Paul Oskamp, liturgisch trendwatcher Op 14 augustus overleed, 88 jaar oud, Paul Oskamp. Vele dominees zijn door hem mede gevormd, vooral op het gebied van de liturgie. Hij was immers docent liturgiek op Seminarium Hydepark. Ik herinner me Paul Oskamp als een stijlvol heer die zich enigszins voornaam presenteerde. Maar vooral herinner ik mij Paul […]
E-liturgie in coronatijden Kerkgemeenschappen en hun vieringen zijn massaal online gegaan. En dat op heel verschillende manieren, zoals te lezen is in dit nummer van Laetare. In die reportages uit het veld vielen mij drie woorden op: creativiteit, woestijntijd en pijn. Nu kerkgebouwen gesloten moeten blijven of de deur slechts op een kier mogen zetten, […]
Liturgie en sacrament bestaan slechts als concrete symboolhandelingen, stelde ik onlangs, en de redactie van dit tijdschrift vroeg mij dat uit te wer-ken.1 Dat woordje ‘slechts’ had ik wellicht beter weg kunnen laten, want het roept het misverstand op als zou ik daarmee eredienst en sacramenten een geringe waarde toekennen, geringer dan algemeen wordt aangenomen. Dat is allerminst het geval. Dus, liturgie en sacrament bestaan als concrete symboolhandelingen.
In de kerstnacht overleed Nicolaas Abraham (Niek) Schuman (1936 – 2018). Het kon nauwelijks mooier, als dat een geschikt woord is in dit verband: de man voor wie de verbeelding zo’n centrale notie in zijn theologie en leven vormde, moest de grote oversteek wagen op het moment dat de engelen het grote gloria — Eer […]
De eerste kleurervaring die ik me herinner is een confrontatie met het rood: Barnett Newmans Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue, het immense, voornamelijk rode doek in het Stedelijk Museum in Amsterdam, waar ik als kind dikwijls mee naartoe werd genomen. Ik herinner me dat ik het doek zag, maar de ervaring ervan niet […]
In actuele ritueel-liturgische praktijken zien we een uitvergroting van de lichamelijkheid. De doopvont, in protestantse kringen vanouds een soort bonbonschaaltje, wordt een zwembad. Op worship-events is lichamelijkheid – dans, ritme – een dominant kenmerk. De nieuwe nadruk op het lichaam loopt parallel aan ontwikkelingen in de bredere cultuur. Deze tendensen bieden de messiaanse gemeente de […]
Over broers en zussen schrijven, in Bijbels perspectief. Tja… Volgens mij zijn we dan gauw klaar. Belangeloze christelijke liefde noemen we broeder- en zusterschap. Daarmee zijn onze broers en zussen dus de leveranciers van het beeld van de christelijke liefde. Maar broertjes en zusjes maken ruzie, laten elkaar onverschillig, haten en verraden elkaar. En af […]
Over comfortabel wonen en christelijk geloof Tijdens de restauratie van ons rijksmonumentale stadshuis waren wij een half jaar terug in Suburbia. Zes jaar geleden hadden we de voorstad verruild voor het stadscentrum. Ik was blij tijdelijk in het huis van een andere medewerker van dit blad te mogen wonen, – maar de apologia pro vita […]
Ik moet zeven of acht jaar zijn geweest en het was avond. Ik mocht met mijn vader mee naar Rotterdam, naar Museum Boymans van Beuningen. Hij moest daar zijn voor zijn werk, dat hem in contact bracht met kunstenaars en musea. Mijn moeder was thuis gebleven. Er werd die avond een tentoonstelling geopend, in mijn […]
