Schrift gaat digitaal
Je kon er op wachten: ook Schrift zal er aan moeten geloven. In mei dit jaar kopte De Volkskrant: ‘Bloedbad op de bladenmarkt’. Het ene na het andere tijdschrift verdwijnt. Je mag nog blij zijn als je de overstap kunt maken naar een digitale versie.
Gerenommeerde tijdschriften gingen ons voor, met enorme oplages. Schrift is maar een heel kleine speler en dat ook nog op de krimpende markt van de theologie. De uitgever doet zijn best en is inmiddels begonnen met een heus digitaal platform: Theologie.nl. Schrift krijgt er zijn eigen plaats en gaat er het beste van maken. Digitalisering biedt immers ook nieuwe mogelijkheden. En nu we ons op het wereldwijde web gaan wagen krijgen we ook te maken met een kwaliteitsslag. Op het internet is de Bijbel namelijk een zeer veel besproken onderwerp. In ons nummer 297 over Bijbel en media maakte Harm van Grol op ironische wijze duidelijk hoeveel onzin daarbij gedebiteerd wordt. Schrift staat daarbij voor de uitdaging het nodige tegenwicht te bieden.
De komende overgang is een moment om na te denken over de missie van Schrift. De term ‘missie’ is bekend in managerstaal, maar bij Schrift heeft het ook nog iets van de oorspronkelijke betekenis. Dat besef je als je kijkt naar de ontstaansgeschiedenis en het feit dat lange tijd een korting van 20% op de abonnementsprijs geboden werd voor missionarissen. Dat wijst op zijn kerkelijke, rooms-katholieke oorsprong.
In 1969 ontstond Schrift uit de samenvoeging van drie tijdschriften: Het Heilig Land, De Jeruzalemvaarder en Het Boek der Boeken. Het werd uitgegeven door de achterliggende stichtingen, waaronder de Paters Montfortanen en was gericht op de in de Bijbel geïnteresseerde leek. Het was duidelijk dat men daarbij in de eerste plaats rooms-katholieken op het oog had en dat het onderdeel was van de inhaalslag die men op het terrein van het bijbelgebruik te maken had ten opzichte van de protestanten met hun talrijke eigen periodieken.
We willen volop gebruik maken van het nieuwe platform Theologie.nl onder andere met behulp van links naar nadere informatie.
Lange tijd was het kloppend hart van Schrift gelegen in de Heilig Land Stichting en de nabijgelegen Radboud Universiteit in Nijmegen. Die laatste leverde samen met de universiteit van Tilburg ook de meeste redactieleden en auteurs. De kernredactie bleef daarbij heel stabiel. De eerste hoofdredacteur, Bas van Iersel, hield het vol tot 1998. Hij werd opgevolgd door Ellen van Wolde, die bijna de twintig jaar volmaakte, totdat zij in 2016 plaats maakte voor de schrijver dezes. Misschien nog wel belangrijker voor de stabiliteit en voortgang waren de redactiesecretarissen: Ton van den Ende (1969-1981), Harry Manie (1981-1994), Ron Pirson (1994-2006), Lut Cullaert (2006-2016) en Karin Berber Neutel (2016-2021).
Het meeste werk wordt door redactie en auteurs pro Deo gedaan, maar productie en administratie kosten natuurlijk ook geld. Lange tijd werd het commerciële aspect behartigd door de Heilig Land Stichting. In 1994 werd de uitgave overgenomen door uitgeverij Gooi & Sticht, dat inmiddels onderdeel is van het conglomeraat van uitgevers op de theologische markt en dat nu als KokBoekencentrum door het leven gaat. Dat samengaan van uitgeverijen laat ook wel zien hoe lastig het is om zich te handhaven op het terrein van theologische uitgaven.
Aan de lotgevallen van de Heilig Land Stichting is trouwens hetzelfde te zien. Men paste zich in 2007 aan door het museumpark om te dopen in ‘Oriëntalis’. In 2015 werd daar toch weer de naam Heilig Land Stichting aan toegevoegd. Men is duidelijk zoekende. Dat geldt dus ook voor de huidige redactie van Schrift. In 2016 werd gekozen voor een gedaantewisseling. Het tijdschrift kreeg het uiterlijk van een glossy. Dat was en is heel mooi, maar het verleidde weinig mensen in de toch nog vrij grote doelgroep om zich via een abonnement te binden aan dit fraaie blad.
Inhoudelijk is er sinds 1969 weinig aan de opzet veranderd. De digitalisering dwingt ons dat nu wel te doen. U gaat het zien. De uitgever zal u binnenkort een aantrekkelijk voorstel doen om mee over te gaan. Zoals wij als redactie het nu voor ons zien is dat we vasthouden aan het format van een tijdschrift, dus met regelmatig de publicatie van een aantal samenhangende artikelen met de voor Schrift zo kenmerkende illustraties. Daarbij willen we ook volop gebruik maken van het platform Theologie.nl. Bijvoorbeeld met behulp van links nadere informatie nog makkelijker toegankelijk te maken. We kunnen sommige artikelen ook in gesproken vorm aanbieden en podcasts maken. U gaat het dus niet alleen zien, maar ook horen.
Het omslag van het eerste nummer van Schrift toonde een vervaarlijke (Hethitische) leeuwenkop. Dat is ook nu wel weer passend. Als redactie van Schrift hopen we het bloedbad onder de tijdschriften te overleven door ons strijdbaar op te stellen en creatief te blijven zoeken naar nieuwe vorm en inhoud die de Schrift waardig is.
Klaas Spronk is hoogleraar Oude Testament aan de Protestantse Theologische Universiteit Amsterdam en hoofdredacteur van Schrift.