Handreiking: laat je inspireren door Taizé

Veronica Scheffers vertelt waarom ze wordt geraakt door het samenzijn en de liederen van Taizé. Herademing-redacteur Marianne Sommers verbindt een praktische handreiking aan wat Scheffers aanroert. Of je nu thuis blijft of vakantieplannen hebt voor komende zomer: denk eens aan Taizé!

Veronica Scheffers (82) woont in Boxmeer en is een van de initiatiefnemers van de Taizé-bijeenkomsten aldaar. Wat is Taizé en wat inspireert haar daar? En hoe zouden wij zelf geraakt kunnen worden? Scheffers vertelt erover.

‘Taizé is een plaatsje in de Franse Bourgogne. Frère Roger, van Zwitsersen protestantsen huize, heeft er kort na de Tweede Wereldoorlog een oecumenisch klooster gesticht. Het is een broedergemeenschap met als doel: verzoening. Het moest een gemeenschap van vrede worden en al gauw werd het een retraitecentrum voor jongeren. Tegenwoordig is er ook een zusterhuis op het terrein. Vanaf het begin was het publiek gemengd. Elk jaar komen tienduizenden jongeren op bezoek vanuit heel Europa en tegenwoordig ook veelal uit Oost Europa. Ze komen met bussen en verblijven er een hele week. Ze volgen een programma, en gaan in gesprek met elkaar, vooral over vrede en geloof.

Elke week is ‘Goede Week’ in Taizé

Het dagprogramma is strak gestructureerd en het weekprogramma volgt de week voor Pasen. Elke vrijdag is Goede Vrijdag met de aanbidding van het Kruis, zaterdag is de Stille zaterdagviering en zondag de verrijzenis. Elke week is dus de “Goede Week”. ‘s Morgens is er een soort college en daarna krijg je vragen ter overweging. ’s Middags is er een gespreksgroep en drie keer per dag een viering.’

Klapstoeltje

‘Ik denk dat de jongeren diepgang zoeken. Het is een mooie omgeving om bij jezelf te komen. De aantrekking zit misschien ook in de liederen; daarin zit een toon die je raakt. De muziek en de teksten zijn hoopgevend. “Hoop” is iets waarover je als tiener aan het worstelen bent, denk ik. Het is de leeftijd van verzet en branie, maar ondertussen heb je ook wel essentiële vragen over geloven, een levensdoel, een opleiding, een richting. Je bent op zoek naar je eigen identiteit.

De muziek en de teksten zijn hoopgevend

Jongeren tot en met 35 jaar en de ouderen zitten in aparte groepen. In Taizé houden ze dat gescheiden omdat ze willen dat de jongeren onderling contact hebben. Oud en jong zijn wel samen in de kerk. De jongeren zitten allemaal op de grond en de ouderen op stoelen of een tribune. Ik neem mijn eigen klapstoeltje mee en ga tussen de grondzitters zitten, aan de zijkant tegen een muur. Ik wil graag bij de jongeren in de buurt zijn; dat vind ik gewoon mooi om te zien. Soms zijn ze ook aan het giebelen en zitten ze te wachten totdat het afgelopen is. Ze zijn niet allemaal zo heilig. Ik vind het wel bijzonder.’

Mensenkind

‘Lang geleden ben ik in Taizé terechtgekomen, via de dirigente van het koor waarop ik zat. Zij had echt iets met Taizé. Nu kom ik er ieder jaar. Ik reis met mijn kampeerbus door Frankrijk en dan ga ik langs Taizé. Ik bezoek het dan overdag en maak ’s middags de viering mee. Dan heb ik weer iets van de essentie van het leven geproefd.

Wat maakt me blij of gelukkig of rustig?

Het aangeleerde “ik”, dat hele denkbeeld van een opgeklopte “bel” die zich wil manifesteren – dat moet steeds weer doorgeprikt worden. Je ontdekt dat je je leven lang vaak beroerd hebt gevoeld omdat je niet gezien werd. Maar waarom moest ik gezien worden? Omdat ik vaak niét gezien werd. Ik ben niet vanzelfsprekend een mensenkind. Ik moest dat bevechten. Als je dat inziet, is dat bevrijdend. Dan kun je daarmee ophouden, omdat dat niet meer zo hoeft. Dat is een keerpunt: niet langer kwaad zijn dat je gepasseerd wordt, dat je niet gezien wordt. Je kunt ook zeggen: “Hoe is het nu? Wat maakt me blij of gelukkig of rustig?” Jezelf schuldig voelen is zinloos. In de stilte kun je dit doorvoelen en overwegen wat je ermee kunt doen.’

Stilte

‘Ik ben in Boxmeer begonnen met Taizé-bijeenkomsten omdat ik geraakt word door de muziek van Taizé. En dat terwijl ik zelf helemaal niet christelijk gelovig ben. Ik neem wel aan dat Christus bestaan heeft en dat hij een zuiver mens was, maar dat is het dan wel. Ik ben meer boeddhistisch dan christelijk. Ik doe aan zenboeddhisme. Zen is de stilte ingaan, naar de essentie van jouw bestaan of van je leven. Dat ontdek je, als het meezit, in die stilte. Er borrelt dan vanzelf op dat je kwaad bent of dat je je gepasseerd voelt. Je gaat dat bevragen, want je wil iets weten, je wil inzicht krijgen. Daar heb ik wat aan, omdat ik altijd maar doorrace en ook niet altijd gelukkig ben. Ik wil dat onderzoeken en de muziek van Taizé helpt me daarbij. Die is een beetje deemoedig, met veel mineurklanken, die een enigszins droevig gevoel oproepen. Ze zijn eenvoudig, worden minstens tien keer herhaald. Zo slijt het in. De teksten zijn daaraan ondergeschikt. Soms zingen mensen teksten mee waarvan ze niet eens weten in welke taal ze zijn, al staan er wel vertalingen onder. Dan heeft het zingen meer iets weg van een soort “meditatief aanwezig zijn”.

Ik ben meer boeddhistisch dan christelijk

Ik ben niet de enige die door die muziek geraakt word. Inmiddels is hier in Boxmeer een aardig handjevol mensen, in Venray en in Cuijk schijnen er vieringen te zijn en op veel plekken in Nederland.’

Handreiking: wat kun je doen?

Vraag je af: wat herken je van je eigen ervaringen bij Veronica?

Luister naar het lied: da Pacem (link). Vraag je af wat je aanspreekt in dit lied. Heb jij zelf vrede nodig? Wordt het een gebed omdat er veel ruzie is op je werk? Of omdat je begaan bent met de oorlogen in de wereld? Waar haal jij hoop uit?

Luister naar Bleibet hier und wachet mit mir. Dit is een canon die steeds wordt herhaald. Laat het klinken totdat het in jezelf als het ware innerlijke ruimte schept. Neem dan die beweging, die ruimte, mee in je maatschappelijke bestaan. Laat het een ruimte van vertrouwen worden.

Bezoek zelf Taizé. Het is zo’n zeven uur rijden. Iedereen is welkom, maar als je wilt blijven logeren moet je je aanmelden. Of kijk of er een viering bij jou in de buurt is.

Volg de bijbellezingen van Taizé. Elke dag staan ze op hun website, ook in het Nederlands.