Vrouw, volk, vrijheid

Liefde, list en bedrog. Moed, verraad en geweld. Sterke vrouwen en schurken van mannen: het bijbelboek Ester heeft het allemaal. Samengevat: een joods meisje schopt het tot koningin aan het Perzische hof en is zo in staat haar volk te redden van een massamoord.

Het verhaal opent met een sterke vrouw: koningin Wasti. Als haar man, koning Ahasveros, haar opdraagt te komen dansen op zijn mannenfeestje bedankt zij voor de eer. Ahasveros is woedend; Wasti moet haar positie opgeven.

In de schoonheidswedstrijd voor een nieuwe koningin wint een beeldschoon meisje: Ester, die eigenlijk Hadassa heet. Haar oom Mordechai zet haar ertoe aan een kans te wagen: doe toch mee! Het probleem: Ester is joods, en dat in een land waarin joden bepaald niet populair zijn. Logisch dat Ester haar ware identiteit verzwijgt voor haar man, de koning. Geen goed begin van een huwelijk.

Schurk

De schurk van het verhaal heet Haman. (Als in de synagoge zijn naam wordt genoemd bij het lezen van de Esterrol, maakt het publiek zoveel mogelijk lawaai. Met ratels en bellen.)

Haman (rateldebelbel) bedenkt een wet om het joodse volk uit te roeien, op de dertiende dag van de twaalfde maand Adar. De koning ondertekent deze wet.

Dan grijpt Mordechai in, de oom van Ester. Hij spoort Ester aan naar de koning te gaan en het plan van Haman (rateldebelbel) te verijdelen. Het is de koningin niet toegestaan zomaar haar man op te zoeken. Ester doet het toch: een moedige daad die ook verkeerd had kunnen aflopen. Zij nodigt hem uit een vorkje te komen prikken in haar verblijven.

Aan tafel

Dat zal een uitgebreide Perzische maaltijd zijn; het verhaal speelt in wat nu Iran is. Misschien Ghormeh Sabzi, een heerlijke stoofschotel met rundvlees, spinazie en kidneybonen, met verse groene kruiden zoals peterselie en fenegriek. Lekker met basmatirijst, bereid in de rijstkoker en voorzien van tahdig. Tahdig is een krokant dakje boven op de rijst, gemaakt van brood of aardappel. Het maken van een goede tahdig is de proeve van bekwaamheid voor iedere Perzische kokkin of kok.

De eerste keer durft Ester haar punt niet te maken. Misschien was haar tahdig mislukt? Een koning kan snel ontstemd zijn. Een tweede maaltijd volgt, en dan komt het hoge woord er uit: ‘Schenk mij en mijn volk het leven. Wij dreigen uitgeroeid te worden. Trouwens, lieverd, ik ben joods en heet eigenlijk Hadassah. Maar dit terzijde.’

Meden en Perzen

De koning roept uit: ‘Nee! Jullie uitroeien? Het is niet waar! Wie zou dat nou doen?’ De schurk Haman (rateldebelbel) dus; hij vindt zijn einde aan een paal van exact 50 el hoog.

Eind goed, al goed? Mooi niet, dankzij een bureaucratisch probleem. De wet die Haman (rateldebelbel) had gemaakt en die de koning had ondertekend, is een wet van Meden en Perzen. Onwrikbaar, niet in te trekken. Wel bepaalt de koning dat de joden zich een dag lang tegen hun aanvallers mogen verdedigen. En dat doen ze. Er worden 75.000 doden geteld.

Tot op vandaag wordt de verijdelde moord op het joodse volk herdacht op het feest Poerim. Het zijn dagen van rust, ontspanning in familiesfeer, lekker eten en overmatig drinken. Mannen mogen zo dronken worden dat ze het onderscheid niet meer weten tussen Mordechai en Haman (rateldebelbel). Je mag je zo gek verkleden als je maar wilt, al ga je in een kikvorspak met zwemvliezen. Zo blijft de herinnering leven aan de dag waarop het joodse volk ondanks Hamans (rateldebelbel) snode plannen en dankzij Esters grote dapperheid ontsnapte aan de genocide.

Wasti en Ester staan in een traditie van sterke Perzische vrouwen. Zoals de mensenrechtenactivistes en Nobelprijswinnaressen Narges Mohammadi en Shirin Ebadi, die met gevaar voor eigen leven en met als slogan ‘vrouw, leven, vrijheid’ vechten voor een beter leven in Iran.