Recensie van Dagboek van een vriendschap door Egied van Broeckhoven. Deze jezuïet en priester-arbeider beschrijft hoe de ontdekking van de intimiteit met zijn vriend, in het spanningsveld van hun celibataire roeping, hem opent voor Gods intimiteit.

Martin Buber onderscheidde de relaties ik-het en ik-jij. Het streepje geeft het ‘tussen’ aan, de relatie zelf. Meestal leef ik met een deel van mijzelf in relatie tot een deel van mijn omgeving. Totdat plotseling een jij mij tegenkomt. God spreekt mij aan in ieder jij-moment, mij omvormend tot een gestalte die beelddrager is geworden van de werkelijkheid die God is. We zijn alleen of samen, maar altijd verbonden, levend in de het-wereld die ieder moment een jij kan worden.

Bij seksueel misbruik in kerk en pastoraat relaties spelen ‘spreken’ en zwijgen’ een ingewikkelde rol. De dader roept de misbruikte op om te zwijgen. De misbruikte zwijgt uit schaamte. Omstanders zwijgen. Als de misbruikte de stilte verbreekt en spreekt, barst de bom. Aan het woord zijn een misbruikte en Christiane van den Berg-Seiffert, die onderzoek deed naar de dynamiek in de geloofsgemeenschap na seksuele grensoverschrijding in een pastorale relatie.

God schonk de mogelijkheid om als persoon te bestaan ook aan de mens, als zijn beeld en gelijkenis. Theosis betekent dat het sterfelijke in relatie met de Onsterfelijke wordt gebracht en voorgoed zal delen in diens eeuwig leven. Jezus heeft de laatste vijand die het ons verhindert persoon te worden, de dood, overwonnen en de weg geopend naar de theosis. Een verkenning, aan de hand van de Grieks-orthodoxe theoloog Ioannis Zizioulas.

Wat gebeurt er als wij God ontmoeten? Wat gebeurt er dan aan ons? Geloven begint met aangeraakt worden. Dit maakt het mogelijk dat wij ‘deel krijgen aan’ en van daaruit ‘deelnemen in’. Hiermee bewegen we ons in de theologie van het vroege christendom. Daarin werd gesproken over het participeren in het goddelijke leven, waardoor wij in contact komen met onze oorsprong: het beeld van God dat ons is ingeschapen.

Ik ben een geordineerde maggidah, vertelster van inspirerende Joodse verhalen. In het achttiende-eeuwse chassidische Oost-Europa waren rondtrekkende maggidim al populair, toen mannen, en tegenwoordig, na een opleving van het neo-chassidisme in onze moderne westerse wereld, ook vrouwen. Door verhalen, bijvoorbeeld over chassidische rebbes, komt men dichter tot God en wordt men – door hun voorbeeld – een beter mens.

Een van de meest ingrijpende transities van onze tijd is de digitale revolutie. Deze biedt voluit nieuwe kansen aan kerk en christelijk geloof, waarbij marketing essentieel is en oecumene een welkome vrucht blijkt. Pioniers balanceren tussen oud en nieuw, digitaal en fysiek, individu en gemeenschap.

Waar mensen eerlijk spreken over onderwerpen die hen werkelijk aan het hart gaan, ontstaat er iets bijzonders. Woorden roepen reacties op. Die worden ingebracht in het gesprek, zo ontwikkelt zich het samen denken.

De ene sociale situatie vraagt om vousvoyeren, de andere om tutoyeren. In de loop van de afgelopen decennia is bovendien jij meer gemeengoed geworden dan u. In beide gevallen betekent de wisseling tussen u en jij een overgang, een transitie, voor de spreker en de aangesprokene. Ook God wordt meer en meer ‘Jij’ genoemd. Er is iets veranderd. Ook als je kiest voor ‘U’, klinkt ‘Jij’ door.