Basis

Prioriteit geven aan jonge generaties

In de volgende artikelen worden stuk voor stuk de zes kernwaarden uit Samen Jong besproken. Hier dus de eerste, over het prioriteit geven aan de jongere generaties. Krijgt daarmee de rest van de gemeente niet te weinig aandacht?

Het is niet vanzelfsprekend dat jonge gezinnen, tieners en jong volwassenen bij de kerk betrokken zijn en blijven. Het gevolg is dat de gemeente vergrijst en daarmee ook de levendige input van kinderen en jonge mensen mist. Logisch gevolg is dat alle activiteiten worden vormgegeven met het oog op wie er nog zijn – de ouderen – en dat je daardoor nog meer jonge mensen verliest. Wie dit tij wil keren of beter nog: het vóór wil zijn, moet prioriteit geven aan jonge generaties. Dat betekent dat je bij alles wat je doet, nadenkt over: hoe is dit voor hén? Wie zijn zij en wat hebben zij nodig om te geloven en deel van de gemeenschap te zijn?

Een gemeente had jaren geleden een ‘tienerkerk’ opgezet, waardoor de tieners bijna nooit meer in de kerkdiensten kwamen. De nieuwe predikante gaat met hen in gesprek en vraagt wat zij graag wilden zien in een kerkdienst. Het gevolg is een levendige dienst met een interactieve start, veel Engelstalige liederen, een preek met een duidelijke en radicale boodschap en de mogelijkheid te reageren op een aantal stellingen. Niet alleen de tieners zelf zijn enthousiast, ook de generatie 30-50 zegt dat ze hier behoefte aan heeft: verbondenheid en interactie. Een oudere dame vindt de dienst fantastisch omdat het ging over het volgen van Jezus. Dit smaakt naar meer.

Maar het gaat niet alleen over kerkdiensten. Het gaat ook over de inrichting van het gebouw: is het een plek waar jonge generaties zich thuis voelen? Is er genoeg plek voor ontmoeting? Het gaat over het inzetten van de talenten van jongeren (daarover elders meer) en over aandacht voor jonge mensen in het pastoraat. Eigenlijk gaat het óveral over: bij elke beslissing die een kerkenraad neemt, zou die zich moeten afvragen wat dit besluit betekent voor jongeren en jonge gezinnen.

Bij elke beslissing zou de kerkenraad zich moet afvragen wat dit betekent voor jongeren en jonge gezinnen

De jeugdraad van een gemeente bestaat uit 40+ers die activiteiten organiseren. Op een gegeven moment komt daar een jongen van 18 bij. ‘Wat vinden jongeren hier eigenlijk van?’, beginnen ze hem te vragen bij het bespreken van activiteiten. En als hij een keer niet bij een bespreking is, vragen ze elkaar: ‘Wat zou hij nu gezegd hebben?’ Zo leren ze steeds meer denken vanuit de jongeren zelf. En waarom zou je dat alleen in de jeugdraad doen en niet in de kerkenraad?

Ouders hebben meer invloed op de geloofsontwikkeling van hun kinderen dan het jeugdwerk in de kerk. Als ouders een levend geloof hebben en zich inzetten voor de kerk, is de kans dat hun kinderen dat ook doen groter, dan als de kinderen thuis weinig van het geloof zien en horen. Invloed van de kerk op het geloofsleven van kinderen gaat dus voor een groot deel via invloed van de kerk op het geloofsleven van de ouders. Daarin spelen niet alleen kerkdiensten, maar vooral ook kringen waarin ouders met anderen over hun geloof spreken, een belangrijke rol. Ook aandacht voor goede huwelijken en voor hóe je thuis vormgeeft aan geloven hoort erbij.

In de kerk doen we de dingen ‘omdat we het altijd zo gedaan hebben’. Maar bereiken we daarmee nog het doel?

En de andere generaties dan?

Prioriteit geven aan jonge generaties en gezinnen betekent nadrukkelijk niet dat oudere generaties en singles geen aandacht meer krijgen. In veel gemeentes is het nu meer andersom: de oudere generaties domineren en kinderen en jongeren hebben hun eigen activiteiten, maar zijn bij kerkdiensten en andere bijeenkomsten afwezig. Zo raken ze wel verbonden met elkaar, maar niet met de gemeenschap als geheel. Het doel van prioriteit geven aan jonge generaties is dat je gemeente bent en blijft met álle generaties.

