V D Praktijken
Cultuur
Good practice
Kijk naar een toespraak op www.ted.com, bijvoorbeeld die van Generaal bd Van Uhm, Why did I choose a gun to make a better world? (https://www.ted.com/talks/peter_van_uhm_why_i_chose_a_gun?language=nl), én kies een van de toespraken van de Lazarus 7x7toer, bijvoorbeeld het getuigenis van ds. Elsbeth Gruteke (http://www.lazarusmagazine.nl/2016/06/lazarus-7keer7-tour-zwolle-elsbeth-gruteke).
Beide toespraken tonen hoe de sprekers de eigen biografie verbinden met hun getuigenis. Op verschillende manieren belichamen zij datgene waarvan ze als roeping getuigen. Gruteke presenteert de inhoud van hetgeen zij zegt in woorden, Van Uhm materialiseert zijn toespraak door een geweer te tonen.
Oefening
Download een autocue of teleprompter van internet, waarmee je de tekst die je wilt presenteren voor je geprojecteerd kunt zien. Gebruik een fragment van je preek en oefen jezelf hiermee in memorisatie.
Reflectie
Bekijk een theaterstuk van bijvoorbeeld Henk van Ulsen en vergelijk deze met een preek. Welke verschillen en overeenkomsten zie je? Suggestie: Henk van Ulsen leest Job op Schokland (https://www.youtube.com/watch?v=R17JI56mASQ).
Theologie
Good practice
Kunst und Kultur, Farben und Töne sind Teil des Glaubenslebens! Die Evangelischen haben lange gebraucht, Spiritualität, die Erfahrbarkeit des Glaubens also wiederzuentdecken. Glaube braucht das Wort, ja. Aber wie es im Johannesevangelium heißt: Das Wort ward Fleisch. Das heißt für mich, dieses Wort Gottes, das wir in Jesus Christus kennen, können wir auch spüren, sehen, riechen, tasten, erleben. Und da können Bilder eine Rolle spielen.
Es ist die Überzeugungskraft evangelischer Theologie in einer säkularen Welt, dass sie die Vernunft betont, gebildeten Glauben kennt. Aber es braucht auch die Erfahrbarkeit des Glaubens, damit Christenleben nicht eine reine Kopfsache bleibt, sondern die Emotionen, Gefühle, der gelebte Glaube seinen Ort findet.
Es geht Martin Luther darum, die Bilder insofern abzuschaffen, als allein Christus im Zentrum des Glaubens stehen soll. Wie hier auf dem Reformationsaltar in der Wittenberger Schlosskirche. Allein das Kreuz steht im Zentrum jeder Predigt, nicht der Prediger. Hier eindrücklich dargestellt von Lucas Cranach. Radikal auf Gott sollen wir uns konzentrieren. Damit ist Luther sehr nahe an dem, was das Bilderverbot des alten Israel im Sinn hatte. Die Menschen sollen sich keine Götzen erschaffen. Kein Goldenes Kalb, um das sie tanzen. Allein Gott sei die Ehre! Das hat auch einen Freiheitsaspekt. Luther sagt: Woran du dein Herz hängst, das ist dein Gott.
Predigt prof. Margot Kässmann, NDR-Fernsehgottesdienst Hamburg am Reformationstag Hamburg 31. Oktober 2014
In deze preek op Reformationstag in Hamburg benadrukt dr. Kässmann zowel het theologisch primaat van de incarnatie van het Woord in Christus en geeft zij tegelijkertijd alle ruimte aan de veelzijdige communicatieve dimensies ervan.
Opdracht
Hoewel zijn reputatie er één is van fanatisme en rechtlijnigheid, is de Paulus van de Korinthebrieven iemand die bescheiden is en die de betrekkelijkheid van zijn eigen standpunten en overtuigingen inziet: ‘Wat mijzelf betreft, toen ik bij jullie kwam, kwam ik niet met een hoogstandje van woord of wijsheid jullie het geheimenis van God verkondigen’ en wat of wie is nu helemaal Paulus en wat heet wijs? ‘De wijsheid van deze wereld is dwaasheid bij God en omgekeerd’. Het gaat om de zaak waarvoor hij staat: het fundament dat gelegd is in Jezus de Messias, de gezalfde, de beloofde. Hem behoren wij toe en daarom behoren wij God toe, met heel ons leven, al onze dagen.
