Preekschets bij Jesaja 65:17-25 – 3e zondag van Advent
Schriftlezingen: Jesaja 65: 17-25, Psalmen 126, 1 Tessalonicenzen 5,12-24, Johannes 3,22-30
Het eigene van de zondag
De derde Adventszondag wordt Gaudete genoemd, Wees blij. Dat is ontleend aan Filippenzen 4: 4-5, de introïtusantifoon. Deze zondag is een moment om de duisternis wat extra te laten oplichten. De liturgische kleur paars licht vandaag even op naar roze. Voor de Jesajalezing van deze zondag bladeren we even vooruit naar 65:17-25: ‘Er zal alleen maar blijdschap zijn en groot gejuich om wat ik schep’ (vers 18).
Aanwijzingen voor de liturgie
De klassieke openingspsalm – introïtus – voor de eerste zondag van Advent is Psalmen 85: 2,5,10,12. De tekst van de antifoon is ontleend aan Filippenzen 4: 4-5. In de berijmde versie worden de coupletten 1 en 2 gezongen. Dat kan gecombineerd worden met de antifoon bij de berijmde versie in (Nieuwe) Liedboek voor de kerken 2013, 432c.
Liedsuggesties
-
Met het accent op psalmen 85 vers 7 ´Breng ons weer tot leven, dan zullen wij ons in u verheugen´ kan (Nieuw) Liedboek voor de kerken 2013, 85a (‘Nu mag het land onder uw glimlach liggen’) klinken. Als zingen niet kan, dan kan dit heel mooi in beurtspraak: een (goede!) voorlezer voor de verzen en de kerkgangers samen het refrein.
-
(Nieuw) Liedboek voor de kerken 2013, 176 ‘Om Sions wil zwijg ik niet stil’
-
(Nieuw) Liedboek voor de kerken 2013, 766 ‘Ik zag een nieuwe hemel zich verheffen’
-
(Nieuw) Liedboek voor de kerken 2013, 772 ‘Jesaja heeft eeuwen geleden voorzien’
-
Gereformeerd Kerkboek 2017, 157 ‘Eens zal er vrede’
Aanwijzingen voor exegese en prediking
Jesaja 65: 17-25 brengt het goede nieuws in schitterende glans. We hebben hier opnieuw een profetie die aansluit bij die van Jesaja 2: 1-5. Wie in de preek Jesaja 65 wil laten stralen doet er goed aan het eerder bepreekte uit Jesaja 2 nog eens op te slaan en deze beide teksten naast elkaar te leggen. Wat valt op?
Er zijn opmerkelijke overeenkomsten. Zoals we Jesaja 2: 1-5 in de context van Jesaja 1 lazen, zo laat ook Jesaja 65 zich verstaan als een woord op zijn tijd. Daarbij kunnen we in het midden laten of de profetie tijdens of na de ballingschap gesproken is en of er sprake is van een latere bewerking. De manier waarop de profeet de glansrijke toekomst verwoordt is duidelijk in contrast tot het uitzichtloze heden (vers 17b). De uitbundige vreugde staat tegenover het geween en geweeklaag (vers 18,19), gezondheid en lang leven (vers 20) tegenover de erbarmelijke omstandigheden waarin kinderen en volwassenen jong sterven. Ieder onderdeel van de profetie heeft zijn keerzijde in de omstandigheden ten tijde van de profetie. En dan maakt het niet eens zoveel verschil of dat nu vroeg in de ballingschap was of juist na de ballingschap. Opvallend is dat de uitbreiding die Micha 4: 4 geeft aan de profetie van Jesaja 2 ook hier terugkomt (65: 21-23).
Vers 17 belooft een radicale vernieuwing: een nieuw geschapen kosmos. Daar zitten twee kanten aan. Aan de ene kant mag je vertrouwen dat een wereld van volmaakt geluk echt mogelijk is. Aan de andere kant: pas als er een nieuwe wereld komt is het zo ver. Het volmaakte geluk wordt op eschatologische afstand geplaatst. (Dit raakt precies het roze van de derde adventszondag: volgende week zitten we nog steeds in het donker en niemand weet hoe lang het nog duurt voordat het volmaakte licht doorbreekt!)
Merk op hoe groot de vreugde is, bij het volk en bij God zelf.
Enkele aandachtspunten voor de preek
Het is een woord op z’n tijd. God geeft wat je in het lijden van nu mist (vgl. Romeinen 8: 18). Schets in de preek hoe dat in de dagen van Jesaja 65 goed nieuws was en breng ook in het lijden van vandaag goed nieuws.
Let op de sterke verticale dimensie. De profeet laat in alles Gods krachtige aanwezigheid zien. Het gaat over Jeruzalem, de stad waar God aanwezig is. Besteed in dit verband ook aandacht aan vers 24.
In dit adventsbericht komt de komende Christus niet ter sprake. Of toch? Vers 25b spreekt over een wereld zonder kwaad en onheil. Zo’n wereld kennen we nog niet. En als die er komt, passen ik en mijn hoorders dan in die wereld? Alleen de komst van Christus kan zo’n wereld brengen en zorgen dat er voor de zondaar plaats is.
Zie ook:
Preekschets Jesaja 2:1-5 – 1e zondag van Advent
Preekschets Jesaja 40:1-11 – 2e zondag van Advent
Preekschets Jesaja 49:1-6 – 4e zondag van Advent
Preekschets Jesaja 9:5,6 – Kerstnacht
Preekschets Jesaja 52:7-10 – Kerstdag
Preekschets Jesaja 56:8 – Zondag na Kerst
Preekschets Jesaja 59:21 – Oudjaar
Preekschets Jesaja 60: 1-6 – Zondag Epifanie
Deze tekst is afkomstig uit ‘Het beste nieuws. Adventsberichten. Handreiking voor Advent & Kerst & Epifanie’ van het Steunpunt Liturgie GKV.
De complete handreiking is daar te downloaden.
Verder is beschikbaar: een Bijbelleesrooster voor alledag (met afbeeldingen), een coronaproof Inspiratie- en ideeënboekje, Vespers voor Advent en Epifanie, en een eenvoudige liturgie rond het aansteken van de adventskaarsen. Wie het Bijbelleesrooster en de Vespers koopt, krijgt het Inspiratie- en ideeënboekje gratis meegestuurd. Zie www.steunpuntliturgie.gkv.nl.