In de kerk doen we veel dingen ‘omdat we het altijd zo gedaan hebben’. Maar bereiken we daarmee nog steeds het doel dat we ooit voor ogen hadden? Wat betekent het dat we in een andere tijd leven, met andere vragen, een andere mentaliteit en een andere stijl om dingen te doen? Soms moeten we dingen ánders vormgeven om nog te bereiken wat we altijd wilden bereiken. Soms moeten we nieuwe dingen toevoegen en soms moeten we stoppen met dingen die niet meer blijken te werken.

Hoe verhoudt prioriteit geven aan jonge generaties zich tot andere prioriteiten?

Als kerkenraad ben je bezig met allerlei vraagstukken, moet dit extra punt er nu ook nog bij? In veel gevallen is het niet een extra punt, maar gaat het om het opzetten van een andere bril. Want jongeren en jonge gezinnen hebben te maken met álles wat in de kerk belangrijk is: diaconaat, pastoraat, eredienst, vorming & toerusting, etc. Bij álles wat je doet, kun je je afvragen: is dit wat zij nodig hebben, zowel wat betreft inhoud als tijdstip als organisatievorm? Waar hebben zíj behoefte aan? Hoe kunnen we hén hierbij betrekken?

Uiteindelijk zal prioriteit geven aan jonge generaties ertoe leiden dat zij meer betrokken raken en dat trekt weer andere gezinnen aan. Gezinnen die op hun beurt ook hun bijdrage aan het gemeentezijn kunnen leveren. Zo stimuleert aandacht voor jonge generaties de kerk in alle opzichten.

Ideeën voor de praktijk

Hierboven kwamen al wat praktische ideeën langs, hier zijn er nog meer:

Breng in kaart waar het in jouw situatie om gaat:

Hoeveel kinderen, tieners en jong volwassenen zijn er in je gemeente?
Is dit een afspiegeling van de leeftijdsverdeling in je plaats of wijk?
Hoeveel budget gaat naar hen?
Hoeveel tijd besteden de predikant(en), kerkelijk werker(s) en kerkenraadsleden aan jeugd en gezinnen?
Evalueer deze gegevens en bespreek of je hier verandering in wilt brengen.

Scoor alle activiteiten op de mate waarin jeugd en jonge gezinnen prioriteit krijgen. Prioriteit krijgen kan betekenen:

in hoeverre participeren zij?
in hoeverre sluit de activiteit aan bij hun behoeften?
in hoeverre wordt er bij het nemen van beslissingen rekening met hen gehouden?

Analyseer vervolgens hoe dit komt en waar verbeteringen mogelijk zijn.

Geef aandacht aan geloofsopvoeding en relaties in de kerkdiensten.
Bespreek met ouders hoe ouders en kerk beter samen kunnen werken in het geloofsleren in de gezinnen.
Maak gebruik van het aanbod van de landelijke kerk(en) en organisaties voor geloven in gezinnen en huwelijksondersteuning.

Prioriteit geven aan jongeren is de basis onder alle kernwaarden

Succes verzekerd?

Betekent prioriteit geven aan jongeren en jonge gezinnen dat ze snel weer terug zullen komen? Zo simpel is het helaas niet. In de eerste plaats is het een langdurig proces met veel facetten. Prioriteit geven aan jonge generaties is de basis onder alle andere kernwaarden van Samen Jong die in de volgende artikelen worden uitgewerkt. Het invoeren ervan vraagt moed, doorzettingsvermogen en een bewust veranderingsproces. Wat de effecten zullen zijn, is natuurlijk mede afhankelijk van de plaatselijke situatie. Daar waar nog jonge gezinnen zijn, is het zeker mogelijk. Soms is een tweesporenbeleid nodig: doorgaan met wat er gebeurt voor oudere generaties en daarnaast nieuwe dingen creëren voor jongere generaties. Soms is het je richten op veertigers al een enorme verjongingsslag. Maar vele verhalen uit de praktijk leren ons dat het zéker niet onmogelijk is.

Vragen:

welke reactie roept het prioriteit geven aan jongeren en jonge gezinnen bij je op?
hoe denk je dat jongeren en jonge gezinnen jullie kerk beleven?

Sabine van der Heijden-Geerts is als docent verbonden aan de Christelijke Hogeschool Ede (CHE), afdeling Theologie. Zij is één van de auteurs van Samen Jong.

? vorig artikel