Koersen op Christus

Het tweede praktijkverhaal gaat over Kerk2030, een tweejarig traject van meerdere kerken op weg naar vernieuwing. Hoe werkt dat? En wie kunnen meedoen?

Het tij keren?

Onlangs sprak ik een gemeentepredikant die vervroegd met pensioen ging. Hij gaf aan teleurgesteld te zijn geraakt in de kerk: ‘Hoe ik ook m’n best deed op zon- en feestdagen en bij de talloze uitvaarten, ik wist het tij van onze gemeente niet te keren. Ik zie er tegenop nog jaren te moeten voorgaan in steeds legere kerken.’ Een herkenbare uitspraak.

Wat zien we dit veel gebeuren in geloofsgemeenschappen in Nederland: steeds minder mensen schuiven aan in de banken, slechts een handjevol jongeren doet belijdenis op Palmzondag, en nog minder kinderen gaan naar de nevendienst. Dit is een trend die binnenkerkelijk zichtbaar is, maar buiten de kerkmuren om is het beeld niet veel rooskleuriger. Als je in de stad of het dorp waar je woont een willekeurige voorbijganger vraagt naar de oorspronkelijke betekenis van Kerst of Pasen, krijg je vaak gestamelde reacties met weinig inhoud terug.

Het aantal Nederlanders (van 15 jaar of ouder) dat zegt niet in God te geloven is opnieuw gestegen: het percentage ligt tegenwoordig op 58% (dat is 6 op de 10 Nederlanders). Het is om moedeloos van te worden. Kunnen wij als gelovigen en geloofsgemeenschappen dit tij nog keren?

Het roer om

Als onderzoeker bij Kerk2030 (www.kerk2030.nl) begeleid ik veel verschillende kerken in hun zoektocht naar een eigentijdse manier van kerk-zijn die past bij de levens van mensen in de 21ste eeuw. Deze kerken gaan samen met ons een tweejarig traject aan, waarbij ze in teams werken aan kerkvernieuwing in hun eigen lokale context.

Kunnen wij als gelovigen en geloofsgemeenschappen het tij nog keren?

Een dergelijk vernieuwingstraject begint altijd met eerlijk in de spiegel kijken naar wat de huidige stand van zaken is qua gemeenteleven. Bijna altijd komt dan het besef bovendrijven dat het roer om moet in de gemeente. Bij Kerk2030 hebben we, samen met 20-ers en 30-ers, zes praktijkvelden ontwikkeld waarvan wij denken dat die essentieel zijn voor het laten groeien en (weer) tot leven komen van het kerkelijk leven. We nodigen deze kerken uit om te herBronnen: wat is nu de kern van je christelijke roeping en hoe kun je daar als geloofsgemeenschap structureel aan werken? Wij geloven dat in dit herBronnen de toekomst van de kerk ligt.

Koers (her)vatten

Bijna altijd zien we deze kerken daarom koers vatten op Bronpraktijk 1 van onze 6 praktijkvelden: Christus zien en God ontmoeten (zie figuur 1). In de kerk gaat het erom een aantrekkelijke plaats te creëren waar mensen een ontmoeting met Jezus Christus kunnen hebben. Je hoopt dat ze op zondagmorgen tijdens een dienst, of tijdens een doordeweekse ontmoeting in kleine kringen, geraakt worden door Christus. Dat ze een ervaring mogen hebben van Gods Geest die op hun leven inspreekt. Vandaaruit komen mensen in beweging en gaan ze vanuit een vernieuwde levensstijl handelen; vandaaruit komt ook een kerk in beweging.

Als kerk zit je niet automatisch op dat spoor en daarom houden we de teams die meedoen aan ons vernieuwingstraject voor, dat ze deze nieuwe manier van kerk-zijn moeten inoefenen. De kerk als oefenplaats wordt bij ons heel concreet. We reiken handvaten aan waarmee de teams dit praktijkveld kunnen vormgeven in de eigen gemeente. Zo brengen ze de gewenste ontwikkeling op gang, met als uiteindelijke doel dat Jezus zelf weer centraal komt te staan in het hart van de geloofsgemeenschap.

Leiderschapsteam

Koersen op Christus is dus bij ons het devies, maar het inzetten en vervolgens volhouden van een dergelijke verandering lukt je als gemeentelid of predikant nooit alleen. Daarom is er bij Kerk2030 ook veel aandacht voor het gezamenlijk werken in teams. Voorafgaand aan het tweejarig traject wordt aan de kerken die meedoen gevraagd een leiderschapsteam samen te stellen dat zich inzet voor de gewenste vernieuwing.

Dit team, dat idealiter bestaat uit een viertal mannen en vrouwen die deels in de kerkenraad zitten en deels ‘gewoon’ gemeentelid zijn, denkt allereerst na over een aantal basisvragen. Wat waardeer je aan het huidige gemeente leven? Waar zit pijn en wellicht ook teleurstelling? Waar verlang je nu naar voor je eigen gemeente?

Het zijn vaak hartstochtelijke gesprekken die daaromheen gevoerd worden, waarbij belangrijke, maar soms ook lastige vraagstukken aan de orde komen. Dan is het zaak om oog te hebben voor de onderlinge samenwerking en de teambijeenkomsten in te bedden in gebed. Op deze manier zijn de teams samen onderweg op een geloofsreis, waarbij weerstanden en moeilijkheden, ook in het eigen leven, overwonnen moeten worden.

Telkens weer zien we dat, op de inspiratiedagen die we vanuit Kerk2030 hieromheen organiseren, de teamleden opbloeien in hun persoonlijk geloof. Ook zie je dat er weer hoop ontstaat bij de teams dat vernieuwing van het gemeenteleven mogelijk is. Dat er uitzicht ontstaat op een kerk in de eigen woonplaats die Jezus Christus aantrekkelijk vertegenwoordigt.

Ook meedoen?

Het Groei, Leer en OntWikkel-traject (GLOW-traject) dat in dit artikel beschreven staat start elk najaar met een nieuwe reeks kerken een vernieuwingstraject, dit jaar op 3 november 2023. Wil je hier als gemeente ook aan meedoen, of er gewoon meer over weten, neem dan contact op met Karen via haar email: khzwijze@tukampen.nl of meld je rechtstreeks aan.