Premium

Preekschets bij NLB 992

2e zondag na Trinitatis.

Wat vraagt de Heer nog meer van ons?

NLB 992 (Liedboek, Zingen en bidden in huis en kerk)

Zie ook

Kindermoment & tienermoment bij de 2e zondag na Trinitatis (specifiek bij deze schets passend)

Het eigene van de zondag

Vandaag is het de tweede zondag na Trinitatis. Dit kalenderjaar zijn er drie zondagen na Trinitatis voordat de zomertijd aanbreekt. Dat zijn er relatief veel, ter vergelijking, vorig jaar was er één zondag na Trinitatis, volgend jaar is er geen. Dit heeft alles te maken met wanneer Pasen (en dus ook Pinksteren en Trinitatis) valt, vroeg of laat in het jaar. De eerste zondag van de zomer valt namelijk tussen 19-25 juni.

Er zijn geen bijzondere thema’s die bij deze zondag horen. Ik heb ervoor gekozen om na te denken over wat de Heer van ons vraagt, namelijk gerechtigheid en trouw.

Uitleg

Wat vraagt de Heer nog meer van ons is een vertaling van What does our God require of us van William Livingstone Wallace. De vertaling is van Wim van der Zee. Arie Eikelboom schreef een melodie bij deze tekst.

Van der Zee was als secretaris van de Nederlandse Raad van Kerken de promotor van het zogenaamde Conciliair Proces, een beweging vanuit de Wereldraad van Kerken om als drie speerpunten van hedendaags christelijk leven te erkennen: gerechtigheid, vrede en heelheid van de schepping.

In dat kader heeft hij ook deze tekst gehoord tijdens de Assemblee in Canberra (1991) en voor Nederlandse monden zingbaar gemaakt. Het stond in Zingend Geloven 5 en is nu opgenomen in het Liedboek, Zingen en bidden in huis en kerk.

Dit lied is gebaseerd op een tekst uit de profeet Micha 6:8: Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.

De profeet zegt dit, na uitvoerig opgesomd te hebben waar God allemaal niet op zit te wachten. Geen offers en geen stieren, geen duizenden rammen, zelfs niet je oudste kind, maar alleen: recht en trouw en ‘ootmoed’ (in NBG’ 51).

In het eerste couplet wordt de bijbeltekst geparafraseerd. De Heer vraagt niet meer van ons dan recht doen, trouw zijn en wandelen op zijn weg.

Het tweede couplet neemt de vorm van het Michacitaat over. Nu is het de aarde die ons voor de vraag stelt, waaraan ons leven wil beantwoorden, met een verwijzing naar Genesis 1:27-28. Daar zal de mens, als Gods representant, de aarde beschermen en haar voortbestaan waarborgen.

Couplet 3 laat de mensen aan ons vragen: zij talen naar ‘communio’, naar gemeenschap, naar gerechtigheid. Want zo zal het leven zijn, wanneer mensen het leven in alle facetten met elkaar delen, een leven in gerechtigheid, een goed leven.

Couplet 4 laat zien dat wij het roepen van de aarde en het vragen van mensen met liefde kunnen beantwoorden, omdat we de wind van de Geest in de rug hebben.

Zo klein als dit lied is, zo groot is het gebrek aan vrijblijvendheid, waartoe het meezingen ons dringt.

Het eerste thema dat uit het lied en de bijbeltekst naar voren komt, is rechtvaardig handelen. In het Oude Testament heeft rechtvaardigheid of gerechtigheid altijd te maken met de gemeenschap. Het gaat om gedrag dat de gemeenschap ten goede komt. Het heeft heil tot gevolg en geen onheil. In het Nieuwe Testament gaat het om verwerkelijking van wat tot Gods wezen behoort, van zijn wil en zijn verbond. Gerechtigheid is een gave van het koninkrijk van God.

God is rechtvaardig, Hij weet hoe rechtvaardig leven er uit ziet, en heeft dat uitgetekend in zijn geboden. Die opvolgen leidt tot een rechtvaardig leven. Maar dat in de praktijk brengen is niet bepaald een sinecure.

In Romeinen 3:10 lezen we bijvoorbeeld ook dat geen mens rechtvaardig is. Maar gelukkig kunnen we wel rechtvaardig handelen. Dat heeft te maken met kiezen voor het belang van de gemeenschap, van de ander, en niet altijd voor jezelf. Het betekent jezelf voortdurend de vraag stellen, doe ik hier goed aan? Doe ik dit omdat het goed is voor mij, of ook/juist voor anderen? Schaad ik hier mensen mee?
En wat ook belangrijk is, laat je niet voorstaan op dat je rechtvaardig handelt, zie Matteüs 6.

