Aan de slag met ‘Waarom ik blijf…’

Het laatste nummer van Ouderlingenblad ging over de vraag ‘Waarom ik blijf’. Verschillende leden van de redactie hebben daar hun persoonlijke verhaal gedeeld. Het is een mooi thema om verder over door te spreken in de gemeente. In dit artikel daarvoor een voorzet.

Waarom ben je bij de kerk? Hoe ben je erbij gekomen? Maar ook: hoe ben je erbij gebleven? Dat laatste spreekt niet vanzelf, zo merken we telkens weer.

Heel wat mensen die bij de kerk waren, zijn in de loop van de tijd vertrokken. Om verschillende redenen afgehaakt. Daar is vaak aandacht voor, en dat is goed. Het kan je helpen om helder te krijgen waar de schoen wringt. Maar het is ook goed om aandacht te hebben voor hen die gebleven zijn.

Dat is niet minder een keuze. Het voelt vaak wel scheef: hoeveel aandacht er is voor hen die vertrokken zijn, tegenover de geringe aandacht voor die er al die tijd al trouw waren. Juist dat gesprek kan ook van grote betekenis zijn. Een open en eerlijk gesprek, waarin ruimte is voor allerlei soorten gevoelens rondom kerk-zijn. Het is moeilijk met zekerheid te zeggen, maar er zijn zeker situaties denkbaar waarin meer openheid mensen bij de kerk en het geloof hadden kunnen houden.

Geen krampachtige poging het tij te keren, maar een open vraag

Open vraag

Achtergrond van het themanummer is de vraag die Jezus aan zijn volgelingen stelt: ‘ Willen jullie soms ook weggaan?’ (Johannes 6:67) Hij vraagt dit in reactie op het feit dat veel mensen afhaakten. Aanvankelijk waren ze enthousiast, maar hun enthousiasme was bekoeld. Zozeer, dat ze vertrokken.

En dan stelt Jezus deze vraag: Willen jullie soms ook weggaan? Het is een vraag met ruimte in zich. Geen krampachtige poging het tij te keren, maar een open vraag. Recht op de man af. Het is een uitnodiging om rekenschap te geven van de hoop die je hebt. Een uitnodiging die ook nu nog relevant is om over na te denken en met elkaar over door te spreken. Een mooie manier om elkaar te vertellen wat het geloof en de kerk voor je betekenen, hoe je het ervaart en hoe het je leven kleurt.

Ruimte voor bezinning

In de kerk kunnen we vaak heel druk zijn met het regelen en organiseren van allerlei activiteiten. Daar is niets mis mee: de dingen gaan nu eenmaal niet vanzelf. Wel is er het risico dat er daardoor weinig ruimte is voor persoonlijke gesprekken. Zeker in de kerkenraad is dat vaak het geval. Het is ook wel een klacht die je regelmatig hoort: dat er (te) weinig aandacht is voor het geloof en onze persoonlijke ervaringen daarbij. Juist in gesprekken van hart tot hart kom je dichter bij elkaar. Horen dat een ander met dezelfde vragen kampt, werkt sterk verbindend. Het is daarom goed om als kerkenraad regelmatig momenten te organiseren om hier met elkaar over door te praten. Dat kan een jaarlijkse bezinningsdag zijn, maar bijvoorbeeld ook de gewoonte om een vergadermoment af en toe te reserveren voor het onderlinge (geloofs)gesprek. Allereerst geef ik hier een aantal aanwijzingen voor een bezinningsmoment met de kerkenraad. Verderop beschrijf ik andere verwerkingsmogelijkheden: voor een (bijbel)kring, groothuisbezoek of om persoonlijk mee aan de slag te gaan. De verwerkingsmogelijkheden kunnen ook omgewisseld of gecombineerd worden.

Hoe vaak komt het voor dat we onze geloofsweg delen met anderen?

Bezinningsmoment met de kerkenaard

Kondig van tevoren aan wat de bedoeling en opzet is. Vraag iedereen een stuk te schrijven over de vraag ‘waarom ik blijf’. Spreek daarbij af om hoeveel woorden het gaat (bv. 500 woorden = ongeveer 1 A4). Als hulpmiddel kunnen de volgende vragen worden meegegeven:

• Hoe ben je bij de kerk gekomen?
• Heb je er wel eens over gedacht om de kerk te verlaten?
• Herken je het, dat blijven bij de kerk ook een keuze is?
• Noem drie zaken die je helpen om te blijven.

Het gesprek tijdens het bezinningsmoment is afhankelijk van de grootte van de groep. Als de groep niet te groot is, is het mooi om iedereen in één kring te houden, zodat je elkaars verhalen hoort. Hoe vaak komt het voor, dat we onze geloofsweg delen met anderen? Bij een grote groep wordt dat lastiger en is het aan te bevelen om de groep te splitsen. Belangrijk is het om iedereen aan het woord te laten. Tijdens vergaderingen zijn er altijd leden die veel aan het woord zijn, terwijl anderen weinig inbreng hebben. Hier is er ruimte en aandacht voor ieders inbreng. Het gaat er niet om dat op elke bijdrage gereageerd wordt. Het is vooral luisteren naar elkaar, en zo ontvangen. Afhankelijk van de groepsgrootte kun je wel aangeven wat je raakt in de bijdrage van de ander. Wees er alert op dat er geen discussie ontstaat; het is een oefening in luisteren. Aan het eind kun je kijken of er elementen zijn die vaak genoemd worden. Blijkbaar zit daar een aspect dat samenbindend werkt.

