Wij luiden de klok voor kinderen

Piet de Jong vertelt over het kerkasiel in de Open Hofkerk in Kampen en plaatst dit in de context van de huidige politieke ontwikkelingen in Europa. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor christelijke partijen? En waar moeten christenen zich aan vasthouden?

In Kampen begon eind november vorig jaar in de Open Hof kerk een kerkasiel. Het gaat om de familie Babayants. Vooral om hun vier kinderen, die al elf jaar in ons land verblijven en een uitzetting naar Oezbekistan alleen maar met grote schade kunnen overleven. In 2018/19 gebeurde hetzelfde in Den Haag in de Bethelkerk. Rotterdam ligt dicht bij Den Haag.

Natuurlijk deed ik mee. De gedachte van een kerkasiel is, dat zolang er een eredienst aan de gang is, vluchtelingen er veilig zijn. Uiteindelijk besloot de minister toen tot een kinderpardon voor alle kinderen die langer dan vijf jaar in ons land waren. Maar de maatregelen die een herhaling daarvan moesten voorkomen, faalden jammerlijk, zodat er opnieuw honderden in ons land gewortelde kinderen, met hun ouders, uitgezet dreigen te worden.

Voorgangers melden zich uit heel het land

We volgen Kampen op afstand vanuit Rotterdam. ‘Wij luiden de klok voor kinderen!’ is hun dapper statement. Ook nu is er vanuit de kerken en breder veel steun voor de actie. Voorgangers melden zich uit heel het land. De Raad van Kerken stelde zich achter de actie. En namens de Protestantse Kerk in Nederland bezocht kort voor het kerstfeest René de Reuver de Open Hofkerk. Hij zei onder meer: ‘Als kerk zetten we ons in voor een wereld waarin kinderen en jongeren veilig kunnen opgroeien.’

Gewenning

Op het moment dat ik dit artikel schrijft, is het kerkasiel nog steeds aan de gang. Ik merk: de actie doet mij ook goed. Het voelt aan het begin van een zorgelijk jaar, met veel Jeruzalem, Gaza en Trump, als een teken van hoop. Binnen enkele weken wordt in Den Haag in het parlement over de meest onvriendelijke asielwetten ooit gedebatteerd. De sfeer in de samenleving lijkt een van verdere verharding, grenzen sluiten, mensen aan hun lot overlaten. Als samenleving wen je sluipend aan deze uitsluitende sfeer. Opvallend hoe in een jaar tijd haast alle politieke partijen – de een meer, de ander minder – zich hebben aangepast en meebewegen in een hard wegstuurbeleid. Alsof de asielzoekers in ons land het grote probleem zijn.

Ontwikkelingen in Europa

Het is een trend in heel Europa. In Duitsland maakt men zich deze weken op voor landelijke verkiezingen op 23 februari. Alle politieke middenpartijen zijn beducht voor de mogelijke winst van AfD (Alternative für Deutschland). Maar ze tellen vooral hun eigen partijpolitieke knopen. Reden voor partijen als CDU/CSU, SPD, FLP zich harder op te stellen dan tot voor kort. Met name CDU/CSU van Friedrich Merz hoopt zo de AfD de wind uit de zeilen te nemen en de grootste te worden. Maar met welk programma?

Momenteel lees ik de biografie van oud Bundeskanzler Angela Merkel (2005-2021). Naar zo’n regeringsleider kun je verlangen. Toen in de zomer van 2015 meerdere schepen met vluchtelingen kapseisden, honderden mensen verdronken en vluchtelingen en masse langs de Balkanroute over de autobaan kwamen lopen richting Oostenrijk en Zuid-Duitsland, had Merkel de moed en de visie deze mensen welkom te heten in Duitsland. Elk mens, waar ook en hoe ook, hebben we met respect en menswaardig te bejegenen, was haar overtuiging. En of we al die mensen aankunnen? Op een persconferentie zei ze eenvoudig: Wir schaffen das! Tot op de dag van vandaag worden deze drie woorden aangehaald als het moment dat zij heel het Europese migratieprobleem zou hebben veroorzaakt en verknald.

Het is een tijd van wakker zijn

Maar misschien was dit wel de laatste keer dat een regeringsleider in Europa ons eraan herinnerde dat alle mensen gelijk behandeld horen te worden. ‘Als we ons nu ook nog moeten beginnen te verontschuldigen omdat we mensen in noodsituaties een vriendelijk gezicht tonen, dan is dit mijn land niet!’ zei ze op een bepaald moment zelfs. Zij ging ervan uit dat deze open benadering in Duitsland bij heel veel mensen dezelfde positieve snaar zou raken als bij haar. Dat gebeurde ook. In München stonden vele vrijwilligers op het station klaar om de vluchtelingen welkom te heten en op te vangen.

De woorden ‘wir schaffen das!’ waren geen woorden van zelfoverschatting. Op de Kirchentag het jaar erop zou ze de drie woorden ook een paar keer gewoon herhalen. Ze bedoelde: we hebben al zoveel crises meegemaakt en aangepakt en voor elkaar gekregen samen, dit krijgen we ook wel voor elkaar. Laat die mensen nu eerst maar binnen. En natuurlijk zal niet iedereen kunnen blijven. Maar doe het niet zoals Orban: hoge hekken prikkeldraad! Doe het niet als minister Faber: chaos en bangmakerij.

Wezenlijke waarden

Het kan dit jaar kil worden in Europa. Houden CDU/ CSU en SPD de extreemrechtse AfD buiten de regering? Of vliegen ze door de bocht, zoals op dit moment in Oostenrijk? En in ons land? Hopelijk laten CDA en CU zich niet in een rol duwen van steunoppositie. Niet doen. Wat we nodig hebben, is karakter en geloof in onze wezenlijke waarden van vrijheid, menswaardigheid en democratie.

Het wachten is nu op een oplossing voor de familie Babayants in Kampen. En de honderden andere gewortelde kinderen en jongeren in ons land. Hopen en bidden. Het is een tijd van wakker zijn. En trouw zijn aan mensen. Elk mens.