God staat klaar voor zijn volk. Met uitgestoken handen. Hij antwoordt zelfs hun die niet vragen. Dit spel van aantrekken en afstoten is de ondertoon in de perikopen van deze zondag. In de grondtekst van de Jesajalezing gaat Gods reactie zelfs vooraf aan de afwijzende houding van zijn volk.

Francine Klagsbrun schreef: ‘Ik zie in deze (…) vrouwen nog steeds wat ik als kind in hen zag: Ruths passiviteit, Naomi’s goedheid die de vorm aanneemt van leiding en controle over Ruth. Ruth dient Naomi graag, vrijwillig, ruimhartig, maar niettemin dient. Naomi domineert Ruth met zorg, diepe liefde, en een oog op Ruths interesses, maar niettemin domineert.’

Het feest van de Drie-eenheid roept vragen op. Hoe kun je drie Personen hebben en toch één God? Wie is nog geïnteresseerd in theologische speculaties of heilshistorische beschouwingen? Misschien moeten we wel een ander spoor inslaan. Zoals de geloofsbelijdenis van Athanasius (wie kent die nog?) eigenlijk pure poëzie is, zo kunnen we ook de teksten van vandaag lezen als poëzie. Wijsheid en woord, geest en licht: het zijn manieren om te spreken over hoe wij ons kunnen verhouden tot de Eeuwige.

Wat met Pasen gezaaid is, wordt met Pinksteren geoogst. Pinksteren is in het jodendom immers een oogstfeest: het Wekenfeest. Na het ‘opstaan’ (Hebr.: qum, Ruth 1,6) van Naomi in Moab, gloort er nieuwe hoop in Betlehem (Ruth 2). Daar is de gersteoogst net begonnen (1,22). Op de achtergrond spelen beloften uit de Tora. Vijfmaal klinkt de naam van de Eeuwige (Hebr.: jhwh, 2,4.4.12.12.20). Driemaal klinken de woorden ‘gunst, genade’ (Hebr.: chen, 2,2.10.13) en ‘aankleven’ (Hebr.: dabaq, 2,8.21.23).

Getuigen zullen ze zijn, de apostelen, wereldwijd. Eerst in Jeruzalem, in het hart van Israël, in Judea en Samaria, en ten slotte in één moeite door tot aan het uiterste der aarde, schrijft Lucas in Handelingen 1,8. Dat lijkt een angstig ambitieuze onderneming, maar het is in lijn met wat de profeten in hun meest royale visioenen voor ogen hadden: Israël tot zegen voor alle volkeren.

Het boek Ruth oogt idyllisch en romantisch, als een liefdesnovelle tegen een pastorale achtergrond. Er staat echter heel wat meer op het spel. Het verhaal over trouw die leven mogelijk maakt, speelt zich af in de spanningsboog tussen de rechters (Ruth 1,1) en het koningschap van David (Ruth 4,22).

Op de twee laatste zondagen in de Paastijd is nog iets van het liturgische spel herkenbaar dat de kerk ons heeft aangereikt in het aloude hoor-, lees- en overwegingsschema, ook wel lectionarium genoemd. Teksten uit het Johannesevangelie brengen ons terug naar de situatie van voor Pasen. We horen ze achterstevoren, alsof Pasen nog moet geschieden. We worden teruggeplaatst in de tijd. Doel: ons geheugen opfrissen. ‘Weet je nog…? Zie, Ik heb het jullie gezegd!’

‘Hij is gaan hemelen’ is een uitdrukking die we gebruiken als iemand sterft. Maar het interessante is dat de mensen die in de Bijbel ‘gaan hemelen’ juist heel levend zijn. Twee lezingen voor deze zondag staan daar op eigen wijze bij stil.

Over enkele dagen vieren we Hemelvaart, het begin van de tijd waarin Jezus niet meer fysiek en zichtbaar bij zijn volgelingen verblijft. De vraag van Judas die aan de evangelielezing voorafgaat, verwijst naar deze tijd: ‘Hoe komt het dat U zich aan ons zult tonen, maar niet aan de wereld?’ (Joh. 14,22). Het antwoord: de liefde voor Jezus overwint de fysieke afstand. Deze liefde zorgt ervoor dat de Vader en de Zoon bij de gelovige wonen. Het hemelse Jeruzalem is voor hem niet meer toekomstig en de woorden van Jezus geen verleden.