmee mocht ik in de herfst van 2024 een pastoraal medewerker worden aan de Unitarische Kerk van sint Joris in Transsylvanië. Afgelopen jaar studeerde ik aan de Protestantse Theologische Universiteit (PThU) met een focus op het onderzoek naar de historische Jezus, binnen het vak Bijbelstudies.

Het onderricht en de missie van Jezus staan centraal in unitarische theologie en vormen de basis voor het geloof en de praktijk van onze kerk. Vanwege die relatie was het onderzoek naar de historische Jezus de kern van mijn eerste studiejaren. Bijbelse theologie is een van ingewikkeldste en uitdagendste vakgebieden en blijft fascineren. De Bijbel, als ‘boek van het leven’, biedt voortdurend nieuwe inzichten, karakters en mysteries die zowel mij verwonderen als nederig maken.

Gaandeweg realiseerde ik mij het belang om de kerk een basis te geven in kritisch wetenschappelijk onderzoek. Dat inspireerde me om me nog meer te verdiepen in het onderzoek naar de historische Jezus, als een brug tussen academische vragen en de missie van de kerk. Deze reis bleek zeer lonend omdat ze aantoonde hoe beide gebieden elkaar kunnen verrijken. Ik ben dankbaar dat ik heb mogen leren van uitstekende docenten Bijbelstudies, met name degenen die Jezusonderzoek doen. Hun inzet en deskundigheid inspireerden mij en gaven vorm aan mijn academische en mijn spirituele pad.

Inspiratie

De naam van Gerd Theissen, een van de beroemdste levende legenden in het historische Jezusonderzoek, werd al in een vroeg stadium genoemd als je aan de PTI studeerde. Zelfs voordat onze cursus Nieuwe Testament begon met zijn boeken als basismateriaal, hadden we al gehoord dat zijn werk een grote inzet vergde om het werkelijk te begrijpen en ons eigen te maken. Maar dat was elke poging waard.

Gerd Theissen, een van de beroemdste levende legenden in het historische Jezusonderzoek

Theissen was met zijn baanbrekende werk in de zeventiger jaren van de vorige eeuw een inspirerende onderzoeker. Hij was toen onder de eersten die inzichten uit de sociale wetenschappen toepasten op de studie van het Nieuwe Testament en het Jezusonderzoek.

Ook noem ik in dit verband Szabolcs Czire, supervisor van mijn eerste masterthesis en mentor op het gebied van onderzoek naar de historische Jezus. Zijn werk is werkelijk fundamenteel omdat hij het onderzoek naar de historische Jezus systematisch inbracht in de unitarische en Hongaarse context. Hoewel Jezusstudies altijd van betekenis waren voor unitariërs, heeft professor Czire deze in een samenhangende structuur bijeengebracht.

Annette Merz, hoogleraar Nieuwe Testament en mijn supervisor bij de PThU, markeerde een keerpunt in mijn academische reis. Samenwerking met zo’n internationaal gerespecteerde geleerde was een privilege. Ik ben er zeker van dat zelfs als ik over vijftig jaar, aan het eind van mijn loopbaan, terugkijk, haar zal herinneren als degene die mij op dit pad bracht. Ik ben haar zoveel verschuldigd voor haar begeleiding en aanmoediging.

Onlangs ontdekte ik ook James Crossley als een geleerde die ik zeer bewonder. Zijn passie om het onderzoek naar de historische Jezus op een hoger plan te brengen in de next quest en zijn kritische focus op de sociale geschiedenis van de wetenschap zijn zowel inspirerend als essentieel. Zijn visie brengt een pad in kaart dat ik in toekomstig onderzoek hoop te volgen.

Maatschappelijke relevantie van theologie

De sociale relevantie van theologie zie ik op meerdere fronten. In de eerste plaats, en dit valt samen met mijn persoonlijke roeping, geloof ik dat het onderricht van de kerk gebruik moet maken van de theologische kennis, ontwikkeld in kritisch academisch onderzoek. Kerken blijven zo progressief en op de hoogte van theologische ontdekkingen. Bovendien, omdat de kerk meer dan een instituut is – het is een gemeenschap – is de sociale relevantie van theologie hier evident.

Als tweede ben ik ervan overtuigd dat de kerk als brug kan dienen tussen de academie en de maatschappij, wanneer ze theologische inzichten aan het grotere publiek doorgeeft en leken op een zinvolle wijze nieuwe informatie biedt.

De relevantie van mijn master thesis: de relatie tussen slavernij en de historische Jezus

Volgens mij was mijn laatste masterscriptie, onder supervisie van Annette Merz, heel innovatief. Voorheen onderzocht bijna niemand de relatie tussen echte slavernij en de historische Jezus. Dit onderwerp stelt ook een cruciaal punt present voor de zelfreflectie van zowel kerk als academie. Het benadrukt namelijk hoe de opvallende afwezigheid van slaven in de evangeliën en in onderzoek tot nu toe nauwelijks aandacht heeft gehad.

Bijna niemand onderzocht de relatie tussen echte slavernij en de historische Jezus

Vanwege deze afwezigheid probeerde ik in mijn scriptie te onderzoeken hoe de relatie tussen Jezus en echte slaven kon worden gereconstrueerd. Vanuit het materiaal dat Jezus herinnert, keek ik hoe zijn voorbeeld begrepen kon worden in verband met het verschijnsel slavernij. Wat zou zijn antwoord aan slaven zijn geweest?

Hier betuig ik mijn grote dank aan professor Merz die dit belangrijke onderwerp onder mijn aandacht bracht en zo een pad hielp vinden dat ik ongelooflijk belangrijk acht voor wetenschap en samenleving.

Werk in de toekomst

Volgens mij zijn universiteit, kerk en samenleving hecht verbonden met elkaar. Daarom is het mijn grootste droom om op een dag hoogleraar te zijn bij mijn alma mater, en zo kan bijdragen aan het instituut waar ik studeerde. Ik hoop daar mijn kennis te delen met de volgende generatie voorgangers en hen te inspireren zodat ze de samenleving positief kunnen veranderen. Op internationaal gebied wil ik graag door meer onderzoek mijn naam vestigen als een deskundige op mijn vakgebied en actief deelnemen aan de next quest naar de historische Jezus.

Verlangen voor theologie en kerk

Ik hoop dat de theologie met meer aandacht luistert naar de vragen van de kerk, om sociaal, cultureel en politiek relevant te zijn. Eveneens hoop ik dat de kerk nieuwsgierig blijft naar theologische inzichten en innovaties, zodat ze, geworteld in haar traditie, ook hedendaags kan zijn en een ruimte vormen waar mensen van vandaag zich echt thuis voelen.