Onderwaterwereld
Als we duiken of snorkelen, zijn we even bij ze te gast. Maar niet voor lang, want het blijft hun wereld, onder water. Vissen: we observeren ze, vangen ze, eten ze. En we lezen over ze, misschien omdat we iets willen grijpen van die wonderlijke wereld.
Het was in Australië. De boot voer een eind de oceaan op en hield stil toen we de kust niet meer zagen. Hier mochten we van boord. Ervaren duikers wisten wat hen te doen stond. Ik bewonderde ze, maar vroeg me tegelijkertijd af wat ik daar deed. Voorzichtig sprong ik van de boot en voelde een lichte paniek. Om mij heen, zover ik keek, was alleen water: grijs, golvend en koud. Onwennig zette ik een duikbril met snorkel op. Terwijl ik langzaam een stukje zwom, boog ik mijn hoofd en keek. Wat ik zag, was overweldigend. Onder die grauwe, grijze watermassa bestond een fantastische, kleurige wereld. Diep onder de indruk zwom ik alle kanten op en bestudeerde vissen, planten en koraal. Ineens maakte ik deel uit van een fascinerende wereld vol schoonheid die, zodra ik mijn hoofd boven water stak, weer verdween. Ik koester deze herinnering. Zó dichtbij en concreet kan een wereld zijn die je normaal gesproken niet ziet. Maar zodra je springt en naar beneden kijkt is ‘ie er. Een wereld vol leven en kleur.
In de evangeliën wordt regelmatig gesproken over vis en vissers. Hoogstwaarschijnlijk omdat er in die tijd in Israël veel vis werd gegeten, en er veel vissers waren. Vissen was een manier om in je levensonderhoud te voorzien. Want vis maakte deel uit van de dagelijkse maaltijd, ‘het dagelijks brood’. Mensen aten uit die onzichtbare wonderlijke onderwaterwereld.
Symboliek
Bijbelverhalen waar vissen een rol in spelen zijn vaak wonderverhalen, denk maar aan het verhaal van Jona in de vis, de wonderbare visvangst of de vermenigvuldiging van de vijf broden en twee vissen. In die verhalen is er sprake van een prachtige symboliek rondom de vis en zijn leefomgeving. Vissen leven in het water. Water dat voor de mens niet zijn of haar natuurlijke omgeving is. Wij mensen kunnen genieten van water. We zwemmen erin of varen erop. We hebben water hard nodig, omdat we voor een groot deel uit water bestaan. Maar water kan ook bedreigend en gevaarlijk zijn. Wij kunnen ons soms niet voorstellen welke enorme kracht het water heeft.
Die rol van water vormt een refrein in het evangelie. Denk maar aan het verhaal van de storm op het meer. De discipelen, ervaren vissers, raken in paniek wanneer een heftige storm opsteekt. Het enorme natuurgeweld verlamt hen. Zo kan water staan voor dat wat ons bedreigt. Het water kan ons tot aan de lippen staan, het kan ons kopje onder doen gaan. Soms worden we in ons leven in het diepe gegooid en stormt het op de levenszee. Water, de moeiten van het leven: we moeten er dwars doorheen. Hoe zwaar en angstig is dat!
Een visserman
Het evangelie verhaalt van een visser van mensen, die het water bedwingt. Hij loopt over het woeste water heen naar zijn vrienden. Hij vist mensen uit het water op. In zijn doop en in zijn dood gaat hij kopje onder, en staat weer op. Die visser van mensen maakt zijn leerlingen ook tot vissers van mensen. Zij vissen mensen die ternauwernood het hoofd boven water kunnen houden, op, en trekken hen op het droge. Dit inspireert ons om vissers te zijn en onze medemens in nood de hand te reiken. Die visser van mensen laat in zijn leven ook iets zien van een wonderlijke wereld. Een wereld die je je niet voor kunt stellen wanneer je alleen naar de donkere, grijze golven om je heen kijkt. Een wereld die zich onder de oppervlakte bevindt. Deze visserman toont ons, soms dichterbij dan wij denken, een wereld vol leven en kleur.
Tanja Viveen-Molenaar is geestelijk verzorger bij Vivium Zorggroep, verhalenverteller en redactielid van Open Deur.
Tip: verrassend leuke gesprekssuggesties
Dit artikel is een introductie op het themanummer van Open Deur over VIS. Bij deze editie zijn ook gespreksvragen beschikbaar die verrassend leuk zijn om – voor de variatie – te bespreken met een Bijbelstudiegroep of leeskring.