Alex van Ligten, Intussen is het ook weer droog geworden. De hele bijbel in zestig pauzenummers. Vught: Skandalon,2e druk 2011, 444.
a. Herschrijf dit tekstfragment van primair beschrijvend en secondary orality tot een preekfragment in de directe aanspraak (primary orality).
b. Neem een uitgeschreven preek van jezelf en bewerk die tot een mindmap.
Reflectie
Lees onderstaand gedicht van Bonhoeffer en schrijf hierover een korte meditatie, waarin je ook jezelf ter sprake brengt.
Wer bin ich? Sie sagen mir oft,
ich träte aus meiner Zelle
gelassen und heiter und fest,
wie ein Gutsherr aus seinem Schloß.
Wer bin ich? Sie sagen mir oft,
ich spräche mit meinen Bewachern
frei und freundlich und klar,
als hätte ich zu gebieten.
Wer bin ich? Sie sagen mir auch,
ich trüge die Tage des Unglücks
gleichmütig lächelnd und stolz,
wie einer, der Siegen gewohnt ist.
Bin ich das wirklich, was andere von mir sagen?
Oder bin ich nur das, was ich selbst von mir weiß?
Unruhig, sehnsüchtig, krank, wie ein Vogel im Käfig,
ringend nach Lebensatem, als würgte mir einer die Kehle,
hungernd nach Farben, nach Blumen, nach Vogelstimmen,
dürstend nach guten Worten, nach menschlicher Nähe,
zitternd vor Zorn über Willkür und kleinlichste Kränkung,
umgetrieben vom Warten auf große Dinge,
ohnmächtig bangend um Freunde in endloser Ferne,
müde und leer zum Beten, zum Denken, zum Schaffen,
matt und bereit, von allem Abschied zu nehmen?
Wer bin ich? Der oder jener?
Bin ich denn heute dieser und morgen ein andrer?
Bin ich beides zugleich? Vor Menschen ein Heuchler
Und vor mir selbst ein verächtlich wehleidiger Schwächling?
Oder gleicht, was in mir noch ist, dem geschlagenen Heer,
das in Unordnung weicht vor schon gewonnenem Sieg?
Wer bin ich? Einsames Fragen treibt mit mir Spott.
Wer ich auch bin, Du kennst mich, Dein bin ich, o Gott!
Dietrich Bonhoeffer, Widerstand und Ergebung. Briefe und Auzeichnungen aus der Haft, herausgegeben von Eberhard Bethge. Neuausgabe München: Chr. Kaiser Verlag, 2. Auflage, 1977, 381-382.
Spiritualiteit
Good practice
Bekijk de preek van Henri Nouwen in de Chrystal Cathedral tijdens Hour of Power over ‘het leven van de geliefde’ (https://www.youtube.com/watch?v=ClXxhOppaKY) en analyseer deze op het gebruik van herhaling, visuele ondersteuning en authenticiteit.
Oefening
a. Zoek in je netwerk deskundige mensen – logopedist, acteur, docent stemvorming, professioneel dirigent… – en vraag onderbouwd advies/feedback op stemgebruik, ademhaling, et cetera. Dit op grond van de performance van eigen teksten en teksten van anderen.
b. Dezelfde opdracht met zoveel mogelijk dezelfde deskundige mensen, op grond van – het bijwonen van – een kerkdienst waarin jij voorgaat, een live-performance dus.
c. Is de feedback casu quo de luisterervaring ingrijpend verschillend bij beide ervaringen? Waar heeft dat mee te maken?
d. Formuleer voor jezelf ontwikkelpunten voor je performance.
Reflectie
Ga in de volgende drie kerkdiensten die je bijwoont – met verschillende voorgangers en bij voorkeur m/v – na hoe de voorgangers omgaan met zelfonthulling en zelfverhulling, hoe zij ‘ik’ zeggen in de preek. Noteer je ervaringen/waarnemingen/oordelen ten aanzien van authenticiteit en geloofwaardigheid. Reflecteer op je notities en noteer je conclusies voor jezelf. Wat zijn je leerpunten?
