Het leven wordt wakker

Je gaat een donkere ruimte in. Op de tast vind je een bank. Je gaat zitten. Op een groot scherm zie je bewegende beelden. Ook daar is het donker, je ziet maar net wat er gebeurt.

Een vrouw fietst door een bos, en komt aan bij een huis aan een grote vijver. Ze zet haar fiets weg, wordt binnengelaten. Het huis is modern: kale wanden, grote glazen puien, minimaal ingericht met dure designmeubels. In stilte en duisternis gaat de vrouw aan de slag. Ze reinigt vloeren en meubels en veegt het terras. Daar rust ze even, leunend op de bezem, met een sigaret. Ze brengt het afval weg, neemt haardhout mee en ordent boeken. Ze legt handdoeken klaar bij het bad, voor de bewoners van het huis. Die slapen nog, vaag zie je de omtrek van hun lichamen onder het dekbed.

Nadat de vrouw het ontbijt heeft voorbereid, zie je haar vertrekken. Ze pakt haar fiets, en even later is ze in open landschap; de zon gaat op, warm licht valt over kale akkers en bomen. Tot nu toe was het stil. Terwijl de vrouw van je wegfietst en je haar als kijker loslaat, klinkt de stem van een cello, een melodie van vertrouwen en verlangen. Weids openen zich hemel en aarde voor je ogen, in je een golf van ontroering.

HET RAADSELUUR

De video-installatie Sunrise van David Claerbout laat je aandachtig kijken naar het eenvoudige werk van een schoonmaakster. Haar simpele, rustige bewegingen lijken heilige handelingen. Alles speelt zich af in de zeer vroege ochtend. Het is een geheimzinnige fase van de dag, ‘het raadseluur’ schrijft iemand. Zoveel kinderen worden geboren, zoveel mensen sterven juist op dit vroege uur. In de Bijbel zijn het schepping en opstanding die een aanvang nemen nog voor het licht wordt. Op de achtste dag wordt het leven wakker, op aarde en in de eeuwigheid.

Het is of de vrouw in deze filmbeelden met haar zorgende, aandachtige handelingen mensen uitlokt om op te staan en in beweging te komen. Zou dit zijn wat God doet na zeven dagen scheppen, op de achtste dag? Het leven voor ons openen, terwijl wij nog slapen, door weg te dragen wat ballast is en aan te dragen wat we nodig hebben?

NIEUW BEGIN

Het einde van de 18 minuten durende installatie voelt als een nieuw begin. Alsof het leven van de schoonmaakster pas opengaat als zij haar taken heeft volbracht, zich losmaakt uit het donker en het licht tegemoet gaat. Bevrijding, dat voel je terwijl je kijkt en luistert, op een intense manier.

Wat gebeurt er in je als je naar deze beelden kijkt? Zelf voelde ik een diep verlangen dat iemand ook voor mij zo zou zorgen: zonder in de weg te lopen, op de achtergrond, volkomen dienstbaar en afgestemd op mij. Ook al rijdt de vrouw weg, je weet dat zij de volgende dag opnieuw zo vroeg present zal zijn. Zeven dagen in de week en ook een achtste dag als het nodig is. Trouw en zorg over alle grenzen heen.

Al kijkend wordt je meegenomen, je raakt betrokken, je wordt zelf die vrouw. Aan het einde ga je mee met haar de ruimte van de nieuwe dag in. Het landschap en het licht openen zich voor je. Dat daagt uit. Jij, die vanmorgen bent opgestaan, wat ga jij doen met deze dag?

Beate Rose is predikant/geestelijk verzorger in de verpleeghuiszorg en redactielid van Open Deur.