Onenigheid over waarheid
Column: Intermezzo
Onenigheid over waarheid is van alle tijden, concludeert Tanja van Leeuwen. Zie bijvoorbeeld de onenigheid over of de zon al dan niet het middelpunt is van de destijds bekende planeten. Tegenwoordig gaat het over vaccins en Poetins oorlog. Zij put hoop uit een gedicht van Henriëtte Roland Holst.
Sinds de uitbraak van de Covid-pandemie is mij nog duidelijker geworden hoe groot de impact is van onze overtuigingen op ons leven. Voor de een zijn vaccinaties een geschenk vanwege de terugval van het aantal zieken en overlijdens. Voor een ander vormen de vaccins een grote bedreiging voor hun gezondheid en/of menen ze dat de vaccins door het WEF (World Economic Forum) worden ingezet om mensen via chips te kunnen manipuleren. De eerste groep is verbijsterd door het geloof dat anderen kunnen hechten aan in hun ogen slecht onderbouwd onderzoek, zij zoeken hun heil in kwaliteitskranten en andere onderzoeksbronnen. De tweede groep kwalificeert wat de Main Stream Media (MSM) publiceren als leugens en ze baseren zich op eigen bronnen. Wie af en toe door Twitter heen struint, kon regelmatig een clash zien tussen aanhangers van beide groepen.
Helaas is deze kloof met de afname van allerlei coronamaatregelen niet verdwenen. De hardst schreeuwende coronasceptici op Twitter en hun aanhangers zijn na het uitbreken van ‘Poetins War’ in Oekraïne meteen overgestapt naar het kamp dat meer vertrouwen heeft in Rusland dan in degenen die Oekraïne willen steunen. Ook nu zijn zij ervan overtuigd dat we consequent worden voorgelogen door de MSM. Dat ook de MSM niet zonder meer alle aangeboden berichten voor waar aannemen, lijkt niet in hun overtuigingssysteem te passen en wordt genegeerd. Ondertussen draaien de mensen van het onderzoeksplatform Bellingcat overuren om foto’s en andere gegevens te controleren op hun waarheidsgehalte, vanwege het gegeven dat beide partijen in een oorlog niet altijd de waarheid spreken. Ook de wekelijkse nieuwsbrief van factcheckers van de Universiteit Leiden (factcheckers.nl) probeert waarheid en leugen rond de oorlog te achterhalen. Ze waarschuwen zelfs in hun nieuwsbrief van 22 april 2022 voor nepfactchecks. Zo ingewikkeld worden met de huidige technieken waarheid en leugen in tijden van oorlog.
Wat we als waar beschouwen, heeft te maken met levensbeschouwing, achtergrond, opvoeding, indoctrinatie en de tijd waarin we opgroeien. Een duidelijk beeld van een in een bepaalde tijd heersende overtuiging en een feit niet willen accepteren, geeft voor mij een standbeeld van Galileo Galilei dat in zijn geboortestand Pisa staat. Hij staat daar met opgeheven wijsvinger in een verwijzing naar de hem na zijn dood toegeschreven uitspraak: ‘En toch beweegt ze!’ Galilei kwam in conflict met de kerk vanwege zijn op onderzoek gebaseerde conclusie dat de geleerde Copernicus gelijk had en de zon het centrum was van de toen bekende planeten en niet de aarde. De aarde staat niet stil, maar beweegt zich in een baan om de zon. Dat paste niet bij de toen heersende overtuigingen binnen de kerkelijke macht. Onenigheid over waarheid is helaas iets van alle tijden!
(beeld: Tanja van Leeuwen)
Iets als ‘waar’ beschouwen heeft vooral te maken met vertrouwen in de bron en onzekerheid durven toelaten. Ik put in deze onzekere en rumoerige tijden hoop uit de eerste strofe van het gedicht De zachte krachten zullen zeker winnen van Henriëtte Roland Holst.
De zachte krachten zullen zeker winnen
in ’t eind – dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zo ’t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen.
Tanja van Leeuwen is gepromoveerd op een onderzoek naar uit welke bronnen van waarden leerkrachten binnen een stichting voor katholiek basisonderwijs bezig waren met de morele opvoeding van hun leerlingen, is redactielid van Herademing en is bezig met een onderzoek naar welke invloed het vrouw-en-geloofgebeuren heeft gehad op de levens van vrouwen die hierin actief zijn geweest.
