Samen leven en geloven met mensen met een verstandelijke beperking

Voor dit themanummer heeft de redactie van Ouderlingenblad twee ‘gastredacteuren’ aangezocht: André Mulder en Thijs Tromp, beiden werkzaam aan de PThU. In deze inleiding delen zij de opzet van dit nummer.

Het catecheseteam van een kerkelijke gemeente bereidt een nieuwe seizoen voor. De vraag ligt op tafel of er weer een groep voor belijdeniscatechisanten kan worden gestart. Er blijken vier mogelijke kandidaten te zijn. Tessa, één van de leiders die de belijdeniscatechese verzorgt, vertelt in de vergadering dat haar jongere broer Sven (28), die een matig tot lichte verstandelijke beperking heeft, aan haar heeft gevraagd of hij ook met deze groep mee kan doen.

Hij gaat iedere zondag mee naar de kerkdienst en helpt de koster met klusjes. Hij voelt zich thuis in de gemeente. Hij kijkt uit naar de dienst, en het koffiedrinken na afloop met elkaar is voor hem een hoogtepunt. Veel mensen spreken hem aan en maken een praatje of een grapje.

De wens van Sven, verpakt in de vraag van Tessa, leidt tot een discussie in het catecheseteam over wat belijdenis doen nu eigenlijk precies is en welke voorwaarden daar bij horen. Het is niet meer zo dat in deze gemeente de nadruk op de geloofsleer ligt.

Alleen ouderen weten nog dat ze vroeger de Heidelbergse Catechismus uit het hoofd moesten leren.

Maar iemand uit het team brengt toch vragenderwijs naar voren dat je, als je belijdenis doet, toch wel iets moet begrijpen van het geloof, van God, van het werk van Jezus en van de Bijbel. Kan Sven dat wel?

Begrijpt hij wel wat avondmaal vieren inhoudt?

Een ander teamlid vindt deze vragen eigenlijk ongepast. Hij citeert een tekst uit Lucas 18: ‘Maar Jezus riep de kinderen bij zich en zei: “Laat ze bij me komen, houd ze niet tegen, want het koninkrijk van God behoort toe aan wie is zoals zij.”’ Tessa zegt dat ze beide standpunten wel begrijpt. Ze voegt eraan toe dat Sven geen kind meer is, maar een volwassen man, die de dingen op zijn eigen manier begrijpt, maar niet per se op een kinderlijke manier. Zou het niet beter zijn voor Sven een apart traject te volgen? Het catecheseteam komt er niet uit en ze besluiten om de predikant in een extra bijeenkomst uit te nodigen om hier samen over door te praten.

Dit voorbeeld laat zien dat het voor een geloofsgemeenschap geen overbodige luxe is om na te denken over de plaats die mensen met een (verstandelijke) beperking in de gemeenschap innemen. Welke plek nemen zij in? Hoe kunnen pastoraat, liturgie, diaconie en gemeenteopbouw bijdragen aan ervaringen van inclusie, van erbij horen? Dit nummer nodigt uit om opnieuw over deze vragen na te denken.

Inhoud van dit nummer

André Mulder opent dit nummer met de Bijbel. Hij laat zien wat er gebeurt als je bijbelteksten probeert te lezen door de bril van de ervaringen van mensen met een beperking. Het beeld is niet eenduidig: er zijn meerdere, soms tegengestelde lijnen in het geloofsverhaal van God en mensen.

Hij kijkt uit naar de dienst, en het koffiedrinken na afloop is voor hem een hoogtepunt

Thijs Tromp doet verslag van een indringend gesprek met Elisabeth van Windt die haar zoon Tobias verloor aan de dood toen hij 16 jaar was. Hoewel Elisabeth onderkent dat het leven met een ernstig gehandicapt kind niet eenvoudig is, sluit zij af met de woorden: ‘Tobias zijn leven was een kostbaar geschenk.’

Roelie Reiling presenteert een verslag over de Puttense Nederlandse Gereformeerde Kerk. Hun manier van omgang met zo’n tien mensen met een verstandelijke beperking laat zien hoe gastvrij of inclusief gemeentezijn vorm kan krijgen. Samen geloven blijkt maatwerk te zijn, maar als dat lukt, is het een bron van plezier en van wederzijdse verrijking.

Hanna Yoo schrijft over haar ervaringen als moeder van drie dochters, waarvan de oudste ernstig gehandicapt bleek te zijn. Ze deelt haar vreugde en pijn, haar teleurstelling en dankbaarheid.

Geestelijk Verzorger Wija van der Kaaden verhaalt van een bijzonder project tussen een zorginstelling, Bartiméus in Zeist, en de Tuindorpkerk in Utrecht. Wat gebeurt er als jongeren uit de kerk gaan optrekken met mensen met een visuele beperking? Wat betekent dat voor hun geloof en hun leven?

Het laatste artikel laat zien hoe André Mulder en Willemijn Koivunen proberen door onderzoek de situatie van mensen met een verstandelijke beperking te begrijpen en te verbeteren.

Tips

Verspreid door dit nummer vindt u tips die je op weg helpen om vernieuwing in de geloofsgemeenschap op gang te brengen. Tips zijn er om te gebruiken: doe er uw voordeel mee, want iedereen vaart wel bij een gemeenschap waarin alle mensen in hun eigenheid en anders-zijn met elkaar leven en geloven.