Aan de slag met inwijding van jezelf, van jonge generaties en van nieuwkomers

Het vorige nummer van ons blad ging over ‘Inwijding’, over hoe jongeren en nieuwkomers kennismaken met kerk en geloof en zich een plekje veroveren in de gemeente. Dit ‘Aan de slag’ zet ons aan het werk met dat thema, in de kerkenraad bijvoorbeeld of op kringavonden. Hoe zou die inwijding bij óns kunnen gebeuren…?

Ieder nummer van Ouderlingenblad is natuurlijk waardevol, maar het oktobernummer van 2025 over inwijding is er absoluut één om mee aan de slag te gaan! Hoe raken nieuwkomers bekend met kerk en geloof? Langs welke route gaan zij zich deel voelen van de gemeenschap? Wezenlijke vragen waarop in de artikelen inhoudelijk én praktisch antwoord gegeven wordt.

In deze ‘Aan de slag’ vind je een aantal gespreksthema’s en -vragen waarmee je als kerkenraad, op een gemeenteavond of in de commissie ‘Vorming en Toerusting’ aan het werk kunt. Ze helpen je om te zorgen dat de gemeente een vruchtbare omgeving is voor kinderen, jongeren en volwassenen, die in de kerk opgroeien én voor nieuwkomers om te wortelen en vrucht te dragen.

Inwijding gaat om leren wat het christelijk geloof inhoudt, ingebed worden in een gemeenschap en vertrouwd raken met de waarden en betekenisvolle gewoonten die hierbij horen. Al deze verschillende dimensies maken van leren geloven een complex geheel. Het is niet maakbaar en vaak een rommelig proces. Tegelijkertijd reiken de Bijbel en de traditie genoeg handvatten aan om (jonge) mensen hierbij te begeleiden.

Op de één of andere manier zijn we in de kerk veel van deze handvatten kwijtgeraakt en lijken we soms te zijn vergeten dat leren geloven niet vanzelf gaat. Misschien wel omdat we als kerkmensen zelf vaak ook niet meer zo goed weten wat het christelijk geloof nu is en waarom bepaalde gewoonten en waarden nodig zijn. Dat is begrijpelijk: als je aan een vis vraagt wat het water voor hem betekent en hoe hij heeft geleerd om te leven als een vis, zal hij je waarschijnlijk glazig aankijken. Toch is het goed om juist bij jezelf te beginnen als het om inwijding gaat.

Vraag de vis wat water voor hem betekent en hoe hij heeft geleerd een vis te zijn… hij zal je glazig aankijken

Aan de slag!

Juist in een tijd, waarin inhoud en gewoonten niet meer vanzelfsprekend zijn, is het dus belangrijk om met elkaar na te denken over wat en hoe we geloven. Gelukkig is er de afgelopen jaren veel aandacht gekomen voor het geloofsgesprek in de kerk. Op de website www.theologie.nl en in het juli/augustusnummer van Ouderlingenblad 2022 vind je hiervoor praktische tips. Zo’n geloofsgesprek kan een goede aanleiding zijn om samen helder te maken wát je als kerk gelooft en hoe dit concreet gestalte krijgt in het leven van de gemeenteleden.

Geloofsgesprek

Een geloofsgesprek voer je niet ‘even’, net zo min als een gesprek over de kern van kerk-zijn. Neem als kerkenraad of commissie Vorming & Toerusting daarom eens ruim de tijd om met elkaar te spreken over deze thema’s.

Spreek eerst in tweetallen over de volgende vragen:

• Van wie en/of door welke bronnen heb jij leren geloven? Welke personen, boeken, Bijbelteksten of liederen waren voor jou leraren op je geloofsweg?
• Stel dat een jongere of een nieuwkomer in jouw kerk vraagt wat de kern is van het christelijk geloof? En welke gewoonten bij een christelijk leven horen? Wat zou jij dan antwoorden?

