Menu

None

Dossier: Woede

Het is één van de vier basisemoties: boosheid. En dan ook echt: heel boos zijn. De Bijbel geeft er woorden aan als woede of toorn. In dit dossier vind je het beste op Theologie.nl rond het thema Woede: een podcast, een themanummer van Herademing en een keuze van de redactie uit driehonderd artikelen over woede.

Herademing 3 - woede en vrede

Er lijkt geen groter contrast te bestaan dan tussen woede en vrede. We zien het dagelijks om ons heen: woedende boeren die protesteren tegen de stikstofmaatregelen, onschuldige slachtoffers van oorlog en geweld, klimaatactivisten die elkaars woede erkennen in hun frustratie over wijze waarop er met de natuur wordt omgegaan. Woede kan een uiting zijn van machteloosheid, verontwaardiging, toorn, wraak. Woede hoeft niet perse negatief te zijn. Woede kan ook de lucht klaren, waardoor er ruimte ontstaat voor dialoog en ontmoeting! Dan wordt dit contrast getransformeerd en ontstaat er vrede. Over deze veelzijdige emotie, woede, verscheen in september 2022 een themanummer van online tijdschrift Herademing. Lees het themanummer.

"Toch weten we niet altijd goed om te gaan met de passages waarin sprake is van geweld, woede en wraak: ‘O, God, sla de afvalligen neer’."

Kitty Bouwman over woede in Psalm 58 | Lees meer 

Woede is thema dat leeft in de theologie. Er staan maar liefst 300 publicaties op Theologie.nl die direct of indirect aan dit thema raken, waarvan 88 preekschetsen.

Theoloog & thema

Erik Peels, emeritus-hoogleraar Oude Testament heeft veel gepubliceerd rond het thema woede, meer specifiek: de toorn van God in het Oude Testament. Je leest op Theologie.nl onder andere van zijn hand:

Toorn

Zowel de Bijbel als onze eigen cultuur kent een heel taalveld voor het begrip van de ‘toorn’, samen met woorden als woede, boosheid, gram, drift, kwaadheid, en dergelijke. Toorn is een zeer elementaire emotie, de reactie op de aantasting van iemands eer, bezit of belang, op onrecht en geweld, op pijn of verdriet, enzovoort.

‘Daarom klaagt mijn hart…’

Weinig bijbelboeken zijn zo donkergekleurd als Jeremia, vol met oordeelsteksten en dreiging, in soms schokkende taal. Neem nu Jeremia 48, een volkenprofetie over Moab. Begin en eind van dit orakel zetten de toon met de boodschap van de totale uitroeiing van Moab (vers 2 en vers 42). Daartussenin de huiveringwekkende oproep ‘vervloekt wie zijn zwaard van bloed weerhoudt’ (vers 10). 

‘Ik haat hen met een volkomen haat’
(Psalm 139:21-22)

Temidden van alle aanstootgevende passages in het Oude Testament waarin om de ondergang van de tegenstander wordt gebeden, neemt Psalm 139:19-22 een unieke plaats in. Nergens elders wordt zo rechtstreeks en hartgrondig uiting gegeven aan de haat tegen de vijanden: ‘Zou ik niet haten, YHWH, wie U haten, niet verafschuwen wie tegen U opstaan? Ik haat hen met een volkomen haat, tot vijanden zijn zij mij’ (w. 21-22). 

Wellicht ook interessant

None

In de betekenisvolle ruimte van de Geest

Er zijn vormen van spreken over de Geest waar ik eerlijk gezegd wat onrustig van word. Je krijgt voortdurend het gevoel dat je méér nodig hebt: méér geloof, méér verlangen, méér overgave. En daarvoor moet je dan uit je comfortzone stappen, proclameren, en ‘overwinnend’ leven. Een hijgerig soort christendom, waarvan je buiten adem raakt. Ik herinner me nog goed hoe ik tijdens de diensten in de evangelische gemeente waarin ik opgroeide, een fysieke spanning voelde bij sprekers of zelfverklaarde profeten die een ‘woord van de Heer’ hadden of een beeld wilden doorgeven. Steevast werd de heilige Geest daar verbonden aan het bijzondere, het grootse, het imponerende. Dat heeft al snel iets grotesks. Zo herinner ik me twee studiegenoten die allebei – toevallig – dezelfde profetie hadden ontvangen: ze zouden een grote bediening krijgen. De verleiding is dan groot om cynisch te worden, om het spreken van de Geest op een veilige afstand te houden.

None

Reactie op Geloof en gender. Zoeken naar een begaanbare weg

Jan Minderhoud heeft zich als theoloog gewaagd aan een studie over gender – een van de grote twistappels in maatschappij en kerk in onze tijd. Wat me meteen positief raakt is de aangename, respectvolle en fijngevoelige toon die hij aanslaat. Minderhoud schrijft vanuit zijn persoonlijke betrokkenheid bij mensen, die op allerlei manieren te maken hebben met het onderwerp. Op geen enkele manier voel ik iets van neerbuigendheid of veroordeling naar wie dan ook. Dat is grote winst in een sterk verhit debat. Minderhoud streeft ernaar recht te doen aan de hoge mate van complexiteit van het onderwerp en daar zo genuanceerd mogelijk over te schrijven. Tegelijkertijd schrijft hij met het verlangen om te onderscheiden wat God ons aanreikt aan waarheid en wijsheid, in wetenschap, schepping en Bijbel.

Nieuwe boeken