Een volgend thema is trouw zijn. God is trouw. Hij is de God die zich houdt aan het verbond met zijn kinderen. Hij is er altijd. Trouw is een relationeel begrip, het zegt iets over de verbondenheid tussen God en mens, en over de verbondenheid tussen mensen onderling. Trouw zijn heeft te maken met die verbondenheid. Houd ik die in stand als ik zo handel, of verbreek ik die?

Het lied roept ons op om trouw te zijn, en zo Gods trouw te weerspiegelen. Dat heeft ook te maken met liefdevol en genadig omgaan met wie God op je pad brengt. Het heeft te maken met vasthoudendheid en geduld in menselijke relaties. Met je leven delen, je laten aanraken door een ander mens, verbinding zoeken en verbonden blijven.

Het derde is wandelen op Gods weg. Natuurlijk hangt dat samen met recht doen en trouw zijn. Je wandelt op Gods weg als je recht doet en trouw bent. In de bijbel lezen we over Henoch die wandelde met God. Hij leefde in nauwe verbondenheid met God (Genesis 5:22), zoals de NBV het vertaalt. Dat is wandelen op Gods weg, leven in verbondenheid met God. Weten dat Hij groot is, en wij klein. Hij is echt rechtvaardig en trouw, we kunnen dat nooit evenaren.

Nou hoeven we dat ook niet zelf te doen, want de Geest helpt ons daarbij. H/Zij zet ons in beweging en laat ons in liefde omzien naar alles wat er leeft.

aanwijzingen voor de prediking

Wat vraagt de Heer eigenlijk van ons? Wat moet ik doen? Hoe moet ik handelen? Vragen die vermoedelijk bij veel mensen leven. Hoe geef ik mijn geloof vorm in mijn dagelijks leven?

Micha geeft een praktisch antwoord op die vraag, dat in NLB 992 nog wat verder uitgewerkt wordt. Handel rechtvaardig, wees trouw en wandel op Gods weg.

Een praktisch antwoord, dat in eerste instantie nog wel wat theoretisch blijft. Wat is rechtvaardig handelen? Hoe weet je wat rechtvaardig is? God is rechtvaardig, kunnen wij dat ook zijn? Hoe dan? Wat is trouw zijn? Trouw aan wie? Hoe kan Gods trouw daarin een voorbeeld zijn? Hoe wandel je op Gods weg? Weten we dan wat Gods weg is en hoe die loopt? Is het leven altijd goed als je op Gods weg gaat?

Het lied roept ons op tot rechtvaardig handelen op alle terreinen. Intermenselijk, maar ook ten opzichte van de aarde. Ook de omgang met de schepping kan daarom een thema zijn. Duurzaamheid, het milieu, het klimaat, hoe ga je om met dieren? Wat eet je wel, wat eet je niet? Hoe verplaats je je, waar ga je heen op vakantie en met welk vervoermiddel?

Deze en andere vragen zouden aan de orde kunnen komen in een preek over NLB 992. Pas wel op dat je niet alleen maar aanwijzingen geeft over hoe te leven, maar ook een onderbouwing, waarom zouden we dat willen? Waarom vraagt de Heer dat eigenlijk van ons?
Om alvast een aanzet te geven tot een antwoord op die laatste vraag: God is zelf rechtvaardig en trouw. Hij laat ons niet los, zijn schepsels, zijn schepping. Hij houdt van ons en wil dat wij in liefde met elkaar samenleven. Daarbij is het essentieel om rechtvaardig en trouw te zijn, om op zijn weg te gaan. Dan is het leven op aarde zoals God het heeft bedoeld.

ideeën voor kinderen en tieners

Je kunt een gesprek aangaan over eerlijkheid. Hoe kan je een chocoladereep eerlijk verdelen? Ieder een even groot stukje, of de kinderen die groter zijn een groter stuk, of juist de kinderen die kleiner zijn (omdat zij nog harder moeten groeien). Wat is eerlijk?

Op Youtube staat een filmpje waarin Ernie de kersen tussen hem en Bert verdeelt. Doet hij dat eerlijk?

Zie ook: Kindermoment & tienermoment bij de 2e zondag na Trinitatis.

Liturgische aanwijzingen

De lezing uit Micha 6 kan natuurlijk niet ontbreken. Ik zou inzetten bij vers 1 en dan bij vers 8 stoppen. Uit het evangelie zou een gedeelte uit Matteüs 6 gekozen kunnen worden, of de samenvatting van de wet die Jezus geeft in Matteüs 22: 37-40. Ook Jacobus 1:27 is geschikt.

Andere liederen die in deze dienst zouden kunnen klinken, bijvoorbeeld Psalm 145 en dan met name vers 5. NLB 973 Om voor elkaar te zijn uw oog en oor, een mooi lied waarin we opgeroepen worden handen en voeten te geven aan Gods woord. Of bijvoorbeeld NLB 991 De eersten zijn de laatsten.