De hemel gaat open

Kerst is een bijzondere tijd. Op kerstnacht en kerstochtend wordt in kerken de geboorte van Jezus gevierd en dat trekt vaak veel meer mensen dan anders. Maar al ver daarvoor komen mensen massaal samen voor concerten en samenzang. Klaarblijkelijk raken het geboorteverhaal en de traditionele sfeer de juiste snaar. En kunnen we niet wachten om onszelf met ‘Hoor de engelen zingen de eer’ en ‘Eer zij God in onze dagen’ tot gloria-hoogte’ te zingen.

In de kerstnacht klinkt in de kerk traditiegetrouw het geboorteverhaal uit het evangelie van Lucas: ‘In die tijd kondigde keizer Augustus een decreet af…’ Wie die woorden kent, ziet als hij ze hoort, meteen het hele verhaal voor zich. Jozef en de zwangere Maria op weg naar Betlehem. Een herberg die vol is, en een stal die als kraamkamer dienst doet.

Herders in het veld krijgen bezoek van een engel die vertelt dat de messias geboren is. Zijn blijde boodschap wordt bekrachtigd door een hemels leger van engelen dat zingt: ‘Eer aan God in de hoogste hemel en vrede op aarde voor de mensen die Hij liefheeft.’ Dat brengt ons in herinnering dat het om meer gaat dan de geboorte van zomaar een kind. God heeft ermee van doen. Hemel en aarde raken elkaar.

Een moment waarop alles klopt

In dit geboorteverhaal gaat de hemel open en laat God een nieuw licht schijnen in onze wereld, in een kribbe, in een stal. God geeft een krachtig kwetsbaar antwoord op het grote verlangen van de tijd. Je zult maar leven in een dictatuur waar één man god zelf speelt. Je zult maar voortdurend tegen gesloten deuren aanlopen, geen plek vinden om toekomst te baren. Je zult maar herder zijn in een tijd dat je gezien wordt als uitschot. Je zult maar de schapen moeten hoeden in het duister van de nacht omdat niemand anders naar ze omkijkt. En dan een boodschap horen van een nieuw begin. Als het hemelse leger van engelen God prijst, schildert Lucas ons een gloria-moment, een moment waarop alles klopt, waarop in het licht komt te staan wat in het donker was. ‘Gloria in excelsis Deo…’, ‘Eer aan God in de hoge…’

Grootheid

Bij ‘gloria’ denken wij al snel aan een gevoel van vreugde, feest en blijdschap. Je kunt het Latijnse woord ‘gloria’ vertalen met ‘roem’, ‘eer’ of ‘heerlijkheid’. Ook het Griekse woord ‘doxa’ kent deze betekenissen. Johannes gebruikt dit woord in het begin van zijn evangelie. Dat klinkt op kerstochtend in kerken, als een bijna mystiek geboorteverhaal: ‘In het begin was het Woord, het Woord was bij God en het Woord was God’. De schepping, als begin van alles, uit het bijbelboek Genesis echoot mee:

‘In het begin schiep God de hemel en de aarde’. En nu raakt God opnieuw de aarde aan met zijn Woord. De Johanneslezing eindigt met:

‘Het Woord is mens geworden en heeft in ons midden gewoond, vol van genade en waarheid, en wij hebben zijn grootheid gezien, de grootheid van de enige Zoon van de Vader.’ Die ‘grootheid’ is hier de vertaling van de ‘doxa’, de ‘gloria’. Hemel en aarde raken elkaar. God wil bij ons wonen.

Verlangen

Je kunt je verwonderen over volle kerken, ver voordat het daadwerkelijk kerst is. Maar mensen worden nog steeds gedreven door dezelfde vragen. En hoeveel mensen verlangen niet naar dat Gloria-moment in hun leven, waarop alles klopt, eindelijk klopt. Geen zorgen meer. Tranen die worden gedroogd. Iemand die je verstaat. Nieuwe kansen krijgen in een dor bestaan. Kerken vullen zich met mensen, elk met een eigen kwetsbaar verhaal. In het geboorteverhaal wordt hoop geboren, nieuw licht. De ‘gloria’ is dat God zich laat zien. Zijn heerlijkheid, zijn ‘grootheid’ is zijn liefde die leven schept. De volle kerken voor en met Kerst getuigen van het verlangen dat die ‘gloria’ ook zichtbaar wordt in onze tijd, in ons eigen leven. Dan zal er vreugde, feest en blijdschap zijn. Zalig kerstfeest!