De Wittenberg – een plek van ruimte voor je ziel

In onze individualistische samenleving – of zien we een kentering? – horen we ook steeds meer van leefgemeenschappen. Voor jongeren, of juist ouderen, of gezinnen, of… Hier het verhaal van De Wittenberg in Zeist, een leefgemeenschap voor studenten.

Samen met bijna 100 jonge mensen wonen in één huis? Het kan.

Elke dag met gemiddeld 75 mensen eten in een grote eetzaal? Ook dat is mogelijk, hoewel het na een lange werkdag best pittig kan zijn. Een ritme van drie keer bidden per dag volhouden? Het vraagt discipline en soms een offer, maar veel mensen zeggen juist dit te missen als ze verhuisd zijn.

Samen geloven met christenen uit de volle breedte van de kerk; van evangelisch tot reformatorisch? Het daagt je uit, dat zeker, maar met elkaar ontdekken we een groot wonder. Namelijk dat de liefde en genade van Christus groter is dan ons voorstellingsvermogen. En we komen er steeds weer achter hoe prachtig het is om het leven te delen met elkaar.

De Wittenberg

Ik omschreef net wat een groep jongvolwassen (17-35 jaar) elke dag meemaakt. Wij wonen met elkaar in een monumentaal pand aan de rand van het bos in Zeist. Daar woon ik ook, samen met mijn vrouw en dochtertje van bijna anderhalf. Het gebouw is ruim honderd jaar oud en was eerst een jongensinternaat. Meer dan 40 jaar geleden nam de Wittenberg, toen nog de Reformatorische Bijbel School, het in gebruik. Verschillende cursussen, tussenjaren, theologische studietrajecten en jongerenwerkersopleidingen werden hier aangeboden. Maar vanaf haar beginjaren heeft ze altijd dezelfde missie vastgehouden: jonge mensen vormen tot volgeling van Jezus Christus. Sinds 2019, vijf jaar geleden, bestaat de Wittenberg uit drie onderdelen: een monastieke leefgemeenschap, een vormingstraject van 5 maanden genaamd Inside-Out en ons gastenwerk.

Altijd dezelfde missie vastgehouden: jonge mensen vormen tot volgeling van Jezus Christus

Graag vertel ik over dit bijzondere huis. Het doet mensen vaak goed om te horen dat er plekken zijn waar jonge mensen tot geloof komen en bij het geloof blijven. En waar ze iets ervaren van de kracht van de gemeenschap. In dit artikel deel ik graag mijn ervaring van hoe deze ‘kracht’ eruit ziet. Hopelijk lukt het om iets te laten zien van de vreugde die wij ontdekken door trouw te blijven in het gebed, ons leven te delen met elkaar en onze deuren te openen voor gasten.

Ritmes in het geloof

Laat ik eerst iets vertellen over onze monastieke leefgemeenschap. Monastiek klinkt veel mensen wat vreemd in de oren. Onbekend in ieder geval. Meestal koppelen niet-ingewijden het aan het katholieke. En dat klopt natuurlijk, want de monastieke traditie is verbonden aan de lange traditie van kloostergemeenschappen. Tegelijkertijd zijn we ook een protestantse leefgemeenschap. Waarom kiezen we voor deze vorm?

Het antwoord heeft in ieder geval te maken met de ritmes van het gemeenschapsleven, zoals het gemeenschappelijk gebed en het delen van de maaltijd. Wij vragen van elke leefgemeenschapper om 4 keer per week bij een avondmaaltijd te zijn. Elke woensdagavond hebben we onze leefgemeenschapsavond waar iedereen bij is.

Ook hoort het bij ons commitment om ten minste 4 keer per week bij een getijdengebed te zijn. Op die manier dragen wij met heel de leefgemeenschap de gebeden. De getijdengebeden bestaan uit het zingen van een paar liederen, het lezen uit de Bijbel, samen stil zijn en samen bidden. Vaak prachtig, inspirerend en opbouwend. Soms ook verwarrend, een verplichting of eentonig. Maar daarin zien wij een leerschool. Kunnen wij leren bidden, geloven en zingen als dat niet geweldig voelt? Als ons hoofd eigenlijk te vol zit, en doorratelt tijdens de stilte? Als ons dagelijks werk, de studie of de gezelligheid ons opslokt? Dat is namelijk de realiteit van onze levens. Een vast ritme van gebed helpt ons om God te blijven zoeken. Hoe onze dagen er ook uit zien of hoeveel ‘zin’ we ook hebben.

Leren geloven in een tegenstrijdige tijd

Het monastieke proberen wij ook te omarmen en vorm te geven door aandacht te geven aan wat wij monastieke waarden noemen. Daaronder vallen bijvoorbeeld de waarde van stilte, onthaasting en vertraging.

Monastieke waarden: de waarde van stilte, onthaasting en vertraging

Iedereen zal herkennen dat we in een onrustige tijd leven. Zeker veel jonge mensen ervaren dit. Ze zoeken hun weg in een maatschappij, waarin hun aandacht door talloze dingen wordt opgeëist. Natuurlijk draagt de invloed van sociale media daar sterk aan bij, maar de problemen gaan dieper. Niek Tramper, een oud-bewoner van onze leefgemeenschap, schrijft in zijn boek Onrustig is ons hart over het paradoxale van onze tijd. (Heerenveen, Uitgeverij Groen, 2021) Een paar voorbeelden: We weten dat we de constante stroom van berichten op de Whatsapp niet aankunnen, maar toch doen we er vaak aan mee.

We zoeken naar rust. Toch trekt het verlangen om gezien te worden of om ons te ontplooien, zo sterk dat we aan onszelf voorbij lopen. Met volle agenda’s en te weinig ‘lege’ ruimte tot gevolg.

