De cirkel is rond

Klaas Touwen opent de nieuwe rubriek ‘De comfortzone uit’. Predikant in het buitenland worden vond hij niet zo’n grote stap. Behalve …

Predikant zijn in het buitenland is geen groter avontuur dan het aannemen van welk beroep dan ook. Althans zo dichtbij als ik het heb, in de Nederlandse Kerk in Duitsland.

Vrees niet

Ik heb voor Duitsland gekozen omdat ik aan het eind van mijn kerkelijke loopbaan mij graag wil richten op wat er werkelijk toedoet: vieren, pastoraat en kringen. De sfeer in de Nederlandse Kerk in Duitsland (NKiD) is attent, zorgzaam, liefdevol; ik heb het getroffen.

Wel wordt de NKiD kleiner want nieuwe aanwas uit Nederland zit er nauwelijks in. Expats komen niet op het idee om een Nederlandse gemeente op te zoeken. Eerlijk gezegd zou ik daar zelf ook niet voor kiezen, maar mij veeleer aansluiten bij de eerste de beste Ortsgemeinde. Duitsland ligt niet ver buiten mijn comfortzone. Voor een luthers predikant spreken Duitse contacten vanzelf: de cantorij heeft een uitwisseling met Thüringen, er zijn gezamenlijke studiedagen met Duitse collega’s, iedere lutheraan moet eens in zijn leven de hadj naar Wittenberg hebben volbracht.

Daar komt bij dat mijn ouders schipper waren. Zij voeren van Rotterdam naar het Roergebied. In mijn kindertijd hoorden we bij de schippersgemeente in Duisburg. Ik vind het een fijne gedachte dat voor mij de cirkel rond is, ik sluit aan bij waar mijn ouders voeren.

Sta op

‘Sta op’ ervaar ik misschien het meest in de contacten met andere migrantenkerken. Als NKiD zijn wij in Duitsland net zo exotisch als de Chinezen, Koreanen, Madegassiërs, Ethiopiërs, Ghanezen. We zijn net als zij afhankelijk van de nukken van de dominante kerk die de migrantenkerken vriendelijk huisvest, maar:

Nee, helaas, op die zondag kunnen jullie er niet in. Ach, zo erg is dat niet, jullie zijn maar met weinig. Misschien kunnen jullie een huisdienst houden?

Of:

Wat fijn, een gemeentedag met de Congolese gemeente en samen eten, maar doen die Congolese dames dan eerst een hygiënecursus?

In Nederland hoor ik zelf bij die dominante kerk. Mijn Duitse migrantenbestaan houdt mij een spiegel voor. Ondertussen is het wel zo dat de meeste christenen die in München ’s zondags ter kerke tijgen, dat niet in het Duits doen. Net zoals bijvoorbeeld in Amsterdam de meeste kerkgangers niet in het Nederlands zingen en bidden.

Ga!

Elke maand maak ik een tiendaagse langs mijn parochies, ga op de eerste zondag van de maand voor in Stuttgart (’s morgens) en in Karlsruhe (’s avonds), blijf daar in de buurt voor huisbezoek en gesprekskringen en zak gaandeweg de week af naar München. Daar ga ik de tweede zondag van de maand voor en rijd dan via Frankfurt terug naar huis. Elke keer zo’n 2300 Duitse kilometers. Maar ik ben vooral gehoorzaam aan de opdracht ‘Ga!’ in mijn vrijwilligerswerk. Voor Reclassering Nederland bezoek ik Nederlanders die in Duitsland gevangen zitten; een kleine moeite, ik rijd er toch langs.

Nu ben ik een mijnheer met alleen een voornaam

Ook hier is de cirkel rond, want ik ben justitiepastor geweest en deed dat heel graag. Nu ben ik een mijnheer met alleen een voornaam, er loopt geen enkel kerkelijk lijntje. Het zijn indrukwekkende gesprekken: lachen en huilen, soms diepgaande contacten.