Tijdens de Prideweek kwam er op 4 augustus 2022 een boek uit over de Bijbel en homoseksualiteit. In Schrift nu een tweeluik rond deze uitgave: een bespreking ervan door Schrift-redacteur Willien van Wieringen en een preek op basis van de opbrengsten van dit boek door Mark-Robin Hoogland C.P.

‘Mannelijkheid’ als onderwerp van genderkritisch bijbelwetenschappelijk onderzoek blijft een relatieve nieuwkomer, hoewel er in toenemende mate studie naar wordt gedaan. Een belangrijk thema daarbij zijn in de antieke wereld gangbare idealen van mannelijkheid (en vrouwelijkheid) en hoe vroegchristelijke teksten zich hiertoe verhouden.

In het tweede hoofdstuk van het boek Genesis wordt ons verhaald hoe vreugdevol de ontdekking van het gender was voor de mens. Het is ook een verhaal van voortschrijdend inzicht. Zelfs God lijkt pas gaandeweg te ontdekken wat goed is voor de mens. We zouden hieruit kunnen afleiden dat die ontdekkingstocht met dit verhaal nog niet is afgelopen.

Sta mij toe om ditmaal, een beetje flauw, te beginnen als ds. Gremdaat: ‘LGBTQIA+ – kent u die uitdrukking?’ Die vraag is niet zo vreemd, omdat iedere letter staat voor een heel woord. In het Engels uitgeschreven: Lesbian, Gay (in het Nederlands staat er een H voor homo), Bisexuel, Transgender, Intersex, Queer/Questioning, Asexual and more.

Wij kennen allemaal het scheppingsverhaal, toch? ‘God schiep Adam en Eva en zei: “Gaat heen en vermenigvuldigt u.”’ Een dergelijke versimpeling én verhaspeling van de Schrift zorgt tot op de dag van vandaag voor veel ellende, vooral voor hen die niet in ‘het plaatje’ passen.

De status van de Bijbel in hedendaags Afrika is complex en veelzijdig. Enerzijds is de Bijbel een boek dat geassocieerd wordt met de geschiedenis van Europees kolonialisme en christelijke missie.

In recente kruisigingstudies van de afgelopen jaren is er veel aandacht geweest voor de antieke praktijk van kruisiging. Er is ook aandacht gegeven aan antieke Joodse en christelijke percepties van kruisiging.^[Deze kruisigingstudies besteden geen aandacht aan kruisiging bezien vanuit een genderperspectief. Er zijn wel genderstudies die kruisiging bespreken, maar daar komt het vaak niet verder dan dat kruisiging schaamtevol was, of dat het onmannelijk is.^[Maar waarom precies?

Vragen over gender en geloof, die leidend zijn voor dit themanummer, gaan voor mij ten diepste om de vraag voor wie er plek is in het christendom. Wie telt er mee, op welke manier, en wie bepaalt dat? De metaforen van het huis en de hut helpen om na te denken over die vragen.

Deze ‘wetenschapsbijbel’ is een uitgave van de NBV21 aangevuld met 21 artikelen van ongeveer vier pagina’s over thema’s zoals ‘Adam, Eva en het ontstaan van de mens’, ‘dieren en de Bijbel’ en ‘vrije wil en determinisme’. Ze zijn in een vaste regelmaat op dikker blauw papier verspreid geplaatst tussen de Bijbelboeken, zo mogelijk aansluitend bij de inhoud daarvan. Daarnaast bevat het ruim 50 ‘topics’ over ‘meer afgebakende’ onderwerpen (zoals ‘armoede, rijkdom en bezit’, ‘de mens als beeld van God’ en ‘de ziel’), aansluitend bij bepaalde Bijbelpassages. 

‘Wees niet bang, want Ik zal je vrijkopen, Ik heb je bij je naam geroepen, je bent van Mij!’ Deze woorden uit Jesaja, lang geleden aan het volk Israël geprofeteerd, hebben ook voor mensen nú nog kracht. God kent je naam, we behoren God toe. Dat is een hoopvolle boodschap voor ieder mens, want iedereen wil gekend zijn. Deze gedachte is de rode draad door dit themanummer over gender en identiteit.

De diversiteit waarover het in dit themanummer gaat, zullen we ook in de kerk tegenkomen. Hoe geven we daar ruimte en waardering aan transgender personen? Hoe kunnen we in kerk en geloof hen de plek geven die ze zoeken?

Als het ergens voor iedereen ‘veilig’ zou moeten zijn, dan in de kerk. Hoe stellen kerk en gemeente zich op ten aanzien van het thema gender? Is er ruimte voor jongeren met hun zoektocht en vragen?

De laatste paar jaren gaat het ‘overal’ over gender, queer, lhbti, en meer. Maar weten we dan waar we het over hebben? Bedoelen we wel allemaal hetzelfde? Als inleiding op het thema van dit nummer eerst maar eens alles op een rijtje…

Kan dat wel: inclusief kerk zijn of is het een illusie? Een ervaringsdeskundige vertelt… over de kudde, en binnen- en buitensluiten…

In de samenleving, maar ook in de kerk is een grote verscheidenheid aan mensen. Hoe gaan die met elkaar om? Zien ze elkaar, maken ze contact? Hinderen (voor)oordelen wellicht…? Over ‘de ene, algemene, christelijke kerk’…

In de kerk raken mensen van allerlei pluimage met elkaar in gesprek, ook over gender en seksuele oriëntatie. Hoe kunnen we met elkaar dat gesprek aangaan, zo dat verwarring ook heilzaam kan worden? En wat maakt het veilig genoeg voor mensen die niet in een hokje passen om hierover te praten?