Deel de antwoorden met elkaar en bespreek vervolgens als groep wat je in elkaar herkent of wat juist niet. Hoe merkt een buitenstaander of een kind/jongere wat het christelijk geloof betekent in jullie kerk en wat voor leven daarbij hoort?

Gebruik de artikelen ‘Leerlingen gevraagd’ door Nynke Dijkstra-Algra en ‘De gemeente als oefenterrein’ van Sake Stoppels als achtergrond voor de bespreking van deze vragen.

Twee doelgroepen

In het nummer van Ouderlingenblad kwamen twee verschillende doelgroepen aan bod als het om inwijding gaat: kinderen en jongeren die opgroeien binnen de gemeente én nieuwkomers. Natuurlijk valt over beide groepen, los van elkaar of samen, meer te zeggen.

Kinderen en jongeren begeleiden: allereerst door ze ‘gewoon’ mee te laten doen

Inwijding van jonge generaties

Wat een voorrecht als je kinderen en jongeren in de kerk hebt, die je mag begeleiden in het leren geloven! Zoals in het artikel van Corina Nagel naar voren kwam, gebeurt dit zeker niet alleen bij de catechese, maar in eerste instantie door kinderen en jongeren ‘gewoon’ mee te laten doen. Zo worden ze ingewijd in de liturgie en andere christelijke rituelen.

Gebruik het artikel ‘Kinderen inwijden in de liturgie van de kerkdienst’ van Corina Nagel en het artikel ‘Hoe werd iemand christen in de eerste eeuwen van de kerk?’ van Riemer Roukema als achtergrondartikelen voor de bespreking van de volgende vragen.

Bespreek met elkaar:

Corina Nagel beschrijft de liturgie als een spel van meedoen, zoeken en vinden.

• In hoeverre kunnen kinderen en tieners in jouw gemeente meedoen?
• Krijgen ze de ruimte om hun vragen te stellen en wellicht om bepaalde vormen anders in te vullen?
• Zijn er momenten of plekken waar mensen uit verschillende generaties kunnen delen wat ze mooi en moeilijk vinden aan de liturgie?

Hoe zou je een nieuwkomer, die nieuwsgierig bij jou aanklopt, antwoorden?

Catechese is een kerntaak van de kerk, maar door allerlei omstandigheden vindt dit in veel gemeenten niet of op kleine schaal plaats. Hoe kun je kennis en inhoud van het christelijk geloof en de kerk toch gestructureerd doorgeven?

• Wordt er in jouw gemeente catechese gegeven? Zo ja, hoe ziet die catechese eruit?
• Wordt er geen catechese gegeven, wat zouden dán manieren zijn om dat onderwijs vorm te geven?
• Lees het artikel van Riemer Roukema en bespreek met elkaar: wat wil jouw gemeente dat catechisanten weten, kennen en begrijpen?

Maak een lijst van sterke punten van de gemeente en een lijst met wat ontbreekt als het om inwijding van kinderen en jongeren gaat.

Bespreek deze lijst eens met ouders, met oudere kinderen of tieners en maak een concrete lijst met acties om aan te gaan werken.

Inwijding van nieuwkomers

Het kan zomaar gebeuren. Iemand zonder kerkelijke achtergrond klopt nieuwsgierig en met een verlangen aan bij jouw gemeente. Hoe kun je goed reageren? En zijn er plekken in je gemeente waar deze nieuwkomers kunnen leren door gewoon mee te doen én kennis te vergaren?

Lees de artikelen ‘Twintigers en dertigers’ van Roelof de Wit en ‘Inwijding in een ontoegankelijk mysterie’ van Nelleke Plomp-Rodenburg als achtergrondinformatie.

Bespreek met elkaar:

• Herkennen jullie je in de leefwereld van jongvolwassenen, zoals Roelof de Wit die beschrijft? Zouden deze zoekers in jouw gemeente antwoord op hun levensvragen en een gemeenschap kunnen vinden?
• Wat zou je kunnen doen of waarin zou je je als gemeente kunnen oefenen om aansluiting te vinden bij nieuwkomers én hun een helder antwoord te geven?