En wat te denken van de verslavende werking om alles in ons leven te optimaliseren? De stress om aan alle verwachtingen te voldoen, kan ons kapot maken. Ook brokkelen de vaste structuren van gemeenschap, ook die in de kerk, steeds verder af. Een vaste jeugdgroep in de kerk is lang niet het geval voor elke jongere. Vaste ritmes en rituelen van gezins- en dorpsgemeenschappen zijn steeds schaarser aan het worden.

Dit alles zorgt ervoor dat jongeren op zoek gaan naar plekken waar ze verbondenheid vinden. Waar rust en ritme onderdeel zijn en worden van hun leven. Waar ze ruimte ervaren voor hun ziel. Daar lijkt iets van de kracht van onze leefgemeenschap in te liggen. Groeien in geloof betekent niet dat je zelf alle antwoorden weet te vinden. Jongeren hebben het vooral nodig dat er aandacht is voor hun ziel. Dat er plekken zijn waar hun vragen serieus genomen worden. Waar ze erbij gehouden worden als ze afhaken. En waar ze hun eigen opvoeding, geloofstraditie en karakter onder ogen komen. En dat kritisch weten te onderzoeken en waarderen. Dat is de reden dat we onszelf niet alleen een leefgemeenschap, maar ook een leergemeenschap noemen.

Aantrekkingskracht

Leefgemeenschappen blijken in trek te zijn. Niet alleen voor studerenden; ook voor mensen die al aan het werk zijn. We zien steeds meer dertigers met interesse op onze deur kloppen. Blijkbaar wordt leven in een gemeenschap steeds normaler en durven jongvolwassenen de stap te zetten om intentioneel met anderen samen te wonen.

Niet alleen een leefgemeenschap, maar ook een leergemeenschap

Met bijna honderd jonge mensen een leefgemeenschap vormen, gebeurt echter niet zomaar. Daar heb je iets voor nodig dat je aan elkaar verbindt. Dat geldt voor ons, maar ook voor kerkgemeenschappen natuurlijk. Onze leefgemeenschap bestaat niet uit mensen die we allemaal even leuk vinden. Of waar we allemaal heel goed mee kunnen opschieten. Vaak genoeg gebeurt het dat het samen leven juist ingewikkeld is en een grote uitdaging. Wat bindt ons dan samen? We geloven in de eerste plaats dat dit Christus is. We hebben het nodig om dat steeds weer te horen. Het is vaak goed bij ons in huis, omdat Hij ons zegent. Niet omdat wij de dingen zo goed regelen. We houden het uit met elkaar, omdat we elkaar proberen te vergeven als dingen niet goed gaan. En we houden ons voor ogen dat wij niet meer kunnen dan ons best doen. In afhankelijkheid van Hem.

Een open huis

Deel van ons gemeenschapsleven is de constante bereidheid om mensen toe te laten in je leven. De waarde van gastvrijheid vinden we belangrijk. Het vormt ons om te leren delen van wat we zelf ook ontvangen.

Elk half jaar verwelkomen we een groep studenten van Inside-Out (17-25 jaar). Zij wonen voor een half jaar bij ons in huis en volgen hun eigen vormingstraject. Zij krijgen les van verschillende docenten in theologischeen Bijbelse vakken, ontvangen persoonlijkeen groepscoaching en gaan elke twee weken op expeditie. Tijdens zo’n expeditie trekken ze eropuit om te ontdekken hoe zij op allerlei manieren tot zegen kunnen zijn.

Vijf maanden lang hebben de studenten ruimte en tijd om te groeien in geloof, meer te leren over de Bijbel en ontdekken ze wat hun plek is in Gods wereld. En dat alles in de context van de leefgemeenschap in een prachtig huis aan de rand van het bos. Samen bidden, les krijgen, corveeën (dat hoort er natuurlijk ook bij), volleyballen in de tuin en dan tot laat in de avond goede gesprekken bij de open haard of het kampvuurtje buiten. Voelt u zich vrij om eens contact op te nemen of de website te bekijken als u een jongere kent die zo’n halfjaar goed zou doen.

Eens per maand een Wittenbergweekend, om met een groep gasten in een thema te duiken

Ook verwelkomen we graag gasten in ons huis. We hebben een gastengang waar individuele gasten een kamer kunnen boeken voor een retraite. Eens per maand organiseren we een Wittenbergweekend, waarbij we met een groep gasten in een thema duiken. Het zijn vaak bijzondere weekenden waar mensen even op adem kunnen komen door de gesprekken, het ritme van gebeden en de rust van het huis. Ook kunnen kamers en zalen gehuurd worden. We hebben geregeld groepen, zoals een kerkenraad, over de vloer, die een ‘heidag ’ hebben of een bezinningsweekend. Een suggestie voor wie inspiratie nodig heeft.

Realistisch hoopvol

Zou de kracht van de leefgemeenschap te vinden zijn in haar eenvoud? Gewoon samen leven en samen geloven. Gewoon bij elkaar aan tafel zitten en aandacht hebben voor elkaar. Gewoon voor elkaar bidden en elkaar iets vertellen over hoe we iets van Gods licht in ons leven zien.

Wonen in een leefgemeenschap zorgt ervoor dat je elkaars echte leven ziet. De realiteit van wat iemand drijft, vreugde geeft en van de gebrokenheid die we allemaal kennen. En tegelijkertijd geeft deze vorm van gemeenschapsleven hoop. Het laat namelijk zien dat in de bereidheid om elkaar lief te hebben en het leven te delen, iets van Christus’ woorden zichtbaar wordt: ‘Aan jullie liefde voor elkaar zal iedereen zien dat jullie mijn leerlingen zijn.’ (Joh. 13:34)