Regenboogvlaggen
Vlaggen spelen een belangrijke rol in het menselijk bestaan. Ze verlenen zichtbare identiteit aan groepen en maken deel uit van het erfgoed van een natie of organisatie. We kennen inmiddels veel verschillende regenboogvlaggen. Wat is de geschiedenis van deze vlag?
Aan het begin van de 20e eeuw ontwierp de Amerikaanse dominee James William van Kirk een regenboogvlag die de internationale vrede over heel de wereld moest symboliseren. In 1913 reisde hij met de vlag naar Nederland voor de opening van het Vredespaleis in Den Haag. Daar schonk hij hem aan Andrew Carnegie, de stichter van het Vredespaleis. Meer mensen ontwierpen vlaggen met de regenboog en gebruikten deze telkens als teken van het verlangen naar vrede. De regenboogvlag wordt vaak gebruikt in combinatie met het woord ‘peace’ (vrede) en/of de vredesduif en het teken voor nucleaire ontwapening.
De vredesduif en de kleuren van de regenboog verwijzen naar het verhaal van Noach. Na de zondvloed sloot God een nieuw verbond met de aarde – nooit meer zou de aarde helemaal onder water staan. Behoudende christenen betwisten soms het gebruik van de regenboogvlag voor andere doeleinden dan de herinnering aan dit verbond.
Vrede
In Italië organiseerde Aldo Capitini in 1961 een mars voor vrede en broederschap van Perugia naar Assisi. Hij gebruikte daarvoor de regenboogvlag met de vredesduif van Pablo Picasso. Deze duif verdween in de jaren 1980 en maakte plaats voor het woord ‘pace’ (vrede): dit werd het symbool van de Italiaanse vredesbeweging. In de jaren daarna werd de vlag een internationaal symbool. In heel Europa werd deze vredesvlag gebruikt, onder andere bij het verzet tegen de oorlog in Irak.
De Nederlandse tak van de vredesbeweging, PAX voor Vrede, is ontstaan uit Pax Christi Nederland en het Interkerkelijk Vredesberaad. Eén van de hoogtepunten voor de beweging was de grote manifestatie tegen kernwapens in 1983: de regenboogvlaggen en vredesvlaggen waren in groten getale aanwezig als symbool van verzet en verlangen naar vrede. Het werk van PAX gaat nog altijd door, zeker ook in deze tijd waarin het verlangen naar een rechtvaardige vrede zoveel aandacht vraagt.
Voor iedereen
Intussen heeft de regenboogvlag aan betekenis gewonnen; de vlag wordt niet enkel gebruikt ten aanzien van vredesinitiatieven. In 1978 ontwierp de kunstenaar Gilbert Baker de wellicht bekendste regenboogvlag: de LHBT+ Pride-Flag. De vlag geeft betekenis aan inclusie en diversiteit binnen LHBT+kringen. Sinds het ontwerp heeft de vlag een ontwikkeling doorgemaakt, waarbij steeds meer individuele groepen worden ondergebracht in de kleuren en vormgeving. Intussen zijn er meerdere vlaggen in omloop die deze ontwikkeling tonen.
In Nederland wordt de regenboogvlag gebruikt door Wijdekerk: een organisatie van christenen die zich inzet voor de emancipatie van LHBT+’ers. Intussen is deze organisatie enorm gegroeid. Zij ontwikkelde een digitale landkaart waarop alle kerken in Nederland staan die een veilige kerk willen zijn voor LHBT+’ers. Deze kerken hangen dan ook de regenboogvlag uit, ten teken van inclusie en diversiteit.