Bijbelkring

Ook met een bijbelkring kun je aan de slag gaan met het thema. De gedachte is dat de kringleden elkaar al redelijk goed kennen. Sommige kringen trekken al jarenlang met elkaar op. Dan is er een grote mate van vertrouwdheid ontstaan. De vraag ‘waarom ik blijf’ is een vraag waar we het niet zo vaak over hebben. Terwijl het wel heel mooie gesprekken kan opleveren. Lees met elkaar het bijbelgedeelte, Johannes 6, bijvoorbeeld vanaf vers 52. Het is mooi om verschillende vertalingen naast elkaar te leggen, zoals de NBV21, de Naardense Bijbel, Herziene Statenvertaling en Bijbel in gewone taal.

Spreek met elkaar hierover door, aan de hand van de volgende vragen:

• Wat raakt je in dit gedeelte?
• Begrijp je dat er mensen zijn die afhaken?
• Hoe komt de vraag van Jezus op je over?
• Wat vind je van de woorden die Petrus in reactie daarop zegt?
• Wat zou je zelf gezegd hebben? Wellicht levert het gesprek genoeg op om meerdere avonden te vullen.

Groothuisbezoek

De avonden van groothuisbezoek waar ik bij betrokken ben geweest (als organisator en deelnemer) lieten een mooie mix zien van betrokken gemeenteleden en leden die meer op afstand stonden. Juist dan is het ook waardevol om met elkaar te spreken over de vraag ‘waarom ik blijf’. Laat er daarbij ook ruimte zijn voor moeiten die mensen met de kerk hebben. Het hardop kunnen uitspreken kan al veel met hen doen.

Opzet voor een avond:

• Welkom
• Introductie van het thema en uitleg over het doel van de avond
• Korte voorstelronde
• Gesprek over ‘waarom ik blijf’

Ik heb een aantal treffende uitspraken uit het themanummer gekozen, waar je met elkaar over door kunt spreken. Kies er met elkaar een paar uit en laat mensen erop reageren. Zorg daarbij dat iedereen aan het woord komt.

• De gemeente kun je zien als een familie: je kiest elkaar niet uit, maar je bent aan elkaar gegeven.
• Het is mooi dat er in de kerk verscheidenheid is in afkomst, opleiding, sociaal milieu, etniciteit, geslacht en leeftijd.
• Als ik zelf geen Godservaringen heb, dan klamp ik mij vast aan het geloof van anderen.
• Om gemeente van Christus te zijn heb je geen gebouw nodig, of een orgel (of juist een band), of veel jeugd, of wat er ook maar op het wensenlijstje staat. Om gemeente van Christus te zijn heb je mensen nodig die met jou het leven en het geloof delen.
• Als de kerk een bedrijf was, gerund door mensen, was ik waarschijnlijk al lang weggegaan.
• Als ik door omstandigheden een keer niet naar de kerk kan, is mijn zondag niet compleet.
• Als bepaalde dingen mij minder aanspreken, speelt er nog zoiets als trouw-zijn.
• Het is lang niet altijd relaxed in de kerk: het samen gemeente-zijn is soms best een opgave.
• Geloven en naar de kerk gaan zijn eigenlijk geen keuze, maar veel meer een gave, een geschenk.
• Word in de kerk als een zonnebloem! Een zonnebloem draait haar bloem naar de zon toe om zo veel mogelijk zonlicht op te vangen. Draai je in de kerk naar Gods woord, om zo veel mogelijk gevoed te worden. En de regen van boven is Gods genade die over je heen komt.
• De ervaringen die ik als kind had en die mij raakten, gaan mijn leven lang met mij mee: aan dié God kon en wilde ik me toevertrouwen.

-Sluit af met een passend lied.

In mijn eentje zou ik het geloof niet volhouden

Persoonlijk

Dit themanummer leent zich er ook voor om voor jezelf eens na te gaan waarom je bij de kerk blijft. Je kunt daarbij gebruik maken van de verschillende werkvormen die hierboven beschreven zijn. Schrijf het eens voor jezelf op: al schrijvend zul je waarschijnlijk van het een op het ander komen. Mooi om dit ook met een vriend of vriendin te delen.

Gemeenschap

Tot slot. Wat opvalt is dat in alle artikelen in het themanummer gesproken wordt over het belang van een gemeenschap: te weten ergens bij te horen. Iedereen erkent: in mijn eentje zou ik het geloof niet volhouden, daar heb ik al die andere stemmen en inzichten voor nodig. Juist in onze individueel ingestelde tijd is dat van grote betekenis. Laten we investeren in een gemeenschap, die open en aanstekelijk is. Hopelijk kan dit artikel daar een bijdrage aan leveren.